Аляксандр Аляксандравіч Дэйнека

Аляксандр Аляксандравіч Дэйнека (руск.: Алекса́ндр Алекса́ндрович Дейне́ка; 1899—1969) — савецкі мастак-жывапісец, манументаліст, графік, скульптар, педагог. Народны мастак СССР (1963). Герой Сацыялістычнай Працы (1969). Лаўрэат Ленінскай прэміі (1964).

Аляксандр Аляксандравіч Дэйнека
руск.: Дейнека Александр Александрович
Дата нараджэння	8 (20) мая 1899[1]
Месца нараджэння	Курск, Курская губерня, Расійская імперыя[2]
Дата смерці	12 чэрвеня 1969(1969-06-12)[3][4][…] (70 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР[2]
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі[5]
Грамадзянства	Расійская імперыя  РСФСР[d]  СССР
Род дзейнасці	мастак, мастак-плакатыст, педагог, выкладчык універсітэта, скульптар, ілюстратар, фатограф, графік, настаўнік
Месца працы	Вышэйшыя мастацка-тэхнічныя майстэрні Маскоўскі паліграфічны інстытут Маскоўскі дзяржаўны акадэмічны мастацкі інстытут імя В. І. Сурыкава[d] Маскоўскі інстытут прыкладнога і дэкаратыўнага мастацтва[d] Маскоўскі архітэктурны інстытут Маскоўскі дзяржаўны акадэмічны мастацкі інстытут імя В. І. Сурыкава[d]
Жанр	жанравы жывапіс, пейзаж, партрэт і нацюрморт
Вучоба	Харкаўскае дзяржаўнае мастацкае вучылішча[d] (1917) Вышэйшыя мастацка-тэхнічныя майстэрні (1925)
Уплыў	Q16711424?, Alexander Lubimov[d], Уладзімір Андрэевіч Фаворскі і Ignaty Nivinsky[d]
Уплыў на	Q12075870?, Tamara Dmitrievna Gladkaya[d], Q116173082?, Oksana Hrudzynska[d], Vitaly Goryayev[d] і Q109490207?
Партыя	КПСС
Член у	Таварыства мастакоў-станкавістаў (1927) October Group[d] (1930) Асацыяцыя мастакоў рэвалюцыйнай Расіі[d] Russian Association of Proletarian Artists[d] (1932) Саюз мастакоў СССР
Прэміі
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Аляксандр Дэйнека нарадзіўся 8 (20) мая 1899 года Курску ў сям’і чыгуначніка.

Першапачатковую адукацыю атрымаў у Харкаўскім мастацкім вучылішчы (1915—1917) у А. М. Любімава і М. Р. Пестрыкава. Маладосць мастака, як і многіх яго сучаснікаў, была звязана з рэвалюцыйнымі падзеямі. У 1918 годзе працаваў фатографам у крымінальным вышуку, узначальваў секцыю ІЗА Губнадобраза, афармляў агітцягнікі, тэатральныя пастаноўкі, удзельнічаў у абароне Курска ад белых. З 1919 па 1920 год кіраваў мастацкай студыяй пры Курскам палітупраўленні і «Вокнамі РОСТа» ў Курску.

З войска быў камандзіраваны вучыцца ў Маскву, ва ВХУТЕМАС на паліграфічнае аддзяленне, дзе яго педагогамі былі У. А. Фаворскі і І. І. Нівінскі (1920—1925). Вялікае значэнне ў творчым станаўленні мастака мелі гады вучнёўства і зносін з В. А. Фаворскім, а таксама сустрэчы з У. У. Маякоўскім. Творчае аблічча мастака яскрава і выразна праявілася на першай жа буйной выставе ў 1924 (Першая дыскусійная выстаўка аб’яднанняў актыўнага рэвалюцыйнага мастацтва), у якой ён удзельнічаў у складзе «Групы трох» (сумесна з А. Д. Ганчаровым і Ю. І. Піменавым). У гэтыя гады ім была створана першая савецкая сапраўдна манументальная гісторыка-рэвалюцыйная карціна «Абарона Петраграда» (1928).

Член мастацкіх арганізацый: Таварыства станкавістаў (ОСТ) (1925—1927) — адзін з заснавальнікаў, Асацыяцыя мастакоў-графікаў пры Доме друку (Масква, 1926—1929), Аб’яднанне новых відаў мастацкай працы «Кастрычнік» (1928—1930), Асацыяцыя мастакоў рэвалюцыйнай Расіі, Расійская асацыяцыя пралетарскіх мастакоў (РАПХ) (1931—1932).

Зноскі

1. Deutsche Nationalbibliothek Record #118524380 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 3 мая 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
2. Дейнека Александр Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
3. Дейнека Александр Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Alexander Alexandrowitsch Deineka // Берлінская акадэмія мастацтваў — 1993. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q414110'></a>
5. Руская Вікіпедыя — 2001.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q206855'></a>