Шарль Азнавур

Шарль Азнаву́р (па-француску:  Charles Aznavour , па-армянску: Շառլ Ազնավուր; 22 траўня 1924 году, Парыж, Францыя — 1 кастрычніка 2018 году, Мур’ес, Буш-дзю-Рон, Францыя^[12]) — францускі шансанье, пісьменьнік і актор армянскага паходжаньня. Сапраўднае імя — Шахнур Вагінак Азнавуран (арм. Շահնուր Վաղինակ Ազնավուրյան).

Шарль Азнавур
Шахнур Вагінак Азнавуран
Шарль Азнавур у чэрвені 2014
Дата нараджэньня	22 траўня 1924(1924-05-22)[1][2][3][…]
Месца нараджэньня	VI акруга Парыжа[d], Парыж[4]
Дата сьмерці	1 кастрычніка 2018(2018-10-01)[5][6][2][…] (94 гады)
Месца сьмерці	Mouriès[d][5][7][4]
Прычына сьмерці	ацёк лёгкіх[d] і спыненьне сэрца[d]
Месца пахаваньня	Манфор-ль’Амары[d][8][9]
Грамадзянства	Францыя  Армэнія
Занятак	аўтар-выканаўца, сцэнарыст, кінаактор, пясьняр, кампазытар, паэт, дыплямат, выканаўца-запісвальнік, кінарэжысэр, сьпявак, шансанье, актор
Навуковая сфэра	шансон[d][10], паэзія[10] і сьпеў[10]
Гады дзейнасьці	1933-2018
Жанры	папулярная музыка[d], шансон[d], джаз, middle of the road[d], поп, баляда і этнічная музыка[d]
Інструмэнты	голас[d][11]
Лэйблы	EMI, Barclay, Mercury, Monument, MGM, Polydor, Reprise, MusArm Records
Бацька	Misha Aznavourian[d]
Дзеці	Сэда Азнавур[d], Міша Азнавур[d] і Каця Азнавур[d]
Узнагароды	Ганаровы грамадзянін Ерэвану[d] (1996) зорка на галівудзкай «Алеі славы»[d] (24 жніўня 2017) Заля славы аўтараў песень[d] (1996) ганаровая прэмія «Сэзар»[d] (1997) ганаровы доктар Манрэальскага ўнівэрсытэту[d] (2009) Прэмія Раўля Валенбэрга[d] (2017) Прэмія «Віктуар дэ ля мюзык» найлепшаму выканаўцу году[d] (1997) Прэмія Бэрнара Лекаша[d] (1987) Victory of honor[d] (2010) NRJ Music Award d'honneur[d] (2015)
Сайт	charlesaznavour.com
Шарль Азнавур у Вікісховішчы

Адзін з найпапулярнейшых і доўга дзеючых артыстаў Францыі. Шарль Азнавур напісаў больш за 1300 песьняў і выканаў больш за 1400 на васьмі розных мовах. Ягоныя запісы прададзеныя па ўсім сьвеце колькасьцю больш як 180 млн адзінак.

Жыцьцяпіс

Бацькі — армянскія імігранты Міхаэль Азнавуран^[13][14] і Кнара Багдасаран^[15][16] — праехаўшы праз Эўропу, затрымаліся ў Парыжы ў чаканьні візы ў ЗША. Тут, у парыскім прадмесьці Сэн-Жэрмэн-дэ-Прэ, і нарадзіўся Шахнур^[17] Вагінак^[18] Азнавуран^[13], таму сям’я вырашыла застацца ў Францыі. Бацька Шарля сьпяваў у рэстаранах, намагаўся займацца прадпрымальніцтвам, дзеля чаго заснаваў уласны каўкаскі рэстаран «Le Caucase», аднак вымушаны быў зачыніць яго ў 1930 року.

Ужо з раньніх гадоў бацькі прывучалі Шарля да сцэны, і ў дзевяцігадовым узросьце ён кінуў школу ды пачаў выступаць пад сцэнічным імем «Азнавур». Спачатку выконваў ролі ў п’есах^[19], у 1936 року дэбютаваў у кіно. Пад час Другой сусьветнай вайны Шарль працягваў выступы ў акупаваным Парыжы, дзякуючы чаму мог гадаваць сям’ю (бацька пайшоў добраахвотнікам на фронт).

У 1944 пачаў супрацоўніцтва з акторам П’ерам Рашэ, ад гэтага часу пачынаюцца ягоныя першыя спробы напісаньня ды выкананьня сьпеваў. У 1946 року ягоны выступ пачула Эдыт Піяф, якая запрасіла яго з Рашэ ў супольны тур па Францыі і ЗША^[20]. У 1950 року, пасьля таго, як П’ер Рашэ эміграваў у Канаду, Шарль пачаў выступаць сам пад псэўданімам Шарль Азнавур. У 1954 дабіўся першага посьпеху як сьпявак, выканаўшы ў ЗША сваю песьню «Маё жыцьцё».

Пасьля выхаду на экраны фільму Франсуа Труфо «Страляйце ў піяніста» (1960), дзе Азнавур згуляў ролю піяніста кабарэ, ён стаў прызнаным і таленавітым кінаакторам.

У 1964 року ўпершыню выступіў з гастролямі ў Савецкім Саюзе. У 1970-я Азнавур меў пастаянныя выступы і замежныя гастролі. У 1973 року ў Лёндане ягоная песьня «Яна» была ўганараваная залатога, а пасьля і плятынавага дыску — узнагароды, якой ніколі дагэтуль не атрымлівалі французы.

Помнік Шарлю Азнавуру ў Гюмры

Пасьля Сьпітацкага землятрусу Азнавур заняўся дабрачыннай дзейнасьцю дзеля дапамогі пацярпелым. У ягоны гонар названы пляц у Ерэване, а ў найбольш пацярпелым ад землятрусу месьце — Гюмры — пастаўлены помнік. Шарль Азнавур уваходзіць у Міжнародную раду павераных Фундацыі Армэніі, якая сабрала больш за 150 млн даляраў ЗША на гуманітарную дапамогу і аднаўленьне інфраструктуры Армэніі. У 2004 року сьпявак атрымаў найвышэйшае званьне Нацыянальныя героя, а ў 2008 — ганаровае грамадзянства Армэніі^[21][22]. У 2011 року ў Ерэване быў адкрыты музэй Шарля Азнавура.

Асабістае жыцьцё

Азнавур быў тройчы жанаты: зь Мішленай Ругель (1946)^[23], Эвэлін Плесі (1956) і Уляй Тэрсэль (1967). Мае шасьцёх дзяцей: Сэду і Шарля ад першага шлюбу; Патрыка ад другога; дзецям ад трэцяга шлюбу надаў расейскія імёны Каця, Міша і Мікола^[24]. Пражывае ў швайцарскім Сэн-Сульпі^[25].