Фэнікс (сузор’е)

Фэ́нікс (па-лацінску: Phoenix, Phe) — сузор’е ў паўднёвай частцы зорнага неба, названае ў гонар мітычнай птушкі Фэнікса. Найярчэйшая зорка сузор’я, α Фэнікса мае назву Анкаа, якое паходзіць з арабскай мовы і азначае, уласна, «Фэнікс». Гэта аранжавы гігант з бачнай зорнай велічынёй 2,4. β Фэнікса — падвойная зорная сыстэма, якая складаецца з двух жоўтых гігантаў, якія разам даюць зорную велічыню 3,3. У сузор’і маецца некалькі зорных сыстэмаў з плянэтамі, а таксама нядаўна адкрытая Скупнасьць галяктык Фэнікса — адзін з найбуйнейшых аб’ектаў Сусьвету.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Фэнікс (неадназначнасьць).

Фэнікс
Сьпіс зорак у сузор’і Фэнікса
Лацінская назва	Phoenix
· у родным склоне	Phoenicis
· скарот	Phe
Простае ўзьняцьцё	0г
Схіленьне	−50°
Квадрант	SQ1
Плошча	469 кв. гр. (37-е)
Зорак паводле Баера/Флэмстыда	25
Зорак з плянэтамі	5
Зорак ярчэй за 3.00m	1
Зорак у 10 пк (32,62 сьв. г.)	1
Найярчэйшая зорка	α Phe (Анкаа) (2,40m)
Найбліжэйшая зорка	Глізэ 915 (27,24 сьв. г., 8,35 пк)
Аб’екты Мэсье	0
Мэтэорныя патокі	Фэніцыды
Памежныя сузор’і	Скульптар Журавель Тукан Паўднёвая Гідра (кутамі) Эрыдан Печ
Назіраецца ў шыротах паміж +32° і −80°. Найлепш назіраецца ў 21:00 на працягу лістапада.

Гісторыя

Фэнікс — найбуйнейшае з дванаццаці сузор’яў, створаных Пэтэрам Плянцыем паводле назіраньняў Пітэра Дырксона Кейсэра і Фрэдэрыка дэ Гаўтмана. Упершыню яно было выяўлена на 35-см нябесным глёбусе, створаным Плянцыем і Ёдакусам Хондыем у 1597 (або 1598) годзе ў Амстэрдаме. У 1603 годзе быў апублікаваны атляс зорнага неба «Uranometria», складзены Ёганам Баерам, які ўлучаў сузор’е.^[1]

Арабы вылучалі гэтую ж самую групу зорак у сузор’е Аль-Заўрак, якое сымбалізавала лодку і разьмяшчалася побач з ракой Эрыдан.^[2] Таксама на гэтым месцы існавала сузор’е Маладыя Страўсы — Аль-Рыяль, таксама яно магло сымбалізаваць грыфона або арла.^[3] У атлясе Юлія Шылера Фэнікс і суседняе сузор’е Журавель утваралі сузор’е Аарон, названае ў гонар Аарона, першасьвятара ізраільскага народу.^[3]