Архірэйскі сабор Праваслаўнай Царквы Украіны 24 мая 2023 года

Архірэйскі сабор Праваслаўнай Царквы Украіны 24 мая 2023 года — Свяшчэнны архірэйскі сабор Праваслаўнай царквы Украіны^[uk], які адбыўся 24 мая 2023 года ў Трапезным саборы Антонія і Феадосія Пячэрскіх^[uk] Кіева-Пячэрскай лаўры ў горадзе Кіеў, дзе было разгледжана пытанне ўрэгуляванне каляндарнага пытання ў Праваслаўнай царкве Украіны.^[1][2]

Рашэнне аб скліканні свяшчэннага Архіерэйскага Сабора было прынята Свяшчэнным Сінодам Праваслаўнай Царквы Украіны,^[3] які адбыўся напярэдадні 23 мая 2023 г.

Гісторыя

Асноўны артыкул: Рэформа царкоўнага календара ва Украіне

Аб правядзенні свяшчэннага Архіерэйскага Сабора 24 мая 2023 стала вядома яшчэ пасля Свяшчэннага Сінода 2 лютага 2023.^[4][5][6] Пасля рашэнне 1-2 лютага Украінскай Грэка-Каталіцкай Царквы пераход на новы стыль мітрапаліт Белацаркоўскі Еўстрацій пацвердзіў, што ў маі 2023 года збярэцца Архіерэйскі Сабор для таго, каб разгледзець пытанне аб каляндарнай рэформе.^[7][8]2 мая 2023 года мітрапаліт Епіфаній паведаміў, што падчас Архірэйскага Сабора ў маі 2023 года Праваслаўная Царква Украіны прыме рашэнне аб новым царкоўным календары.^[9][10] Свяшчэнны Сінод 23 мая 2023 прыняў рашэнне аб скліканні свяшчэннага Архіерэйскага Сабора 24 мая 2023 года. ^[11]

Рашэнне

На Архіерэйскім саборы 24 мая 2023 года было благаслаўлена парафіям і манастырам выкарыстоўваць у літургічнай практыцы новаюліянскі каляндар (пры гэтым нязменна захоўваючы традыцыйную Пасхалію) і вырашана:

• ажыццявіць пераход на новаюліянскі каляндар пачынаючы з 1 верасня 2023 (пачатак новага царкоўнага года);

• дазволена ў далейшым захоўваць юліянскі каляндар такім парафіям і манастырам, якія па рашэнню іх парафіяльных сходаў (духоўных сабораў манастыроў) жадаюць прадоўжыць выкарыстанне. Рашэнне павінна быць падтрымана не менш як дзве трэці членаў абшчыны і належным чынам дакументальна аформлена;
• Сінадальнай багаслоўска-літургічнай камісіі сумесна з Сінадальнай каляндарнай камісіяй, улічваючы вопыт іншых Праваслаўных Цэркваў падрыхтаваць прапановы па пэўных складаных выпадках у літургічнай практыцы, якія будуць узнікаць пры выкананні традыцыйнай Пасхаліі і новаюліянскага календара для нерухомых свят;
• Сінадальнай каляндарнай камісіі падрыхтаваць абноўлены афіцыйны царкоўны каляндар на 2024 і наступныя гады, а таксама каляндарную інфармацыю на верасень-снежань 2023;
• Для суполак, якія будуць карыстацца юліянскім календаром, бласлаўляецца падрыхтаваць афіцыйнае выданне царкоўнага календара на 2024 год па старым стылі;
• Упраўленню духоўнай адукацыі і багаслоўскай навукі, Сінадальнаму выдавецка-асветніцкаму ўпраўленню, Сінадальнаму ўпраўленню нядзельных школ і катэхізацыі блаславіць праводзіць тлумачальную працу па выкарыстанні ў літургічнай практыцы новага юліянскага календара;
• Рашэнне Архіерэйскага Сабора 24 мая 2023 года вынесці на зацвярджэнне Памеснага сабора 27 ліпеня 2023 года.

Ацэнка

Праваслаўны тэолаг і кіраўнік Міжнароднай праваслаўнай тэалагічнай асацыяцыі Павел Гаўрылюк лічыў змену царкоўнага календара вялікай падзеяй, бо Праваслаўная царква Украіны далучыцца да сусветнай праваслаўнай супольнасці, у якой большасць аўтакефальны праваслаўных цэркваў выкарыстоўваюць новаюліянскі каляндар і адзначае асобна палітычныя наступствы:

Так, гэты крок, безумоўна, мае палітычныя наступствы. І я думаю, што яшчэ да вайны мы б сказалі, што гэтая царква проста далучаецца да астатняга хрысціянскага свету ў святкаванні Калядаў ці іншых свят. А сёння, вядома, таксама трэба думаць аб жаданні адрознівацца ад царквы дзяржавы-агрэсара. Гаўрылюк Павел Леанідавіч

Павел Гаўрылюк таксама думае, што калі ўкраінскія цэрквы ў дыяспары і цэрквы ва Украіне будуць жыць па адным календары, то гэта больш зблізіць украінец ва Украіне і ў дыяспара на Захад.^[12]

Рэлігіязнавец Віктар Яленскі заяўляў, што існаванне двух царкоўных календароў стварала пэўную раздвоенасць для вернікаў ва Украіне, бо хрысціянін паўставалі перад папрокам сваёй сумленне, калі ў Дзень Незалежнасці Украіны яны павінны пасьціцца (Успенскі пост), або на Новы год, парушаць Калядны пост. Акрамя таго, ён адзначыў, што пераход на новаюліянскі каляндар дыстанцыруе Украіну ад Расійская Федэрацыя.^[13]

Рэакцыя

Прэс-сакратар Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі Дзмітрый Пяскоў абурыўся з-за пераходу Праваслаўнай царквы Украіны на новаюліянскі каляндар, назваўшы гэта «вар’яцтва і вакханалія».^[14] Таму Дзмітрый Пяскоў параўнаў Украіну з Малдова [малдаўская мова] і пажартаваў, што украінец нібыта адмовяцца ад украінскай мовы у будучыні: зараз застаецца чакаць хіба што адмовы ад украінскай мовы на карысць амерыканскі".^[15][16]

Міністр культуры і інфармацыйнай палітыкі Аляксандр Ткачэнка заявіў, што рашэнне цэркваў аб пераходзе на новы стыль патрабуе ўнясення змены ў заканадаўства адносна афіцыйных дзяржаўных святаў, а менавіта змяненняў дат Дня ўкраінскай дзяржаўнасці, Дня Абаронцаў і абаронц Украіны і іншых святаў і памятных дзён.^[17]

Гл. таксама

• Канстанцінопальскі сабор (1923)^[uk]
• Сабор Украінскай Праваслаўнай Царквы Маскоўскага патрыярхату 27 траўня 2022 году^[uk]
• Кіеўскі сабор (2023)
• Львоўска-Брухавіцкі сінод (2023)^[uk]