Аляксандр Андрэевіч Самарскі

Алякса́ндр Андрэ́евіч Сама́рскі (19 лютага 1919, хут. Свістуны, цяпер Амвросіўскага раёна Данецкай вобласці, Украіна — 11 лютага 2008, Масква) — савецкі і расійскі матэматык, адзін з заснавальнікаў тэорыі матэматычнага мадэліравання і вылічальнага эксперыменту. Акадэмік РАН (1976; член-карэспандэнт 1966). Замежны член НАН Беларусі (2000). Герой Сацыялістычнай Працы (1979).

Аляксандр Андрэевіч Самарскі
руск.: Алекса́ндр Андре́евич Сама́рский[1]
Дата нараджэння	19 лютага 1919(1919-02-19)[2][3]
Месца нараджэння	Свістуны[d], СССР
Дата смерці	11 лютага 2008(2008-02-11)[3] (88 гадоў)
Месца смерці	Масква, Расія
Месца пахавання	Траякураўскія могілкі[4]
Грамадзянства	СССР  Расія
Род дзейнасці	матэматык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	матэматычная фізіка, вылічальная матэматыка, лікавы аналіз, матэматычнае мадэляванне[d], матэматыка[5] і прыкладная матэматыка[5]
Месца працы	МДУ[6] факультэт вылічальнай матэматыкі і кібернетыкі МДУ[d][6] Інстытут прыкладной матэматыкі імя М. У. Келдыша РАН[d][6] Q4201583?[6] 8th Rifle Division (Soviet Union)[d][6] 108th Motor Rifle Division[d][6] Geophysical Center[d][6]
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук
Навуковае званне	спіс правадзейных членаў АН СССР[d] акадэмік РАН[d]
Альма-матар	фізічны факультэт МДУ[d] (1941)[6] МДУ (1948)[7][6] Гімназія № 2 імя А. П. Чэхава[d] (1936)[6]
Навуковы кіраўнік	Андрэй Мікалаевіч Ціханаў
Член у	Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Акадэмія навук ГДР[d]
Прэміі
Узнагароды

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Самарскі.

Біяграфія

Скончыў Маскоўскі ўніверсітэт (1945). З 1953 у Інстытуце прыкладной матэматыкі АН СССР, з 1990 у Інстытуце матэматычнага мадэліравання РАН (у 1990—1998 дырэктар).

Навуковы ўклад

Навуковыя працы па матэматычнай фізіцы, тэорыі дыферэнцыяльных ураўненняў, тэорыі нелінейных працэсаў, вылічальнай матэматыцы.

Пабудаваў агульныя тэорыі рознасных схем^[ru], ітэрацыйных метадаў рашэння сетачных ураўненняў. Распрацаваў новыя прынцыпы апраксімацыі мнагамерных задач, аналітычныя і лікавыя метады рашэння актуальных задач ядзернай фізікі, фізікі плазмы, цеплаправоднасці і інш. Правёў разлік ядзернага выбуху^[ru] і дынамікі выбуху тэрмаядзернага зараду.

Сааўтар адкрыцця эфекту Т-слоя^[ru] ў плазме, адзін са стваральнікаў тэорыі рэжымаў з абвастрэннем у нелінейных суцэльных асяроддзях.

Узнагароды

• Дзяржаўная прэмія СССР 1954.
• Ленінская прэмія 1962.

Творы

• Математическое моделирование: Идеи. Методы. Примеры. М., 1997 (разам з А. П. Міхайлавым).
• Разностные схемы с операторными множителями. Мн., 1998 (разам з П. М. Вабішчэвічам, П. П. Матусам).
• Уравнення математической физики. 6 изд. М., 1999 (разам з А. М. Ціханавым).
• Численные методы математической физики. М., 2000 (разам з А. У. Гуліным).

Зноскі

1. VIAF — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54919'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q988937'></a>
2. Самарский Александр Андреевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
3. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
4. Find a Grave — 1996.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
5. Národní autority České republiky Праверана 4 кастрычніка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
6. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
7. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>