Настасься Чабатарэўская

Наста́сься Мікала́еўна Чабатарэ́ўская (па-расейску: Анастасія Николаевна Чеботаревская; 7 студзеня 1877, Курск, Расейская імпэрыя — 23 верасьня 1921, Петраград, Савецкая Расея) — расейская пісьменьніца, драматургіня, перакладніца, дзяячка жаночага руху ў Расеі. Жонка Фёдара Салагуба.

Настасься Чабатарэўская
Анастасия Чеботаревская
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася	26 сьнежня 1876 (7 студзеня 1877)[1][2] Курск, Расейская імпэрыя
Памерла	23 верасьня 1921(1921-09-23)[1][2] (44 гады) Петраград, Савецкая Расея
Пахаваная	Смаленскія праваслаўныя могілкі[d]
Муж	Фёдар Салагуб
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьніца, перакладніца, драматург
Гады творчасьці	1903-1921
Мова	расейская мова[3], француская мова[3] і нямецкая[3]
Дэбют	1903
Значныя творы	Женщина накануне революции 1789 года, 1922

Жыцьцяпіс

Нарадзілася ў 1877 годзе ў Курску.

У 1901-05 жыла ў Францыі, скончыла Вышэйшую школу грамадзкіх навук у Парыжы.

У 1905 году Н. Чабатарэўская пераехала ў Санкт-Пецярбург з Масквы, да таго правучыўшыся чатыры гады ў францускіх вышэйшых навучальных установах. Знаёмства з Салагубам адбылося ў 1907 годзе, калі паміж імі завязалася дзелавое ліставаньне. Увосень 1907 знаёмства перарасло ва ўзаемны інтарэс адзін да аднаго. Штуршком да ліставаньня паслужыў зварот Чабатарэўскі да Салагуба з просьбай даць сваю кароткую біяграфію для задуманага ёю даведніка «Кароткія аўтабіяграфічныя дадзеныя расейскіх пісьменьнікаў за апошняе 25-годзьдзе расейскай літаратуры»^[4]. Задуманай кнігі яна тады не выдала, але пазьней, у 1914 году, падрыхтавала грунтоўную біяграфію Салагуба для біблія-біяграфічнага даведніка прафэсара С. А. Вэнгерава (гэта адзіная «аўтарызаваная» біяграфія пісьменьніка)^[5].

У 1908 году выйшла замуж за Салагуба (афіцыйна ж вянчаньне адбылося ў верасьні 1915 году). Шмат пісала пра творчасьць мужа, стала ягонай своесаблівай літагенткай^[6].

У 1910 году Салагуб з Чабатарэўскай пераехалі ў дом 31 на Разьежджай вуліцы ў Пецярбургу, дзе намаганьнямі Чабатарэўскай быў створаны сапраўдны літаратурны салён, у якім, па выразе К. Эрбэрга, «зьбіраўся амаль увесь тагачасны тэатральны, мастацкі і літаратурны Пецярбург».

Па ўспамінах сучасьнікаў, Н. Чабатарэўская была экзальтаванай, энэргічнай, пастаянна нешта арганізоўвала і валодала неўраўнаважанай псыхікай^[7].

Хварэла на псыхастэнію. 23 верасьня 1921 году Н. Чабатарэўская скончыла жыцьцё самагубствам, кінуўшыся ў Няву (Жданаўку) з Тучкавага моста^[8].

Творчасьць

Н. Чабатарэўская была аўтаркай шэрагу п’есаў і апавяданьняў, складальніцай анталёгіі «Думы і песьні» (1911), «Каханьне ў лістах выбітных людзей XVIII і XIX стагодзьдзя» (1913), «Вайна ў расейскай паэзіі» (1915), «Расея ў родных песьнях» (1915). Апошняй ейнай працай стала кніга «Жанчына напярэдадні рэвалюцыі 1789 году»(1922).

Перакладала творы Стэндаля, Мірабо, Гі дэ Мапасана, Р. Раляна, Г. Кляйста, М. Мэтэрлінка і многіх іншых аўтараў.

Улетку 1911 году выйшла складзеная Чабатарэўскай кніга «Фёдар Салагуб. Крытыка, артыкулы і нататкі».

Творчае супрацоўніцтва Чабатарэўскай зь Фёдарам Салагубам праявілася ў напісаньні некалькіх сумесных апавяданьняў, артыкулаў і п’есаў, — апавяданьні «Старая сядзіба» і «Шлях у Дамаск», п’есы «Каханьне над безданьню», «Мара-пераможца» і «Камень, кінуты ў ваду». Апавяданьне «Халодная вігілія» наагул належыць пяру выключна адной Чабатарэўскай, хоць выйшаў пад імем Ф. Салагуба^[9].

Лічыцца, што менавіта Н. Чабатарэўская ўдыхнула новае жыцьцё ў творчасьць Ф. Салагуба 1910-х, і менавіта ейнае трагічнае самагубства ён аплакваў ў паэзіі апошніх гадоў жыцьця^[10].

Бібліяграфія

• А. Чеботаревская, «Мечта Дон-Кихота», Золотое руно, № 1, 1908 г.
• А. Чеботаревская, «Творимое» творчество», Золотое руно, № 11-12, 1908.
• А. Чеботаревская, О Фёдоре Сологубе. Критика, статьи и заметки, Петербург, 1911.
• А. Чеботаревская, Любовь в письмах выдающихся людей XVIII и XIX века, Петербург, 1913.
• А. Чеботаревская, Война в русской поэзии, Петербург, 1915.
• А. Чеботаревская, Женщина накануне Революции 1789 года, Петроград, 1922.