Уладзімер (Украіна)

Уладзі́мер (па-ўкраінску: Володимир) — места абласнога падпарадкаваньня ў Валынскай вобласьці Ўкраіны, на рацэ Лузе. Адміністрацыйны цэнтар Уладзімер-Валынскага раёну. Плошча 16,05 км². Насельніцтва на 2023 год — 38 000 чал.

Уладзімер лац. Uładzimier
укр. Володимир
Герб Уладзімеру Сьцяг Уладзімеру
Першыя згадкі:	988
Магдэбурскае права:	17 ліпеня 1509
Краіна:	Украіна
Вобласьць:	Валынская
Плошча:	16,05 км²
Вышыня:	174 м н. у. м.
Насельніцтва (2009)
колькасьць:	38 429 чал.
шчыльнасьць:	2394,33 чал./км²
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	+380-3342
Паштовыя індэксы:	44700—44709
КОАТУУ:	0710200000
Геаграфічныя каардынаты:	50°50′53.002″ пн. ш. 24°19′19.999″ у. д.
Уладзімер на мапе Ўкраіны Уладзімер
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Меская рада

Знаходзіцца за 72 км ад Луцку. Чыгуначная станцыя на лініі Ковель — Чырванаград.

Гісторыя

• 988: першы пісьмовы ўспамін у Аповесьці мінулых часоў; быў цэнтрам Уладзімера-Берасьцейскай праваслаўная япархіі.^[1]
• XII стагодзьдзе: сталіца ўдзельнага Валынскага княства, з 1199 — Галіцка-Валынскага княства.^[1]
• 1322: у складзе Вялікага Княства Літоўскага.
• 1469, 1491, 1495, 1499: набегі заволскіх і крымскіх татараў на Ўладзімер.
• 17 ліпеня 1509: атрымаў Магдэбурскае права і герб з выявай Сьв. Георгія на кані, які дзідай коле цмока.^[1]
• 1554: у месьце збудавалі драўляны касьцёл Сьвв. Яўхіма і Ганны.
• 1565-1566: у Валынскім ваяводзтве, цэнтар павету.
• 1569: паводле ўмоваў Люблінскай уніі перайшоў да Каралеўства Польскага.
• XVII стагодзьдзе: ва Ўладзімеры працавала друкарня.
• 1719: у месьце пачала сваю дзейнасьць місія езуітаў (з 1772—1773 — рэзыдэнцыя).
• XVIII стагодзьдзе: Уладзімерская базылянская школа пачала называцца калегіюмам, мела 6 клясаў.
• 1751: касьцёл Сьвв. Яўхіма і Ганны (з 1752 — мураваны) перайшоў да ордэна капуцынаў.
• 1780: у месьце збудавалі мураваную вуніяцкую капліцу Сьв. Язафата Кунцэвіча.
• 1795: у выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, цэнтар павету Валынскай губэрні.
• 1921: згодна з Рыскай мірнай дамовай увайшоў у склад міжваеннай Польскай Рэспублікі, цэнтар павету Валынскага ваяводзтва.
• 1939: у складзе Ўкраінскай ССР.
• 23 чэрвеня 1941 — 20 ліпеня 1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

Насельніцтва

• XIX стагодзьдзе: 1861 год — 5905 чал., у тым ліку 810 каталікоў і 3953 юдаісты.^[2]
• XX стагодзьдзе: 1911 год — 15 621 чал., зь их 7060 юдаістаў (45,2%), 6610 праваслаўных (42,31%), 1901 каталікоў (12,17%); 1935 год — 21 177 чал., зь іх 11 210 палякаў (41,25%), 10 406 габрэяў (38,29%), 5025 украінцаў (18,49%), 536 прадстаўнікоў іншых нацыянальнасьцяў (1,97%); 1970 год — 28 тыс. чал.^[3]; 1991 год — 40,3 тыс. чал.^[4]
• XXI стагодзьдзе: 2009 год — 38 429 чал.

Славутасьці

• Будынак вайсковага камісарыяту (былы Афіцэрскі сход, 1900)
• Будынак гістарычнага музэю (1912)
• Земляныя валы старажытнарускага гарадзішча (X—XIII стагодзьдзі)
• Камяніца генэрала Чарнаглазава (узор драўлянай архітэктуры, 1879)
• Касьцёл езуітаў (1776, цяпер царква Раства Хрыстова)
• Касьцёл Сьв. Яўхіма і Ганны (1772)
• Кірха (1929, цяпер царква Сьв. Язафата)
• Кляштар дамініканаў (1789)
• Ладамірскія могілкі (магілы вядомых месьцічаў, магілы ваяроў расейскага і савецкага войска)
• Царква Сьв. Георгія (вайсковы храм, 1908)
• Царква Сьв. Міколы (1780)
• Царква-ратонда Сьв. Васіля (XIII—XIV стагодзьдзі)
• Усьпенская царква (Мсьціславаў храм, 1156—1160) — найстаражытнейшы храм Валыні, пахавальня галіцка-валынскіх князёў

Галерея

• 
  Усьпенская царква
• 
  Інтэр’ер царквы
• 
  Былы касьцёл езуітаў
• 
  Васільеўская царква-ратонда

Месты-сябры

• Кентшын, Польшча (1995)
• Хрубешаў, Польшча (1995)
• Корасьцень, Украіна (2001)

Асобы

• Агатангел Крымскі (1871—1942) — украінскі гісторык, пісьменьнік і перакладнік, адзін з арганізатараў Акадэміі навук Украіны (1918)
• Язафат Кунцэвіч (1580—1623) — беларускі царкоўны дзяяч, сьвяты пакутнік
• Аляксандар Цынкалоўскі (1898—1983) — гісторык, археоляг, краязнавец