Сяргей Алейнікаў

Сярге́й Яўге́навіч Але́йнікаў (нар. 7 лістапада 1961 году, Менск, БССР) — беларускі і савецкі футбаліст, які выступаў на пазыцыі паўабаронцы. Па завяршэньні кар’еры быў прызнаны найлепшым беларускім футбалістам XX стагодзьдзя^[3]. Таксама працаваў футбольным трэнэрам. Зь сьнежня 2024 году займае пасаду спартовага дырэктара баўгарскага «Лякаматыва» з Плоўдзіва^[4].

Сяргей Алейнікаў
Пэрсанальная інфармацыя
Нарадзіўся	7 лістапада 1961(1961-11-07)[1][2] (63 гады) Менск, БССР, СССР
Рост	182 см
Вага	74 кг
Пазыцыя	паўабаронца
Клюбы
Гады	Клюб	Гульні (галы)¹
1981—1989	Дынама Менск	220 (31)
1989—1990	Ювэнтус	30 (3)
1990—1992	Леччэ	59 (2)
1993—1996	Гамба Осака‎[d]	83 (14)
1996	Адэвольд[d]	5 (0)
1997—1998	Карыльяна[d]	9 (1)
Зборныя
1984—1991	СССР	73 (6)
1992	СНД[d]	4 (0)
1992—1994	Беларусь	4 (0)
Трэнэрскія клюбы
2000—2001	Пантэдэра 1912[d]
2003	Масква[d]
2003	Віднае[d]
2007—2008	Крас[d]
2011—2012	Крас[d]
2014	Дайнава

Кар’ера

Клюбная

У пачатку 1980-х гадоў трапіў у дубль менскага «Дынама». У 1981 годзе маючы 19 гадоў прыцягваўся галоўным трэнэрам каманды Эдуардам Малафеевым да працы з асноўнай камандай, аднак да канца сэзону зьявіўся на полі толькі некалькі разоў^[3][5]. У 1982 годзе менчукі ўпершыню ў гісторыі сталі пераможцамі чэмпіянату СССР, а Алейнікаў зрабіў значны ўнёсак у гэты посьпех. Не зважаючы на ​​тое, што на полі ён зьяўляўся ня часта, то бок усяго ён згуляў у 21 матчы з 34, яму ўдалося правесьці 8 галоў, большасьць зь якіх давалі камандзе пункты. У заключным туры чэмпіянату супраць «Спартака» ён пацэліў мяч у браму Рыната Дасаева, зрабіўшы лік у матчы 4:1 на карысьць сваёй каманды. Аднак пасьля гэтага масквавіты здолелі скараціць разрыў да мінімуму і матч скончыўся зь лікам 4:3, а на рахунку Алейнікава, такім чынам, аказаўся «залаты» гол^[3][5].

Пачынаючы з наступнага сэзону Алейнікаў стаў гульцом першай адзінаццатцы. У справе абароны тытул дынамаўцы не далі рады, але занялі трэцяе месца. Да таго моманту Алейнікаў канчаткова замацаваў за сабою пазыцыю апорнага паўабаронцы, зьяўляючыся сувязным зьвяном паміж абаронай і атакай каманды. Новых трафэяў «Дынама» выйграць ня здолела, аднак наступныя тры сэзоны рэгулярна заканчвала ў зоне эўракубкаў, дзе таксама выступала досыць пасьпяхова. Праз Алейнікава разьвівалася большасьць нападкаў каманды, а ягоная ўпэўненая гульня і павага партнэраў прывялі да таго, што ў 1986 годзе ён атрымаў капітанскую повязь^[5].

