Агюстэн Луі Кашы

Агюстэ́н Луі́ Кашы́ (фр.: Augustin Louis Cauchy; 21 жніўня 1789, Парыж — 23 мая 1857, Со, Францыя) — вялікі французскі матэматык, член Парыжскай акадэміі навук, Лонданскага каралеўскага таварыства, Пецярбургскай акадэміі навук і іншых акадэмій.

Агюстэ́н Луі́ Кашы́
Augustin Louis Cauchy
Дата нараджэння	21 жніўня 1789(1789-08-21)[1][2][…]
Месца нараджэння	Парыж, Каралеўства Францыя[3]
Дата смерці	23 мая 1857(1857-05-23)[1][4][…] (67 гадоў)
Месца смерці	Со, Другая французская імперыя[3]
Месца пахавання	Cemetery Sceaux[d][5]
Грамадзянства	Францыя
Бацька	Луі Франсуа Кашы[d]
Маці	Marie-Madeleine Desestre[d][6]
Жонка	Aloise de Bure[d]
Род дзейнасці	матэматык, інжынер, фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	Матэматыка
Месца працы	Парыжскі ўніверсітэт[7] Турынскі ўніверсітэт[8] Corps of bridges, waters and forests[d][8] Вышэйшая політэхнічная школа[d][8] Калеж дэ Франс[8] Карл X Бурбон[8]
Альма-матар	Нацыянальная школа мастоў і дарог[d] (1810)[8] ліцэй Генрыха IV[d] (1805)[8] Вышэйшая політэхнічная школа[d] (1807)[8]
Вядомыя вучні	Агюст Конт
Вядомы як	заснавальнік сучаснага матэматычнага аналізу
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Парыжскае філаматычнае таварыства[d] Шведская каралеўская акадэмія навук Французская акадэмія навук Гётынгенская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d]
Узнагароды	галоўная прэмія матэматычных навук[d] (1816) член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1832) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1832) 72 names on the Eiffel Tower[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Кашы.

Распрацаваў асновы матэматычнага аналізу, унёс велізарны ўклад у аналіз, алгебру, матэматычную фізіку і многія іншыя вобласці матэматыкі. Яго імя ўнесена ў спіс найвялікшых вучоных Францыі, які змешчаны на першым паверсе Эйфелевай вежы.

Навуковая дзейнасць

Кашы напісаў больш за 800 работ, поўны збор яго твораў змяшчае 27 тамоў. Яго працы адносяцца да розных напрамкаў матэматыкі (пераважна да матэматычнага аналізу і матэматычнай фізікі).

Кашы ўпершыню даў строгае азначэнне асноўных паняццяў матэматычнага аналізу — граніцы, непарыўнасці, вытворнай, дыферэнцыяла, інтэграла, збежнасці шэрагу і г. д. Яго азначэнне непарыўнасці абапіралася на паняцце бясконца малой, якому ён надаў новы сэнс: у Кашы бясконца малая — зменная велічыня, якая імкнецца да нуля. Увёў паняцце радыуса збежнасці шэрагу. Курсы аналізу Кашы, заснаваныя на сістэматычным выкарыстанні паняцця граніцы, паслужылі ўзорам для большасці курсаў пазнейшага часу.

Кашы шмат працаваў у галіне камплекснага аналізу, у прыватнасці, стварыў тэорыю інтэгральных рэшт. У матэматычнай фізіцы глыбока вывучыў краявую задачу з пачатковымі ўмовамі, якая з тых часоў завецца «задача Кашы».

Кашы заклаў асновы матэматычнай тэорыі пругкасці. Ён разглядаў цела як суцэльнае асяроддзе і вывеў сістэму ўраўненняў для напружанняў і дэфармацый у кожнай кропцы. У працах па оптыцы Кашы даў матэматычную распрацоўку хвалевай тэорыі святла і тэорыі дысперсіі. Яму належаць таксама даследаванні па геаметрыі (пра мнагаграннік), па тэорыі лікаў, алгебры, астраноміі і ў многіх іншых галінах навукі.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Augustin Louis Cauchy // Léonore database — ministère de la Culture. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2886420'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q384602'></a>
3. Коши Огюстен Луи // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Augustin Louis Cauchy // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
5. Find a Grave — 1996.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
6. Pas L. v. Genealogics — 2003.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326'></a>
7. https://www.researchgate.net/publication/242018993_Augustin-Louis_Cauchy_l'itineraire_tourmente_d'un_mathematicien_legitimiste — С. 13.
8. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>