Сяргей Шайгу

Сярге́й Кужуге́тавіч Шайгу́ (па-расейску: Сергей Кужугетович Шойгу; нар. 21 траўня 1955 году, Чадан, Тува, СССР) — расейскі дзяржаўны і палітычны дзяяч,

Сяргей Шайгу
па-тувінску: Сергей Шойгу
Міністар абароны Расеі
6 лістапада 2012 — 12 траўня 2024
Папярэднік	Анатоль Сердзюкоў
Наступнік	Андрэй Белавусаў
Кіраўнік Маскоўскае вобласьці
11 траўня 2012 — 6 лістапада 2012
Прэзыдэнт	Уладзімер Пуцін
Прэм’ер-міністар	Дзьмітры Мядзьведзеў
Папярэднік	Барыс Громаў
Наступнік	Андрэй Вараб’ёў
Міністар Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзтваў
20 студзеня 1994 — 11 траўня 2012[1]
Прэзыдэнт	Барыс Ельцын Уладзімер Пуцін Дзьмітры Мядзьведзеў Уладзімер Пуцін
Папярэднік	пасада створана
Наступнік	Руслан Цалікаў
Старшыня дзяржаўнае рады Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзтваў
17 красавіка 1991 — 20 студзеня 1994
Прэзыдэнт	Барыс Ельцын
Папярэднік	пасада створана
Наступнік	пасада адменена
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	21 траўня 1955(1955-05-21)[2] (70 гадоў) Чадан, Тувінская аўтаномная вобласьць, РСФСР, СССР
Партыя	КПСС, Адзіная Расея
Адукацыя	Краснаярскі дзяржаўны тэхнічны ўнівэрсітэт[d]
Сужэнец	Ірына Шайгу
Дзеці	Юлія Шайгу[d], Ксенія Шайгу[d] і Danila Shebunov[d][3]
Бацька	Кужугет Шайгу[d]
Маці	Аляксандра Шайгу[d]
Узнагароды	honorary citizen of Kemerovo Oblast[d] Pyidaungsu Sithu Thingaha[d] Q24932811? Q4188115? (2000) ордэн «За заслугі перад Алтайскім краем» I ступені[d] honorary citizen of Sakha[d]
Подпіс

Старшыня дзяржаўнай рады РСФСР і Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзстваў (1991—1994), міністар па надзвычайных становішчах (1991—2012), кіраўнік Маскоўскае вобласьці (2012). Кіраўнік міжабласное партыі «Адзінства» (1999—2001), адзін са старшыняў партыі «Адзіная Расея» (2001—2002, разам зь Юрыем Лужковым і Мінцімерам Шайміевым. Кіраўнік Расейскае краязнаўчае грамады (з 2009). Міністар абароны Расеі (2012—2024). Зь 2024 году ўзначальвае Раду бясьпекі Расеі. Генэрал (2003). Герой Расейскай Фэдэрацыі (1999).

З чэрвеня 2024 году знаходзіцца ў вышуку Міжнароднага крымінальнага суду.

Паходжаньне

Нарадзіўся 21 траўня 1955 году ў невялікім мястэчку Чадан (Тува) у сям’і савецкага рэдактара раённае газэты Кужугета Серэевіча Шайгу й Аляксандры Якаўлеўны Шайгу (раней Кудраўцава)^[4].

Вучоба

Старшыня дзяржаўнай рады РСФСР і Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзтваў, з 1994 па 2012 год

Ад 1972 па 1977 год вучыўся ў месьце Краснаярск. У Інстытуце й атрымаў кваліфікацыю будаўніка^[5].

У 1996 годзе стаў кандыдатам гаспадарчых навук^[5][6].

Службовая дзейнасьць

Пасьля заканчэньня вучобы пачаў рабіць на наступных пасадах:

• 1977—1978 гг. — майстар трэсту «Прамхімбуд», м. Краснаярск.
• 1978—1979 гг. — майстар, начальнік участка трэсту «Тувінбуд», м. Кызыл.
• 1979—1984 гг. — старэйшы прараб, галоўны інжэнэр, начальнік будаўнічай управы СУ-36 трэсту «Ачынскалюмінбуд», м. Ачынск.
• 1984—1985 гг. — намесьнік галавы трэстe «Саяналюмінбуд», м. Саянагорск.
• 1985—1986 гг. — галава трэсту «Саянцяжсбуд», г. Абакан.
• 1986—1988 гг. — галава трэсту «Абаканвагонбуд», г. Абакан.
• 1988—1989 гг. — другі пісар Абаканского мескае ўправы КПСС, м. Абакан.
• 1989—1990 гг. — наглядчык Краснаярскай абласной управы КПСС, м. Краснаярск.
• 1990—1991 гг. — намесьнік старшыні дзяржаўнае рады РСФСР па чарцяжу й будове, м. Масква.
• 1991 г. — старшыня Расейскага аддзела ратаўнікоў, м. Масква.
• 1991 г. — старшыня дзяржаўнае рады РСФСР па надзвычайным становішчы, м. Масква.
• 1991—1994 гг. — Старшыня дзяржаўнае рады Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзстваў.
• 1992 г. — назіраў за спробамі Расеі раздушыць Ічкерыю пад выглядам барацьбы з сутычкамі паміж асецінамі й інгушамі^[7].
• 1994—2012 гг. — міністар Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзстваў, адначасова з 10 студзеня 2000 г. па 7 траўня 2000 г. — намесьнік старшыні ўраду Расеі.
• 1996 год — сачыў за парадкам пад час выбараў Барыса Ельцына^[8].
• З 1996 г. — сябра Рады бясьпекі Расеі.
• 2000 — узначаліў грамаду «Адзінства», якую стварылі для падтрымкі Ўладзімера Пуціна^[9].
• 11 траўня 2012 году нечакана для ўсіх прызначаны на пасаду галавы Маскоўскае вобласьці^[10].
• 6 лістапада 2012 году нечакана прызначаны міністрам абароны Расеі^[11].

