Базіліка Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Сандамір)

Базіліка Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі (польск.: Bazylika katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny) — каталіцкі касцёл у гарадзе Сандамір, Польшча.

Кафедральны сабор
Базіліка Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі
польск.: Bazylika katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
50°40′36,50″ пн. ш. 21°44′57″ у. д.HGЯO
Краіна	Польшча
Горад	Сандамір
Канфесія	Рымска-каталіцкая царква
Епархія	Сандамірская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	готыка, барока
Заснавальнік	Баляслаў III Крывавусты
Дата заснавання	каля 1361
Дата пабудовы	каля 1360
Сайт	katedra.sandomierz.org
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі.

Гісторыя

Самая ранняя згадка пра храм, заснаваны Баляславам III Крывавустым, верагодна, каля 1120 года, сустракаецца ў буле Папы Яўгена III пад 1148 годам.

Гатычны касцёл у Сандаміры ўзведзены каля 1360 года і пашыраны ў першай палове XV ст. Барочны фасад храма датуецца 1670 годам. У 1708—1776 гадах у стылі барока быў перароблены і інтэр'ер хрма. У канцы XIX стагоддзя сабор быў абноўлены пад кіраўніцтвам кс. Я. Каршніцкага (прыватнасці быў абліцавальны цэглай фасад). З 1818 года — кафедральны сабор, з 1960 — малая базіліка.

Архітэктура

Інтэр'ер сабора

Фрэскі

Роспісы ў алтарнай частцы храма

Фрэскавы цыкл Сандамірскага сабора створаны ў 1430-я гады, але цалкам паноўлены ў 1932—1934 гг., у наш час дазваляе гаварыць толькі аб іконаграфічных прыёмах мастакоў-манументалістаў першай паловы XV ст. Фрэскі апісаны Юзафам Ракошным і Ф. Каперай, якія засведчылі, што роспіс паходзіць з часоў Ягайлы. Фрэскі былі выўлены ў 1887 г. падчас рэстаўрацыі сабора архітэктарам Канстанцінам Вайцяхоўскім  (польск.), які сфатаграфаваў іх і зрабіў апісанне.

Фрэскі захаваліся ў паўночнай частцы прэсбітэрыя і падзелены па вертыкалі на чатыры рэгістры-паясы. Сюжэты належаць да хрысталагічнага цыкла «Страсці Хрыстовы»: «Абмыванне ног», «Суд Пілата», «Тайная вячэра», «Пацалунак Іуды», «Уезд у Іерусалім» і інш.

Аднак да таго часу, пакуль з фрэсак не будуць выдалены напластаванні больш позніх часоў, дакладнага ўяўлення аб узроўні майстэрства і стылі фрэсак скласці амаль немагчыма.

Літаратура

• Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 1: Ад старажытных часоў да другой паловы XVI ст. ; [рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал.рэд.) [і інш.] ; рэд. тома С. В. Марцэлеў, Л. М. Дробаў ; АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. — Мінск : Навука і тэхніка, 1987. — 303 с. : іл.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Базіліка Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Сандамір)