Белая вежа (фестываль)

Не блытаць з «Белай вежай» — часопісам.

«Белая вежа» — беларускі міжнародны тэатральны фестываль, які штогод праходзіць у Брэсце^[1]. Заснаваны ў 1996 годзе ў Камянцы (Брэсцкая вобласць).

«Белая вежа»
Жанр	спектакль
Гады правядзення	з 1996 года
Краіна	Беларусь
Горад	Брэст
Мова песень	беларуская, руская
Тэматыка	тэатр
Лэйбл	Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь

З’яўляецца найстарэйшым штогадовым тэатральным фестывалем Беларусі^[2]. Яго арганізатарам з’яўляецца Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь^[3]. Ладзіцца на некалькіх памостках: на 2 у Брэсцкім акадэмічным тэатры драмы, у абласным грамадска-культурным цэнтры, у парку і на плошчы Леніна. Падчас фестывалю ўручаецца да 10 узнагарод, у тым ліку лялечным тэатрам.

Пераможцы

№	Дата	Спектакль	Тэатр	Краіна
28	2024 г., 10—15 верасня	—	—	—
27	2023 г., 8—16 верасня	—	—	—
26	2022 г., 9—16 верасня	—	—	—
25	2021 г., 10—18 верасня	«Шлюб з ветрам»	Рэспубліканскі тэатр беларускай драматургіі	Беларусь[4]
24	2019 г., 8—15 верасня	—	—	—
23	2018 г., 11—16 верасня	«Як загінуў Гуска»	Кіеўскі акадэмічны тэатр лялек	Украіна[5]
22	2017 г., 8—17 верасня	«Скрыпка Ротшыльда»	Маскоўскі тэатр юнага гледача	Расія[6]
21	2016 г., 9—16 верасня	«Чайка» (Яраслаў Федарышын)	Львоўскі акадэмічны тэатр «Уваскрэсенне»	Украіна[7]
20	2015 г., 11—19 верасня	—	—	—
19	2014 г., 12—19 верасня	«Кніга Ёва» (Някрошус)	Тэатр «Мена Фортас» (Вільнюс)	Літва[8]
18	2013 г., 7—14 верасня
17	2012 г., 7—14 верасня
16	2011 г., 9—16 верасня	«Раскіданае гняздо» (Янка Купала)	Брэсцкі акадэмічны тэатр драмы	Беларусь[9]
15	2010 г., 12—18 верасня	«Калека з вострава Інішман» (Марцін МакДонах)	Пермскі тэатр «Каля моста»	Расія[10]
14	2009 г., 5—12 верасня	«Гогаль. Вечары» (Уладзімір Панкоў)		Расія[11]
13	2008, 12—19 верасня
12	2007 г., 8—14 верасня	«Вішнёвы сад»	Львоўскі тэатр «Уваскрэсенне»	Украіна[12]
11	2006 г., 8—15 верасня	«Адвечная песня»	Беларускі дзяржаўны тэатр лялек	Беларусь[13]
10	2005 г., 9—16 верасня
9	2004 г., 24—30 верасня
8	2003 г., 10—16 верасня
7	2002 г., 13—18 верасня
6	2001 г., 11—15 верасня
5	2000 г., 8—13 верасня	«Князь Вітаўт»	Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы	Беларусь
4	1999 г., 6—10 кастрычніка
3	1998 г., 1—4 кастрычніка
2	1997 г., 2—5 кастрычніка
1	1996 г., 3—6 кастрычніка

Гісторыя

У 2007 годзе на 13-й «Белай вежы» тэатры з 23 краін спаборнічалі за 13 узнагарод^[14].

У верасні 2009 года на 14-м фестывалі выступіла 25 тэатраў з 4 краін Азіі (Азербайджана, Арменіі, Ірана і Таджыкістана) і 5 краін Еўропы, у тым ліку 4 з 5 суседніх: Літвы, Польшчы, Расіі, Украіны і Малдовы^[2]. У верасні 2010 году 15-ы фестываль «Белая вежа» сабраў 37 тэатраў з 21 краіны. Яго арганізатарам ад заснавання выступала Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь^[3].

У верасні 2012 года на 17-м фестывалі «Белая вежа» выступілі тэатры з 5 краін Азіі (Азербайджана, Арменіі, Ізраіля, Ірана і Японіі) і 5 краін Еўропы, у тым ліку трох з 5 суседніх: Польшчы, Украіны, Расіі, Малдовы і Эстоніі. Пагатоў з Расіі прыехала 9 тэатральных калектываў^[15].

7—14 верасня 2013 года прайшоў 18-ы фестываль «Белая вежа». У ім удзельнічалі 23 тэатры, якія паказалі 24 спектаклі на 8 мовах. Тэатральныя калектывы прыехалі з 13 краін: 4 краін Азіі — Азербайджана, Арменіі, Ізраіля і Японіі; 1 краіны Афрыкі — Егіпта; 8 краін Еўропы, у тым ліку 4 з 5 суседніх — Літвы, Польшчы, Расіі, Украіны, Грэцыі, Славакіі, Чэхіі і Швецыі. Паказы адбыліся на 5 сцэнах: у 2 залах Брэсцкага акадэмічнага тэатра драмы, абласным грамадска-культурным цэнтры, парку і на плошчы Леніна. Усе білеты распрадалі за 2 тыдні, цэны на якія даходзілі да 200 000 рублёў ($22). Пагатоў арганізацыйны камітэт ажыццявіў адбор да ўдзелу сярод 210 заявак. Найбольшую колькасць спектакляў паставілі тэатры Беларусі і Польшчы^[12].