У 1989 годзе цікавасьць да гульца выявіў італьянскі «Джэноа», аднак у справу ўмяшаўся дырэктар «Ювэнтуса» Джамп’ера Баніпэрці, у выніку чаго Алейнікаў стаў футбалістам «чорна-белых», якія заплацілі за яго блізу чатырох мільёнаў даляраў^[6]. Адаптацыі паўабаронцы садзейнічала тое, што за клюб ужо выступаў ягоны партнэр па зборнай Аляксандар Завараў. Не зважаючы на ​​дзейны ў той час ліміт на легіянэраў, Алейнікаў здолеў стаць гульцом асноўнага складу і за сэзон дапамог атрымаць ёй перамогі ў Кубку Італіі і Кубку УЭФА. Аднак па заканчэньні сэзону паўабаронца быў вымушаны пакінуць каманду. Паводле адной з вэрсіяў прычынай гэтага быў сыход з пасады галоўнага трэнэра Дына Дзофа, які і запрашаў Алейнікава ў каманду. Пазьней у інтэрвію Алейнікаў расказваў, што ягонаму сыходу спрыялі махінацыі фірмы «Сымод» (якая выконвала ролю пасярэдніка пры пераходзе футбаліста) зь ягоным кантрактам^[3][5]. У выніку летам 1990 году беларус апынуўся ў клюбе-аўтсайдэры Сэрыі А «Леччэ», які паводле вынікаў сэзону пакінуў элітны дывізіён. Яшчэ год ён адгуляў у Сэрыі Б, дзе ягоная каманда фінішавала толькі на 10-м радку, пасьля чаго гулец пастанавіў сабе пакінуць Італію^[3].

Пасьля гэтага кар’ера Алейнікава працягнулася ў японскай Джэй-лізе, якая ў той час нярэдка заваблівала вядомых эўрапейскіх футбалістаў^[7][8]. Выступаючы за каманду «Гамба Осака», паўабаронца вярнуў сабе былую форму і прыняў рашэньне вярнуцца ў Эўропу, чаму таксама спрыяў канфлікт з трэнэрам японскай каманды^[5][9]. У 1997—1999 гадах футбаліст выступаў за аматарскія італьянскія каманды «Карыльяна» і «Ананьні». 17 верасьня 1999 году спартовец згуляў разьвітальны матч на менскім стадыёне Дынама, у якім змагаліся залаты склад «Дынама» 1982 году і зборная зорак СССР (3:2). Сяргей згуляў тайм за кожнага суперніка. На гульні прысутнічала каля 20 тысяч заўзятараў^[5].

Міжнародная

Згуляўшы некалькі матчаў за алімпійскую зборную СССР, у 1983 годзе дэбютаваў у складзе нацыянальнай зборнай. Пры гэтым абедзьве каманды на той час ачольваў Эдуард Малафееў^[3]. Калі ў 1986 годзе галоўным трэнэрам каманды стаў Валеры Лабаноўскі, Алейнікаў застаўся адзіным гульцом менскага «Дынама», які прыцягваўся ў зборную на сталай аснове, а таксама адным зь нямногіх гульцоў асноўнай абоймы, які не гуляў за кіеўскае «Дынама», якое было базавым клюбам зборнай^[3][5].

У складзе зборнай браў удзел у чэмпіянаце сьвету 1986 і 1990 гадоў, якія склаліся для савецкай каманды няўдала. У першым выпадку савецкія футбалісты вылецелі на стадыі 1/8 фіналу, а ў другім ня здолелі нават пераадолець групавы этап. Значна больш удала склаўся чэмпіянат Эўропы 1988 году, дзе падапечныя Лабаноўскага ўзялі срэбраныя мэдалі, толькі ў фінале саступіўшы зборнай Нідэрляндаў. Пасьпяховая гульня Алейнікава на тым турніры прыцягнула да яго ўвагу эўрапейскіх клюбаў^[3]. У 1990 годзе кіраваць зборнай пачаў Анатоль Бышавец, які заняўся сур’ёзным абнаўленьнем складу. Алейнікаў быў адным з старажылаў, які працягнуў выступаць у стартавым складзе зборнай^[10]. У складзе зборнай СНД ён браў удзел у чэмпіянаце Эўропы 1992 году^[11]. Па распадзе СССР футбаліст згуляў некалькі матчаў за зборную Беларусі, пасьля чаго завяршыў кар’еру ў зборнай.

Дасягненьні

У чэмпіянатах СССР правёў 220 матчаў, забіў 31 гол. Чэмпіён СССР 1982 году, фіналіст Кубка СССР 1987 году. Уладальнік Кубка Італіі 1990 году. У эўрапейскіх кубкавых турнірах згуляў 36 матчаў. Уладальнік Кубка УЭФА 1990 году.

За зборную СССР/СНД у 1984—1992 правёў 77 матчаў, забіў 6 галоў. Віцэ-чэмпіён Эўропы 1988, удзельнік чэмпіянату Эўропы 1992, чэмпіянатаў сьвету 1986 і 1990. Ляўрэат прызоў за адны з самых хуткіх галоў на чэмпіянаце сьвету 1986 (матч СССР — Вугоршчына, 4-я хвіліна) і чэмпіянаце Эўропы 1988 (матч СССР — Ангельшчына, 3-я хвіліна). Выступаў за зборную сьвету супраць зборнай Бразыліі ў матчы, прысьвечаным 50-годзьдзю Пэле (Мілян, 1990 год). У 1992—1994 гадах выступаў за зборную Беларусі (4 матчы).

7 разоў уваходзіў у сьпісы найлепшых футбалістаў СССР. Тры разы прызнаваўся Футбалістам году ў Беларусі (1984, 1986, 1988). Заслужаны майстар спорту СССР (1988). Па выніках апытаньня да 50-годзьдзя УЭФА быў прызнаны найлепшым футбалістам Беларусі за 50 гадоў.

Праца трэнэрам

Адразу па завяршэньні гульнёвай кар’еры Алейнікаў стаў стаць трэнэрам, працуючы з аматарскімі камандамі Італіі. У сэзоне 1998—1999 гадоў трэнаваў італьянскую каманду «Ананьні» з Сэрыі D. А ў сэзоне 2000—2001 ачольваў іншую каманду гэтай жа лігі «Пантэдэру 1912».

Пасьля гэтага непрацяглы час ачольваў расейскія каманды. Гэтак да траўня 2003 году працаваў галоўным трэнэрам «Тарпэда-Мэталюрга» (Масква). З чэрвеня па верасень 2003 году быў галоўным трэнэрам клюбу «Віднае». Зь сьнежня 2003 году быў прызначаны каардынатарам груп усіх узростаў дзіцяча-юнацкай футбольнай школы ў Капэртына, Італія. Таксама быў трэнэрам у філіі футбольнай акадэміі «Ювэнтусу» ў Леччэ з 2005 году. У 2007—2008 і 2011—2012 гадах быў трэнэрам італьянскай каманды «Крас» з шостага дывізіёну чэмпіянату Італіі. У сакавіку 2014 году прызначаны галоўным трэнэрам летувіскага клюбу «Дайнава» з Аліты^[12], але ўжо ў траўні пакінуў клюб празь непаразуменьні з кіраўніцтвам клюбу. За гэты час «Дайнава» ўсьцяж травала паразы ў 14 гульнях з розьніцай мячоў 1:75^[13].

У 2015 годзе аб’явіў аб запуску дзіцячай школы, якую назвалі Фабрыкай футболу Сяргея Алейнікава. Спачатку гаварылася, што ўсе пытаньні ў арганізацыі разьвязаныя, а грошай з бацькоў вырашылі практычна ня браць і праводзілі набор юных футбалістаў веку 7—10 гадоў. Аднак праект не пражыў і году, а сам Алейнікаў вярнуўся ў Італію^[5]. Працаваў інструктарам ФІФА, беручы ўдзел у падрыхтоўцы маладых трэнэраў^[14].

Клюб Сяргея Алейнікава

У гонар футбаліста газэта «Прессбол» запачаткавала Клюб Сяргея Алейнікава, у які ўвахозяць беларускія футбалісты, што згулялі 500 ці болей гульняў на найвышэйшым узроўні. Пры гэтым лічацца гульні ў найвышэйшых дывізіёнах краінаў, кубках краінаў, кантынэнтальных кубках, гульнях у складзе моладзевай, алімпійскай і нацыянальный зборнай СССР і Беларусі.