Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў[a] — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Воршы. Знаходзіцца на правым беразе ракі Аршыцы, пад адрасам Музэйны завулак, 12. Твор архітэктуры віленскага барока, які набыў рысы клясыцызму ў XIX ст. Пры пабудове быў у юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.
Помнік сакральнай архітэктуры | |
Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў | |
![]() Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў | |
Краіна | Беларусь |
Места | Ворша |
Каардынаты | 54°30′42.71″ пн. ш. 30°25′06.72″ у. д. |
Эпархія | Віцебская і Аршанская япархія[d] |
Архітэктурны стыль | віленскае барока |
Дата заснаваньня | XVII ст. |
Статус | Ахоўная зона |
Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў на мапе Беларусі ![]() ![]() Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў | |
![]() |
Комплекс Аршанскага базылянскага манастыра складаўся з аб’яднаных у адзіны асымэтрычны ансамбль царквы Покрыва Багародзіцы і жылога корпуса. Тэрыторыю манастыра атачаў мур. У 1967 годзе савецкія ўлады зруйнавалі царкву (захаваліся падмуркі). З савецкіх часоў манастырскі корпус знаходзіцца ў занядбаным стане.
Remove ads
Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае
У 1642 годзе мітрапаліт Антоні Сялява заснаваў у Воршы манастыр базылянаў з драўлянай Пакроўскай царквой. У 1758—1774[1] гадох з фундацыі старосты пеліканскага Яна Ляпкоўскага на месцы драўляных збудавалі мураваныя царкву і манастырскі корпус.
Пазьней заснавальнік уступіў у базылянскі ордэн, прыняў імя Ёсіф (Юзэф), у 1771 годзе стаў архіяпіскапам смаленскім і па сьмерці спачыў ў манастыры ў 1778 годзе[2].
Пад уладай Расейскай імпэрыі
Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Ворша апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, царква і манастыр працягвалі дзеяць. Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады гвалтоўна адабралі царкву і манастыр у Сьвятога Пасаду і перадалі Ўрадаваму сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царкве). У жылых карпусах разьмясьцілася духоўная вучэльня. Царкву і манастырскі корпус перабудавалі ў стылі клясыцызму, зрабілі новы іканастас.
8 чэрвеня 1905 году моцны вецер зьнёс драўляны купал над сяродкрыжжам.
Найноўшы час
У 1930-я гады савецкія ўлады адабралі комплекс у Маскоўскага патрыярхату і перадалі яго краязнаўчаму музэю. У 1969[3] годзе савецкія ўлады зруйнавалі царкву. Жылы корпус выкарыстоўваўся пад жытло.
У 2005 годзе будынак манастыра перадалі ў валоданьне Маскоўскага патрыярхату, за якім помнік архітэктуры працягваў руйнавацца. Толькі ў 2016 годзе пад ціскам грамадзкасьці новы ўласьнік паставіў над манастырскім корпусам часовы дах.
Remove ads
Архітэктура
Царква
Царква — 3-нэфавая крыжова-купальная 2-вежавая базыліка. Над сяродкрыжжам стаяў высокі драўляны барабан з купалам.
Інтэр’ер аздаблялі мураваныя алтары ў імя Покрыва Багародзіцы, Укрыжаваньня Божага і велікамучаніка Васіля.
Манастыр
Манастырскі корпус — Г-падобны ў пляне 2-павярховы будынак пад вальмавым дахам. Сьцены падзяляюцца слаістымі пілястрамі, руставанымі лапаткамі, пазбаўленымі ліштваў прастакутнымі аконнымі праёмамі і нішамі-блендамі паміж імі.
Абодва паверхі маюць галерэйны плян. У паўднёва-ўсходняй частцы разьмяшчаюцца сходы і трапезная. Астатнія памяшканьні адводзіліся пад жытло і працу. Першы паверх перакрываецца крыжовымі скляпеньнямі, другі — роўнай бэлечнай стольлю, сутарэньні — цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі.
Remove ads
Галерэя
Гістарычныя здымкі
- Старыя здымкі
- М. Астанковіч, 1905 г.
- 1909 г.
- 1909 г.
- 1913 г.
- 1913 г.
- А. Паўловіч, 1914 г.
- да 1918 г.
- да 1918 г.
- да 1918 г.
- 1941 г.
- 1941 г.
- 1941 г.
- 6 верасьня 1941 г.
- 1941—1944 гг.
- 1941—1944 гг.
- 1941—1944 гг.
- 1941—1944 гг.
- 1941—1944 гг.
- 1941—1944 гг.
- 1941—1944 гг.
- 1942 г.
- 1942 г.
- 1943 г.
- 8 кастрычніка 1943 г.
Сучасныя здымкі
- Сучасны стан
- Агульны выгляд
- Бакавы фасад
- Уваход
- З боку Аршыцы
Заўвагі
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads