48-ы батальён дапаможнай паліцыі
беларускі батальён у Трэцім райху From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
48-ы беларускі батальён дапаможнай паліцыі (палявы)[2] — калябаранцкі аддзел дапаможнай паліцыі ў часе Другой сусьветнай вайны, складзены зь беларусаў Слонімшчыны.
.svg){kind=link}
Remove ads
Перадумовы
У другой палове 1943 году нямецкія паліцэйскія ўлады пастанавілі зарганізаваць яшчэ тры беларускія паліцэйскія адзінкі: 48-ы батальён у Слоніме, 60-ы батальён у Баранавічах і 36-ы полк ва Ўрэччы, Слуцкае акругі. Да рэалізацыі яны прыступілі, узяўшы пад увагу свае дазнаньні з арганізацыяй 49-га батальёну, вельмі хітра.
Набор у батальён
У Слоніме ў гэтым часе вайсковым акруговым рэфэрэнтам быў Язэп Дакіневіч, чалавек вельмі энэргічны, які меў уплыў на тутэйшае жыхарства і гэтаксама зьяўляўся акруговым рэфэнтам БНС. Яго й пастанавілі немцы спрытна выкарыстаць для набраньня ў батальён людзей. Акруговы камісар Слонімскай акругі супольна зь нямецкім акруговым начальнікам паліцыі папрасілі ў жніўні 1943 року да сябе спадара Дакіневіча й слонімскага павятовага старшыню спадара Цітовіча, і абвясьцілі ім, што нямецкія ўлады даюць дабро на арганізацыю беларускага войска, і што ў Слоніме мае павінны створаны першы батальён, камандзірам якога будзе якраз Дакіневіч. Немцы гаварылі вельмі аўтарытэтна, зьвярталіся да пачуцьця беларускага патрыятызму і ўспаміналі пра Новую Эўропу й г.д. Канчаючы гутарку, яны выразілі надзею, што як Дакіневіч, так і Цітовіч, прыкладуць усе сілы, каб арганізацыя новага батальёну выйшла як мага лепей.
Дакіневіч і Цітовіч прынялі ўсё гэта вельмі паважна й цалкам паверылі таму, што гаварылі ім высокія прадстаўнікі нямецкае ўлады. Былі надрукаваныя ўлёткі для ахвотнікаў. У гэтых улётках-пакліканьнях прыводзіліся словы, якія хваталі за сэрца кожнага беларуса, як: «Вы паклікаецеся для абароны сваёй Бацькаўшчыны!». Калі гэтыя пакліканьні былі разасланыя па вёсках і ўручаныя прызыўнікам, народ масава рынуў у Слонім.
Дакіневіч прыймаў ахвотнікаў, гаварыў да іx гарачыя прамовы і нястомна заладжваў усе справы па арганізацыі батальёну. Празь некалькі дзён у батальён прыбыло каля 5.000 чалавек, у разоў пяць больш. Лекарская камісія правяла іx вострую кваліфікацыю, шмат звольніла, нарэшце ў батальён было адабрана каля тысячы чалавек, а рэшту адаслалі ў 36-ы беларускі паліцэйскі полк, які зарганізаваўся ва Ўрэччы, Слуцкае акругі.
Remove ads
Шлях батальёну
Калі Дакіневіч зарганізаваў батальён (жнівень 1943 року[3]), прыбыў сапраўдны камандзір батальёну маёр-немец, а зь ім разам і ўся абсада батальёну — таксама немцы. Дакіневіч застаўся пры батальёне, у ролі афіцэра прапаганды. Немцы праўда, вельмі лічыліся з Дакіневічам, нават называлі яго камандзірам батальёну, бо ведалі, — калі ён сыйдзе з батальёну, то й увесь батальён разьляціцца, але гэта справы не зьмяняла.
У кастрычніку 1943 году Францішак Кушаль прыехаў на інспэкцыю батальёну. Батальён прадстаўляўся вельмі добра, быў баёва настроены, выпадкі дэзэрцыі былі вельмі рэдкія. Адно жаданьне, якое мелі жаўнеры — гэта каб камандзіры ў іx былі беларусы.
У студзені 1944 року адзінка налічвала 615 чалавек.[4]
Увесну 1944 году батальён пачаў браць удзел у «пацыфікацыйных» апэрацыях і панёс значныя страты.[5] Пад поглядам баёвым батальён таксама паказаў сябе з найлепшага боку. У меру таго, як батальён станавіўся штораз мацнейшым, значэньне Дакіневіча ў батальёне немцамі памяншалася. Нарэшце ў сакавіку 1944 году Дакіневіч быў пакліканы на пасаду акруговага начальніка БКА. Заняты цалкам новаю працаю, ён амаль зусім адыйшоў ад батальёну. Немцы пачуліся поўнымі панамі батальёну. Але заставаліся яны нядоўга. З адыходам Дакіневіча спыніўся беларускі ўплыў на жаўнераў. Дух іхны ўпаў, і батальён пачаў распадацца. Прычынай гэтага было і тое, што нямецкае камандваньне батальёнам было вельмі недалужнае.
Мінула крыху часу, і батальён разьбілі партызаны, а недабіткі ягоныя разьдзялілі па іншых паліцыйных частках. Афіцыйна ён быў расфармаваны ў верасьні 1944 г.
Вядомыя жаўнеры
Зноскі
Вонкавыя спасылкі
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads