Швэдзкая Памяранія
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Швэдзкая Памяранія (па-швэдзку: Svenska Pommern) — тэрыторыя на частцы Памяраніі, якую Швэцыя атрымала паводле Вэстфальскага міру 1648 году і захоўвала ў сваім складзе да 1815 году. У тэрыторыю ўваходзілі гарады Штральзунд і Грайфсвальд, а таксама востраў Руген, да 1720 году таксама горад Штэтын.
Remove ads
Гісторыя
Падчас Трыццацігадовай вайны герцагства Памяранія стала месцам вядзеньня баявых дзеяньняў паміж войскамі швэдзкіх войскаў лютэранскага караля Густава II Адольфа і каталіцкіх войскаў Сьвятой Рымскай імпэрыі. Швэцыя, якая ўступіла ў вайну на баку лютэранскіх княстваў на поўначы Нямеччыны, у 1628 годзе заключыла хаўрус з горадам Штральзундам, які знаходзіўся пад аблогай імпэрскіх войскаў, пасьля чаго ў швэдаў зьявіўся апорны пункт для наступу ўглыб краіны. 10 ліпеня 1630 Швэцыя заключае «вечны хаўрус» зь герцагам памяранскім Багіславам (Багуславам) XIV і ў тым жа годзе швэдзкая армія ўсталёўвае поўны кантроль над тэрыторыяй герцагства. З гэтага моманту Густаў II Адольф становіцца фактычным кіраўніком Памяраніі.
У 1637 годзе Багіслаў памёр, не пакінуўшы спадчыньніка. У наступныя 11 гадоў кіраваньне вялося швэдзкай ваеннай адміністрацыяй. Вэстфальскі мір афіцыйна перадаў Швэцыі частку Пярэдняй Памяраніі. Агульная плошча швэдзкіх уладаньняў у Памяраніі склала каля 2000 км².
У наступныя дзесяцігодзьдзі Швэдзкая Памяранія неаднаразова падвяргалася нападам палякаў, аўстрыйцаў і брандэнбурцаў. У 1675—79 гадах была акупавана Даніяй і Брандэнбургам. Падчас Вялікай Паўночнай вайны была захоплена сіламі кааліцыі Даніі, Рэчы Паспалітай, Прусіі і Расеі. Паводле Стакгольмскай мірнай дамовы 1720 году Прусія атрымала большую частку выйграных швэдамі ў 1648 годзе тэрыторыяў. За швэдамі засталася толькі вобласьць плошчай у 700 км². Спробы вярнуць страчаныя тэрыторыі падчас Сямігадовай Вайны не ўвянчаліся посьпехам.

У эканамічным пляне ўладаньні ў Памяраніі не прыносілі Швэцыі даходу, а наадварот, патрабавалі фінансаваньня, напрыклад, на ўтрыманьне фартэцыі ў Штральзундзе і знаходжаньне войскаў у правінцыі ў цэлым. У канцы XVIII стагодзьдзя ў Швэдзкай Памяраніі пражывала прыкладна 100 000 чалавек, 2/3 зь якіх складалі прыгонныя сяляне. Меліся свае суды, а таксама Вярхоўны суд нямецкіх правінцыяў Швэцыі ў горадзе Вісмар. Мясцовая знаць мела вялікія прывілеі.
У 1807 г. падчас вайны чацьвёртай кааліцыі Францыя акупавала Пярэднюю Памяранію. Паводле Кільскага міру 1814 году Швэдзкая Памяранія была перададзеная Даніі, наўзамен на скасаваньне дацка-нарвэскай уніі і перадачы Нарвэгіі Швэцыі. У тым жа годзе былая швэдзкая тэрыторыя была перададзеная Прусіі, якая выплаціла і Швэцыі, і Даніі грашовыя кампэнсацыі. Швэдзкая Памяранія была затым уключаная ў склад прускай правінцыі Памяранія.
Remove ads
Вонкавыя спасылкі
Швэдзкая Памяранія — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads