Партугальская мова

Партуга́льская мо́ва (па-партугальску: língua portuguesa) — мова раманскай групы індаэўрапейскай сям’і моваў. Афіцыйная мова Партугаліі, Бразыліі, Анголы, Мазамбіку, Каба-Вэрдэ, Гвінэі-Бісаў, Сан-Тамэ і Прынсыпі, Усходняга Тымору і Макао. Пісьменнасьць на аснове лацінскага альфабэту. Разьвілася зь сярэднявечнай галісійска-партугальскай мовы, якая бярэ свой пачатак зь некалькіх дыялектаў вульгарнай латыні ў сярэднявечным каралеўстве Галісія і акрузе Партугаліі, якія захавалі некаторую кельцкую фаналёгію і лексыкон^[11][12]. Існуе два асноўныя варыянты — эўрапейскі (pt-pt) і бразыльскі (pt-br), якія адрозьніваюцца адзін ад аднаго на ўзроўні фанэтыкі, лексыкі, артаграфіі і, у меншай ступені, граматыкі. У Анголе і Мазамбіку выкарыстоўваецца эўрапейскі варыянт партугальскай мовы зь вялікай колькасьцю лексычных запазычаньняў з афрыканскіх моваў. У іншых афрыканскіх краінах партугальская мова, прынамсі ў сфэры паўсядзённага выкарыстаньня, у значнай ступені крэалізаваная.

Партугальская
língua portuguesa
Ужываецца ў	Партугалія[1] Бразылія[2] Гішпанія[3] Ангола[4] Каба-Вэрдэ[5] Рэспубліка Кітай Усходні Тымор[6] Гвінэя-Бісаў[7] Мазамбік[8] Сан-Тамэ і Прынсыпі[9] Portuguese Macau[d] Партугальская Індыя[d] Кітай Індыя
Рэгіён	Партугалія і Азорскія астравы
Колькасьць карыстальнікаў	220 млн
Клясыфікацыя	Індаэўрапейская сям’я  Раманская група   Ібера-раманская падгрупа
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў	Партугалія, Бразылія, Ангола, Мазамбік і іншыя краіны Садружнасьці партугаламоўных краін
Рэгулюецца	Міжнародны інстытут партугальскай мовы[d], Садружнасьць партугаламоўных дзяржаваў[d], Бразільская акадэмія літаратуры[d] і Academy of Sciences of Lisbon[d]
Статус:	1 дзяржаўная[d][10]
Пісьмо	партугальскі альфабэт[d] і лацінскае пісьмо[d]
Коды мовы
ISO 639-1	pt
ISO 639-2(Б)	por
ISO 639-2(Т)	por
ISO 639-3	por

Як вынік пашырэньня падчас каляніяльных часоў культурная прысутнасьць Партугаліі і партугальская мова да гэтых часоў мае месца ў Гоа, Даман і Дыў у Індыі^[13], у Батыкалоа на ўсходнім узьбярэжжы Шры-Ланцы, на інданэзійскім востраве Флёрэс, у штаце Малака ў Малайзіі. Партугаламоўныя людзі ці нацыю могуць называцца «лузафоны».

Налічваецца ад 215 да 220 мільёнаў носьбітаў мовы і 250 мільёнаў чалавек наогул валодаюць мовай у рознай ступені. Партугальская мова уваходзіць ў сьпіс шасьці самых пашыраных гутарковых моваў сьвету і зьяўляецца трэцяй самай распаўсюджанай эўрапейскай мовай у сьвеце пры падліку колькасьці носьбітаў мовы^[14]. Гэта самая распаўсюджаная мова ў паўднёвым паўшар’і і ў Паўднёвай Амэрыцы, а таксама другая мова ў Лацінскай Амэрыцы пасьля гішпанскай і адна з 10 самых распаўсюджаных моваў у Афрыцы^[15]. Партугальская мова мае афіцыйны статус у Эўрапейскім зьвязе, Мэркасур, ААД, ЭКОВАС і Афрыканскім зьвязе.