Швэдзкая мова

Швэ́дзкая мо́ва (саманазва: svenska, вымаўл. [ˈsvɛ̂nskâ]) — мова ўсходняй падгрупы скандынаўскай групы, на якой размаўляюць у Швэцыі, частцы Фінляндыі і на аўтаномных Аляндзкіх астравох (частка Фінляндыі). Мае афіцыйны статус у Швэцыі, а таксама ў Фінляндыі, дзе швэдзкая мова ўроўненая зь фінскай. Колькасьць носьбітаў паводле стану на 2007 год — 8,7 млн чал.^[2] На цяперашні час швэдзкая мова зьяўляецца найбуйнейшай серад паўночнагерманскіх моваў паводле колькасьці носьбітаў.

Швэдзкая мова
svenska
Арэал швэдзкае мовы ў Эўропе
Ужываецца ў	Швэцыі, Фінляндыі
Рэгіён	Паўночная Эўропа
Колькасьць карыстальнікаў	9 244 250 чал. (2012)[1] 3 118 000 чал. (2012)[1]
Клясыфікацыя	Індаэўрапейская сям'я Германская галіна Паўночная група Усходняя падгрупа Швэдзкая мова
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў	Швэцыі, Фінляндыі, Эўрапейскім Зьвязе, Паўночнай Радзе
Рэгулюецца	Швэцыя: Радай швэдзкай мовы, Швэдзкай Акадэміяй. Фінляндыя: Інстытутам моваў Фінляндыі
Статус:	1 дзяржаўная[d][1]
Пісьмо	лацінскае пісьмо[d] і шведскі алфавіт[d]
Коды мовы
ISO 639-1	sv
ISO 639-2(Б)	swe
ISO 639-2(Т)	swe
ISO 639-3	swe

Разам зь іншымі мовамі паўночнагерманскае групы германскае галіны моваў, швэдзкая мова зьяўляецца нашчадкам старажытнаскандынаўскай мовы — германскай мовы, якая існавала ў Скандынавіі ў часы эпохі вікінгаў. Швэдзкая мова ў значнай ступені зьяўляецца ўзаемназразумелай зь лінгвістычна й геаграфічна блізкімі мовамі, нарвэскай і дацкай.

Літаратурная мова выкарыстоўваецца большасьцю швэдаў. Структурна яна паходзіць ад цэнтральнашвэдзкіх дыялектаў, была распрацаваная ў пачатку ХХ ст. Апрача літаратурнай мовы ва ўжытку застаюцца дыялекты, некаторыя зь якіх маюць значныя разыходжаньні ад літаратурнай мовы ў галіне лексыкі й граматыкі і могуць быць не заўсёды ўзаемназразумелымі зь літаратурнай швэдзкай. Гэтыя дыялекты распаўсюджаныя перадусім серад людзей зь нізкім узроўнем кантактаў па-за роднаю мясцовасьцю, яны не знаходзяцца пад пагрозаю зьнікненьня, а іх выкарыстаньне можа нават часта заахвочвацца мясцовымі ўладамі.

У марфалягічным дачыненьні блізкая роднаснай ангельскай мове, адзначаючыся, як і ангельская, параўнальна нізкай ступеньню словазьмяненьня. У граматыцы адзначаюцца два граматычныя роды (агульны і ніякі), два склоны й адрозьненьне між адзіночным ды множным лікам. Старыя зьвесткі адлюстроўваюць былую наяўнасьць назоўнага й роднага сконаў, а таксама рэшткі вінавальнага й давальнага склонаў. Прыметнікі маюць ступені параўнаньня (блізкія ангельскай мове), могуць узгадняцца паводле роду, ліку й пэўнасьці. Крытэр пэўнасьці існуе таксама й для назоўнікаў, апрача таго — вызначаныя й нявызначаныя артыклі.

З фаналягічнага пункту гледжаньня вылучаецца прасодыя, якая мае двайны націск і (у дыялектах) супрацьпастаўленьне паводле тонаў. У гукавым інвэнтары акрэсьліваюцца параўнальна вялікая колькасьць галосных гукаў і адносна рэдкі зычны глухі палятальна-вэлярны сьпірант.

Парадак словаў, як і ў большасьці германскіх моваў, адпавядае тыпу V2: фінітны дзеяслоў паўстае ў другой пазыцыі пасьля галоўнай кляўзы.

Асноўныя дыялектныя групы швэдзкай мовы^[3]:

• Норляндзкія дыялекты;
• Дыялекты швэдаў Фінляндыі;
• Свэаляндзкія дыялекты;
• Готляндзкія дыялекты;
• Ёталяндзкія дыялекты;
• Паўднёвыя дыялекты.