Кызыл

Кызы́л (па-тувінску: Кызыл) — места сталіца часткі Расеі, Тува. Галоўнае места Тувы, дзе знаходзіцца ўрад. Насельніцтва складае 130 000 асобаў, большасьць зь іх тувінцы.

Кызыл
рас. Кызыл
Герб Кызылу Сьцяг Кызылу
Дата заснаваньня:	1914
Мясцовая назва:	тув. Кызыл
Краіна:	Расея
Суб’ект фэдэрацыі:	Тува
Кіраўнік:	Карым Байлак-оалавіч Саган-оал[d]
Плошча:	97,41 км²
Вышыня:	630 м н. у. м.
Насельніцтва
колькасьць:	114 181 чал. (2015)
шчыльнасьць:	1172,17 чал./км² (2015)
этнічны склад:	тувінцы
нацыянальны склад:	тувінцы, расейцы, хакасы (2013)
Часавы пас:	UTC+7
Тэлефонны код:	39422
Паштовы індэкс:	667001–667011
Нумарны знак:	17
Геаграфічныя каардынаты:	51°43′0″ пн. ш. 94°27′0″ у. д.
Кызыл на мапе Расеі Кызыл
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
https://mkyzyl.ru/

Разьмяшчэньне

Краявід Кызылу

Места знаходзіцца ў сярэдзіне Тувы на месцы злучэньня рэк Вялікі Енісей і Малы Енісей, што ўтвараюць разам раку Верхні Енісей.

Надвор’е

Места Кызыл прыраўнены да местаў халодных, паўночных местаў. Надвор’е сухое. Зімою холадна і мала сьнега (10—20 см), вецер слабы. Сярэдняя тэмпэратупа −28,6 °C (маразы да −52,2 °C). Вясна кароткая. У траўні пачынпаецца рэзкае пацяпленьне. Лета цёплае, сухое. Бываюць частыя засухі, бо да мора далёка. Восень кароткая, пачынаецца ў верасьні. У кастрычніку пачынаюцца зіма з маразамі.

Мінулае

Мястэчка было заснаванае ў 1914 годзе пад назваю Белаца́рск; у 1918 годзе было перайменаванае ў Хембельдзір, а ў 1926 годзе — у Кызыл (тув. чырвоны).

Насельніцтва

Паводле перапісу Тувы 2002 году, са 104 105 жыхароў места, тувінцы склалі 58,27 % (60 663 чалавекі), расейцы — 36,54 % (38 036 чалавек), хакасы — 0,70 %, комі — 0,61 %, украінцы — 0,52 %, кіргізы — 0,39 %, татары — 0,38 %, армяне — 0,37 %, бураты — 0,28 %, іншыя — 1,96 %^[1].

Навука

У месьце маецца Вышэйшая навучальная ўстанова Тувы.