20 кастрычніка 2021 году ў Маскве падпісаў зь міністрам абароны Беларусі Віктарам Хрэніным дакумэнт аб працягу на 25 гадоў тэрміну дзеяньня Пагадненьняў аб разьмяшчэньні ў Беларусі 43-га вузла сувязі Вайскова-марскога флёту Расеі «Вялейка» і радыёлякацыйнай станцыі «Баранавічы» (Азярэчча, Клецкі раён)^[12]. 25 траўня 2023 году ў Менску падпісаў з Хрэніным дакумэнты аб вызначэньні парадку ўтрыманьня расейскай ядзернай зброі ў сховішчы на тэрыторыі Беларусі^[13].

• 12 траўня 2024 году прызначаны сакратаром Рады бясьпекі Расеі.

Міжнародны вышук за злачынствы ва Ўкраіне

22 ліпеня 2014 году Галоўная сьледчая ўправа МУС Украіны пачала сьледзтва па падазрэньні С. Шайгу ў падтрымцы вайны ва Ўкраіне^[14]. Гэта была «помста» за ўдзел у захопе Крыму^[15][16].

25 чэрвеня 2024 году Другая палата папярэдняй вытворчасьці Міжнароднага крымінальнага суду (Нідэрлянды), удзел у якім бралі 124 дзяржавы, выдала загад на арышт Сяргея Шайгу і начальніка Генштабу Ўзброеных сілаў Расеі Валерыя Герасімава. Судьдзі палічылі абодвух падазраванымі ў такіх ваенных злачынствах, як нанясеньне ўдараў па цывільных пабудовах і прычыненьне празьмернай выпадковай шкоды цывільнаму насельніцтву шляхам аддачы загаду аб учыненьні злачынстваў і празь няздольнасьць ажыцьцяўляць належнае кіраваньне войскамі пад іх камандаваньнем. У прыватнасьці ў паведамленьні МКС выказвалася меркаваньне, «што двое падазраваных нясуць адказнасьць за ракетныя ўдары, нанесеныя расейскімі ўзброенымі сіламі па ўкраінскай электраэнэргетычнай інфраструктуры прынамсі зь 10 кастрычніка 2022 году па 9 сакавіка 2023 году. Цягам гэтага часу вялікая колькасьць удараў па шматлікіх электрастанцыях і падстанцыях была нанесена расейскімі ўзброенымі сіламі ў многіх мясьцінах Украіны»^[17][18].

Сям’я

• Бацька — Кужугет Серэвіч Шайгу (1921—2010)^[19] (правільна на тувінскай мове — Кужугет Шойгу Серее оглу) савецкі дзяяч Тувы.
• Маці — Аляксандра Якаўлеўна Шайгу (Кудраўцава; 1924—2011). Паходзіць з Расеі, Ардоўская вобласьць, вёска Якаўлева. Савецкая дзяячка Тувы^[20][21].
• Жонка — Ірына Аляксандраўна Шайгу (раней Анціпіна), робіць начальніцай у прыватным прадпрыемстве, якое мае даход ад замоваў зь міністэрства, дзе кіраваў яе муж — С. Шайгу^[22].
• Дзьве дачкі:
  1. Юлія Сяргееўна Шайгу (1977 году нараджэньня) — галава душэўнай дапамогі пры МНС Расеі (з 2002 году)^[22][23][24].
  2. Ксенія Сяргееўна Шайгу (1991 году нараджэньня) — вучаніца^[24].
• Старэйшая сястра — Ларыса Кужугетаўна Шайгу, пасол Дзяржаўнае Думы Расеі^[24].
• Малодшая сястра — Ірына Кужугетаўна Захарава (нар. 1960) — лекар^[24].
• Зяць — Аляксей Юр’евіч Захараў (нар. 1971), муж дачкі Юліі, пракурор Маскоўскае вобласьці^[25].

Слава

• Імем Шайгу названа вуліца ў Піхемскам раёне Тувы^[26].