Фармальдэгід

Фармальдэгід, таксама мурашыны альдэгід (ад лац. Formīca — «мурашка») — арганічнае хімічнае злучэньне, першае ў гамалягічных шэрагах альдэгіды, альдэгід мурашынай кісьлі. Яго адкрыў расейскі хімік Аляксандар Бутлераў у 1859 годзе. Найбольш распаўсюджанай камэрцыйнай рашчынай зьяўляецца ягоная 35—40 % рашчына ў вадзе, якая называецца фармалін. Прадуктам кандэнсацыі фармальдэгіду зьяўляецца поліаксымэтылен (таксама званы парафармальдэгід).

Фармальдэгід
Хімічная структура
Агульныя
Хімічная формула	CH₂O[1]
Фізычныя характарыстыкі
Малярная маса	5,0E−26 кг[1]
Шчыльнасьць	0,8153 (-20 °C) г/см³
Энэргія іёнізацыі	10,88 ± 0,01 электронвольт[2] і 1,7E−18 джоўль[3]
Тэрмічныя характарыстыкі
Тэмпэратура плаўленьня	−134 ± 1 ℉[2] і −92 °C[3]
Тэмпэратура кіпеньня	−6 ± 1 ℉[2] і −19,1 °C[3]
Рубеж выбуховасьці	7 ± 1 % (V/V)[2]
Энтальпія ўтварэньня	−115,9 кіляджоўль на моль
Ціск пары	1 ± 1 атмасфэра[2]
Структура
Дыпольны момант	7,8E−30 coulomb metre[3]
Клясыфікацыя
Рэгістрацыйны № CAS	50-00-0
PubChem	712
№ Эўрапейскай супольнасьці	200-001-8
SMILES	C=O[1]
InChI	InChI=1S/CH2O/c1-2/h1H2 [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=search&db=pccompound&term=%22WSFSSNUMVMOOMR-UHFFFAOYSA-N%22%5BInChIKey%5D WSFSSNUMVMOOMR-UHFFFAOYSA-N]
Кодэкс Алімэнтарыюс	E240
ChEBI	16842
Нумар ААН	2209
ChemSpider	692
Фармальдэгід у Вікісховішчы
Калі не пазначана іншае, усе зьвесткі прыведзеныя для стандартных умоваў (25 °C, 100 кПа).

Фармальдэгід утвараецца пры няпоўным гарэньні рэчываў, якія зьмяшчаюць вуглярод (напрыклад, пры гарэньні прадуктаў, багатых на бялкі). Прамыслова атрымліваецца акісьленьнем і дэгідраваньнем, на аксыдзе (малібдат жалеза альбо бісмута) альбо срэбным каталізатары мэтанолю.

Ён добра распускаецца ў вадзе да канцэнтрацыі прыблізна 40 % (паводле масы). Ён валодае моцным бактэрыцыдным дзеяньнем і дэнатуруе дзеяньне на бялкі.

Фармальдэгід — першы элемэнт гамалягічнага шэрагу аліфатычных альдэгідаў, альдэгід мурашынай кісьлі.