У верасні 2014 года адбыўся 19-ы фестываль, на якіх тэатры з 13 краін паказалі 25 спектакляў. Білеты каштавалі ад 40 000 ($4,42) да 250 000 рублёў^[16] ($27,6). На юбілейную 20-ю «Белую вежу» ў 2015 годзе запрасілі 12 пераможцаў мінулых гадоў. Сярод звыш 100 заявак на ўдзел выбралі новыя тэатры. За 9 дзён на 6 пляцоўках паказалі 22 спектаклі з 13 краін, якія наведалі 7,5 тысяч гледачоў. Упершыню ў фестывалі ўдзельнічалі прадстаўнікі Туніса, адкуль прыехаў тэатр «Новы погляд» з пастаноўкай «Д-Сізіф»^[1]. Сярод 22 паказаных спектакляў 7 былі беларускімі^[17].

9—16 верасня 2016 года на 20-м фестывалі «Белая вежа» выступілі 26 тэатраў з 17 краін. Сярод іх упершыню выступіла тэатральная трупа з Туркменістана (Дзяржаўны рускі драматычны тэатр). Білеты каштавалі ў сярэднім 10 дэнамінаваных рублёў ($5) і пакрылі звыш 70 % выдаткаў на фестываль. Рэшту забяспечылі спонсары і бюджэт Брэсцкай вобласці^[18]. У верасні 2017 года на 22-м фестывалі паказалі 28 спектакляў з 14 краін. З іх 11 атрымалі дыпломы^[6].

За 23 гады існавання фестывалю «Белая вежа» ў Брэсце яго ўдзельнікамі сталі тэатры з 58 краін, у тым ліку з Афрыкі (Алжыр і Туніс) і Паўднёвай Амерыкі (Венесуэла)^[19].

Зноскі

1. Надзея Бунцэвіч. Іспыт на стабільнасць здабыткаў // Культура : газета. — 25 верасня 2015. — № 39 (1217).
2. Таццяна Команава. «Белая вежа»: варыяцыі прачытання // Культура : газета. — 19 верасня 2009. — № 38 (906).
3. Таццяна Команава. «Белая вежа»: не толькі Брэст // Культура : газета. — 11 верасня 2010. — № 37 (957).
4. Послесловие к театральному фестивалю: чего сегодня жаждет зритель (руск.). СБ. Беларусь сегодня.
5. Надзея Бунцэвіч. Каардынаты «Вежы» // Культура : газета. — 22 верасня 2018. — № 38 (1373).
6. Надзея Бунцэвіч. Аглядная «Вежа» // Культура : газета. — 22 верасня 2010. — № 38 (1321).
7. Алена Мальчэўская. «Белая Вежа» як сістэма каардынат // Літаратура і мастацтва : газета. — 30 верасня 2016. — № 39 (4890). — С. 13. — ISSN 0024-4686.
8. Святлана Яскевіч. Выпрабаванне каханнем і пакутамі // Звязда : газета. — 23 верасня 2014. — № 180 (27790). — С. 3. — ISSN 1990-763x.
9. Таццяна Команава. Птушкі і гнёзды // Культура : газета. — 24 верасня 2011. — № 39 (1010).
10. Святлана Яскевіч. Сапраўднае і прывіднае // Звязда : газэта. — 18 верасня 2018. — № 179 (28795). — С. 1, 5. — ISSN 1990-763x.
11. Таццяна Команава. Які фарватар у «Белай вежы» // Культура : газета. — 18 верасня 2010. — № 38 (958). Архівавана з першакрыніцы 18 верасня 2021.
12. Святлана Яскевіч. Фестываль без журы // Звязда : газета. — 7 верасня 2013. — № 168 (27533). — С. 2. — ISSN 1990-763x.
13. "«Белая вежа» - 2015". Тэлерадыёкампанія «Брэст». 15 верасня 2015. Праверана 29 кастрычніка 2018.
14. Таццяна Команава. «Белая вежа-2007»: яднанне класікі і крэатыву // Культура : газета. — 29 верасня 2010. — № 38-39 (804-805).
15. Таццяна Команава. Верасень — гэта «Белая вежа» // Культура : газета. — 11 жніўня 2012. — № 32 (1054).
16. Яна Светава. Пачаўся электронны заказ білетаў // Звязда : газета. — 21 жніўня 2014. — № 157 (27767). — С. 5. — ISSN 1990-763x.
17. Надзея Бунцэвіч. Беларусь на карце «Вежы» // Культура : газета. — 25 верасня 2015. — № 40 (1218).
18. Святлана Яскевіч. Ён ёсць у Брэсце // Звязда : газета. — 7 верасня 2016. — № 172 (28282). — С. 3. — ISSN 1990-763x.
19. Таццяна Арлова. Брэсцкая мазаіка // Літаратура і мастацтва : газета. — 28 верасня 2018. — № 38 (4993). — С. 13. — ISSN 0024-4686.