Брэзна

Брэ́зна (славацк.: Brezno, ням.: Bries(en), венг.: Breznóbánya) — горад у цэнтральнай Славакіі на рацэ Грон у Славацкім Рудагор’і.

Горад
Брэзна
славацк.: Brezno
Сцяг Герб
48°48′13″ пн. ш. 19°38′17″ у. д.HGЯO
Краіна	Славакія
Край	Банскабістрыцкі край
Раён	Раён Брэзна
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1265
Першае згадванне	1265
Плошча	121,965 км²
Вышыня цэнтра	498 м
Водныя аб’екты	Рака Грон
Часавы пояс	UTC+1 і UTC+2
Насельніцтва
Насельніцтва	▼19 671 чал. (31 снежня 2024)[1]
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	048
Паштовы індэкс	977 01 і 977 03
Аўтамабільны код	BR
brezno.sk
Паказаць/схаваць карты
Брэзна
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Брэзна была ўпершыню згадана ў 1265 годзе ў лісце караля Белы IV як «Берэзун» — шахцёрскае паселішча, дзе здабываліся высакародныя металы.

У 1380 годзе Брэзна атрымала гарадскія правы. У XVII стагоддзі ў наваколлях горада пачалася здабыча дрэва, што прыцягнула струмень імігрантаў — лесасекаў з Штырыі. Насельніцтва таксама займалася авечкагадоўляй, гатаваннем вядомага «брызскага» сыра з авечага малака і пчалярствам^[2]. У суседнім Гронцы быў створаны металургічны завод. Дзякуючы ўсяму гэтаму горад квітнеў.

У 1650 годзе імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Фердынанд III даў гораду права вольнага каралеўскага горада.

У XIX стагоддзі ў Аўстра-Венгрыі з’яўляюцца буйнейшыя заводы і шахты і так Брэзна ўваходзіць у паласу стагнацыі^[2], якая доўжылася да сярэдзіны XX стагоддзя, калі пачалася індустрыялізацыя горада.

Насельніцтва

Статыстыка насельніцтва (10 гадоў)^[3]

Год	1994	2004	2014	2024
Колькасць людзей	22 981	22 417	21 331	19 671
Розніца		−2,45 %	−4,84 %	−7,78 %

Статыстыка насельніцтва^[3]

Год	2023	2024
Колькасць людзей	19 790	19 671
Розніца		−0,60 %

Гарады-пабрацімы

•  Nădlac^[d], Румынія^[4]
•  Мёдон, Францыя^[4]
•  Новы Біджаў^[d], Чэхія^[4]
•  Цяханаў, Польшча^[4]
•  Чачак, Сербія^[4]

Славутасці

• Ансамбль галоўнай плошчы з касцёлам Св. Марыі

Вядомыя асобы

• Іван Бела (нар. у 1964) — палкоўнік славацкай арміі, славацкі касманаўт

Зноскі

1. Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) [om7101rr] — Bratislava: ŠÚ SR, 2025. Праверана 24 красавіка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125585954'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1780'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13371586'></a>
2. Бриз // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
3. Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) [om7101rr_obce=AREAS_SK] (нявызн.). Statistical Office of the Slovak Republic (31 сакавіка 2025). Праверана 31 сакавіка 2025.
4. