Якаў Бранштэйн

Якаў Анатолевіч Бранштэйн (крыптанім: Я. Бр.; 10 лістапада 1897, Бельск, Гарадзенская губэрня, цяпер Падляскае ваяводзтва — 29 кастрычніка 1937, Менск, НКУС) — беларускі і жыдоўскі савецкі крытык і літаратуразнавец^[1][2]. Член-карэспандэнт АН БССР (1936)^[2].

Якаў Бранштэйн
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	10 лістапада 1897(1897-11-10) Бельск-Падляскі, Бельскі павет, Гарадзенская губэрня, Літоўскае генэрал-губэрнатарства, Расейская імпэрыя
Памёр	29 кастрычніка 1937(1937-10-29) (39 гадоў) НКУС Менску[d], Менск, БССР, СССР
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	літаратуразнаўца, пісьменьнік, літаратурны крытык
Мова	расейская мова і ідыш

Жыцьцяпіс

У 1914—1918 жыў у Варшаве. Удзельнік Грамадзянскай вайны^[2]. У 1919 пераехаў у Савецкую Расію (горад Арол). Добраахвотнікам пайшоў у Чырвоную Армію^[1].

Пасьля дэмабілізацыі з 1921 году працаваў у рэдакцыі газэты «Орловская правда». У 1925 годзе скончыў літаратурны факультэт 1-га Маскоўскага ўнівэрсытэту; у 1926—1930 гадах вучыўся ў Камуністычнай акадэміі ў Маскве.

У 1930—1937 навуковы супрацоўнік Інстытуту літаратуры і мастацтва АН БССР; з 1932 адначасова ў МВПІ. У 1932—1937 быў адказным сакратаром СП БССР. Уваходзіў у рэдкалегію менскага часопісу «Штэрн»^[3]. Сябра СП СССР з 1934 году^[1]. Член-карэспандэнт АН БССР з 1936 году.

Арыштаваны 6 чэрвеня 1937 году. Асуджаны ў кастрычніку 1937 да расстрэлу. Рэабілітаваны 27 ліпеня 1956 году^[1].

Творчая дзейнасьць

Друкавацца пачаў у 1918 годзе^[1][4]. Як крытык выступаў з 1925 году. Прытрымліваўся вульгарна-сацыялягічных пазыцыяў^[1]. Аўтар артыкулаў па тэарэтычных праблемах літаратуразнаўства, пра творчасьць А. Пушкіна, Д. Фурманава, Я. Купалы, Я. Коласа, А. Александровіча, М. Лынькова, Я. Маўра^[2], а таксама І. Харыка, З. Аксэльрода, Д. Бэргэльсона і іншых^[3]. Пісаў на ідышы, беларускай і расейскай мовах^[4].

Публікацыі

Аўтар больш за 30 навуковых і літаратурных прац, у тым ліку 4 манаграфій^[4].

• Атака: [Зборнік артыкулаў]. Мн., 1930 (ідыш).
• Аб стане яўрэйскай літаратуры ў пэрыяд рэканструкцыі. Мн., 1932 (ідыш).
• Проблемы ленинского этапа в литературоведении. Минск, 1932.
• Итоги 15-летней борьбы за марксизм-ленинизм в литературоведении. Минск, 1932.
• На закреплённых позициях. Минск, 1934.
• Літаратурная вучоба: У дапамогу выкладчыкам літаратуры і кіраўнікам літгурткоў. Вып. 1. Мн., 1935.
• Я. Бранштэйн. Андрэй Аляксандровіч. // Звязда : газэта. — 1935, 28 сьнежня. — № 295 (5371). — С. 3.