Менскае княства

Менскае княства — удзельнае княства Полацкай зямлі, у басэйнах рэк Сьвіслачы, Друці, Бярэзіны. Існавала ў канцы XI^[1] — пачатку XIV стагодзьдзяў. Сталіца — Менск.

Колішняя дзяржава Менскае княства лац. Mienskaje kniastva
1101 — 1413
Сталіца	Менск
Афіцыйная рэлігія	хрысьціянства язычніцтва
Форма ўраду	манархія
Папярэднік: Полацкае княства Наступнік: Вялікае Княства Літоўскае

Гісторыя

У гістарычных крыніцах Менскае княства ўпершыню ўпамінаецца пад 1104 годам^[2]. Першы князь менскі Глеб, сын Усяслава Полацкага, імкнуўся пашырыць межы дзяржавы за кошт суседніх зямель. У пачатку XII стагодзьдзя ў склад Менскага княства ўваходзілі Ворша і Копысь. Існуе меркаваньне, што менавіта Глеб збудаваў у гэтых местах умацаваньні^[3]. Апроч таго, у залежнасьці ад Менску знаходзіўся Друцак.

Манэта НББ «Глеб Менскі»

Паміж сынамі Ўсяслава пачалося міжусобнае змаганьне, у якое ўмешваліся кіеўскія князі. У 1105 годзе^[3] (паводле Іпацьеўскага летапісу — у 1104 годзе) на Менск напала аб’яднанае войска паўднёварускіх князёў, аднак паход ня меў посьпеху. У 1116 годзе Глеб Усяславіч захапіў частку зямлі дрыгавічоў, спаліў іх горад Слуцак і ўзяў людзей у палон. Гэтыя дзеяньні выклікалі незадаволеньне князя кіеўскага Ўладзімера Манамаха. На Менскае і Друцкае княства рушыла шматлікага войска, хаўрусьнікамі Кіева выступілі князі пераяслаўскі і смаленскі. Па двухмесячнай аблозе Менску Глеб Усяславіч скіраваў паслоў да Манамаха, які згадзіўся на перамовы. Князь менскі выйшаў з гораду з сваімі дзецьмі і дружыньнікамі да Манамаха і паабяцаў ва ўсім яго слухацца. Князь кіеўскі зрабіў Глебу настаўленьні, як ён мае сябе паводзіць і пакінуў яму Менск. Аднак ужо ў 1117 годзе князь менскі пачаў заваёўваць смаленскія і іншыя землі. Уладзімера паслаў на Менск войска на чале з сваім сынам Мсьціславам. Глеб трапіў у палон і памёр у Кіеве ў 1119 годзе. З гэтага часу да 1132 году Менскае княства знаходзілася пад уладай Кіева.

У 1146 годзе ў Менску пачаў княжыць сын Глеба, Расьціслаў Глебавіч. Расьціславу і яго наступнікам давялося весьці змаганьне супраць князёў друцкіх і віцебскіх. Па тым, як у 1164 годзе Валадар Глебавіч разьбіў з дапамогай літвы князя полацкага Рагвалода Барысавіча, ён ўмацаваў незалежнасьць Менскага княства ад Полацку. У 1249 годзе войскі княства непадалёк ад Менску разам зь літвой здолелі разьбіць татара-мангольскіх захопнікаў.

Пад 1326 годам^[1] у складзе пасольства вялікага князя Гедзіміна ў Ноўгарад упамінаецца князь менскі Васіль. Гэта сьведчыць пра тое, што Менскае княства ўваходзіла ў палітычную сыстэту Вялікага Княства Літоўскага^[1]. Пазьней у Менску сядзелі намесьнікі вялікіх князёў.

Князі менскія

• 1101—1119: Глеб Усяславіч (памёр у 1119)
• 1146—1151: Расьціслаў Глебавіч (памёр каля 1165), князь менскі 1146—1151, 1159—1165, князь полацкі 1151—1159, сын папярэдняга
• 1151—1159: Валадар Глебавіч (памёр каля 1167), князь гарадзенскі 1146—1167 (?), князь менскі 1151—1159, 1165 (?) — 1167, князь полацкі 1167
• 1159—1165: Расьціслаў Глебавіч (поўторна)
• 1165—1167: Валадар Глебавіч (поўторна)
• 1180-я: Уладзімер Валадаравіч (памёр па 1182), сын папярэдняга
• 1320-я: Васіль (памёр па 1326)