Бакас

Бака́с, чэпік, пякур^[1] (Gallinago gallinago) — птушка сямейства бакасавых атраду сеўцападобных.

Бакас
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Птушкі Падклас:  Нованёбныя Атрад:  Сеўцападобныя Падатрад:  Scolopaci Сямейства:  Бакасавыя Род:  Бакасы Від:  Бакас
Міжнародная навуковая назва
Gallinago gallinago (Linnaeus, 1758)
Падвіды
G. g. gallinago G. g. faroeensis
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 22693097
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   176700 NCBI   107377 EOL   1049586 FW   289532

Апісанне

Даўжыня цела 27—29 см, маса 100—125 г. Апярэнне карычнявата-бурае з вохрыстымі стракацінамі, брушка белае. Дзюба доўгая (каля чвэрці агульнай даўжыні), прамая.

Голас вясной «ч-п… ч-п…». Пры такаванні самца ў палёце рулявыя пёры вібруюць і выдаюць гукі, падобныя да бэкання ягняці (адсюль народная назва баранчык, козка).

Палёт імклівы, з зігзагамі пасля ўзлёту.

Пашырэнне

Паштовая марка Беларусі

Распаўсюджаны ў лесатундры, лясной і стэпавай зонах. Арэал ахоплівае Галарктыку (акрамя поўдня і крайняй поўначы), ізаляваныя папуляцыі сустракаюцца ад паўднёва-ўсходняга Афганістана да поўначы Індыі, жыве і ў Паўночнай Амерыцы.

Жыве каля вады. Насяляе вільготныя лугі, тарфянікі, багны, пад час пералётаў таксама глеістыя берагі вадаёмаў і спушчаныя сажалкі, а таксама іншыя вільготныя месцы. У Беларусі звычайны гнездавальны і пералётны від. Адлятае ў жніўні—верасні.

Асаблівасці біялогіі

Корміцца чарвямі, слімакамі, жукамі, лічынкамі насякомых, карэньчыкамі травяністых раслін.

Гняздо ў купіне асакі (часцей за ўсё вакол яе плыткая вада), добра схаванае з бакоў. Скупая высцілка з кавалкаў асакі.

Яйка

Яйкі (звычайна 4, часам 2-5) авальныя да грушападобных з тупым вузейшым канцом, розных адценняў аліўкава-зялёнага альбо аліўкава-карычневага; глыбокія плямы — шэрыя альбо шэра-аліўкавыя (вялікія, звычайна больш густыя на шырокім канцы), паверхневыя — карычневыя або чырвона-карычневыя.

Падвіды

• G. g. gallinago — частка Палеарктыкі;
• G. g. delicata — Паўночная Амерыка;
• G. g. faeroeensis — Ісландыя, Фарэры, Аркадскія і Шэтландскія астравы.

Аб’ект палявання

Бакас міжнародна прызнаны як папулярны аб’ект спартыўнага палявання (слова «снайпер» паходзіць ад англійскага sniper — «паляўнічы на бакасаў»).

Даўней мяса бакаса лічылася ў шляхецкай кулінарыі найсмачнейшым з усіх дзікіх птушак. Мяса перад прыгатаваннем вымагае бардзіравання або марынавання (даўней бакасаў марынавалі на зіму пасля запякання вытрыбушанымі на ражне).

Зноскі

1. Беларуская навуковая тэрмінолёгія, вып. 8: Слоўнік лясных тэрмінаў. — Мінск: Інбелкульт, 1926. — 80 с. У крыніцы пад назвай Scolopax gallinago Briss.