Ліўская мова

мова фіна-вугорскай падгрупы From Wikipedia, the free encyclopedia

Ліўская мова
Remove ads

Лі́ўская мо́ва (па-ліўску: līvõ kēļ) — мова народу ліваў, які жыве на паўночным узьбярэжжы латыскага рэґіёну Курзэмэ. Гістарычна зьяўлялася размоўнай мовай ліваў, але ў цяперашні час амаль не ўжываецца. Цяпер вывучаецца нешматлікімі энтузіястамі на моўных факультэтах ВНУ Латвіі ды Эстоніі.

Хуткія факты Ужываецца ў, Рэгіён ...
Remove ads

Гісторыя зьнікненьня

Большасьць сучасных ліваў зазнала летызацыю (пераход на латыскую мову) і расеізацыю. Сярод 179 ліваў[2]. па стане на 2011 год 92% сваёй роднай мовай назвалі латыскую, 8% — расейскую. Па стане на 2010 год 10 чал.[3] у той ці іншай ступені ведалі ліўскую мову, яшчэ 400 займаліся яе вывучэньнем.

Апошні носьбіт ліўскае мовы, для каго яна была роднай — Віктарс Бэртальдс (лат. Viktors Bertholds) — памёр у 2009 годзе.

Remove ads

Асноўная характарыстыка

Найбліжэйшымі паводле ступені сваяцтва да ліўскае мовы зьяўляюцца эстонская, водзкая, вэпская, карэльская і фінская мовы.

Ліўская мова падзяляецца на два дыялекты:

  • Дыялект паўночнага ўзьбярэжжа Курзэмэ (часьцей за ўсё яго і маюць на ўвазе, кажучы пра ліўскую мову)
  • Дыялект паўночнага захаду Відзэмэ (вымер у сярэдзіне 19 ст.[4])

Пісьмовасьць

Альфабэт ліўскае мовы базуецца на лацінскай аснове і зьмяшчае ў сабе элемэнты латыскага й эстонскага альфабэту. У 2005 годзе былі зацьверджаны правілы ліўскае артаґрафіі.

Ліўскі альфабэт

А а Ā ā Ä ä Ǟ ǟ B b D d Ḑ ḑ
E e Ē ē F f G g H h I i Ī ī
J j K k L l Ļ ļ M m N n Ņ ņ
O o Ō ō Ȯ ȯ Ȱ ȱ Ö ö Ȫ ȫ Õ õ
Ȭ ȭ P p R r Ŗ ŗ S s Š š T t
Ț ț U u Ū ū Y y Ȳ ȳ V v Z z
Ž ž

Гісторыя мовы

Міґраваўшыя ў Прыбалтыку фіна-вугорскія плямёны жылі ў гэтых мясьцінах задоўга да прыходу балта-славянскіх плямёнаў (продкаў сучасных латышоў, летувісаў і латґальцаў). Традыцыйна ў навуцы прынята лічыць, што фіна-вугорскія мовы мелі распаўсюджаньне ў рэґіёне ўжо ў 9000 г. да н. э. Балцкія плямёны, што прыйшлі ў Прыбалтыку з поўдня прыкладна ў 2000—1500 г. да н. э., пачалі доўгі працэс адцясьненьня фіна-вуграў на поўнач Прыбалтыкі і іх асыміляцыі. Нягледзячы на гэта, сьляды былых моваў фіна-вугорскага насельніцтва Латвіі вельмі часта і зараз знаходзяцца ў мясцовай тапаніміцы (асабліва Курзэмэ), а таксама ў якасьці субстрата ў латыскай мове.

Remove ads

Часта ўжывальныя фразы і словы па-ліўску

Больш інфармацыі Па-ліўску, Прыкладнае прачытаньне ...
Remove ads

Статус

У 1991 годзе латыскі ўрад афіцыйна прызнаў ліўскую мову другой аўтахтоннай (карэннай) мовай нароўні з латыскай.

Глядзіце таксама

Інкубатар Вікімэдыі
Інкубатар Вікімэдыі
 Вікіпэдыя ў інкубатары мае вэрсію
Ліўская мовай ліўскай

Крыніцы

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads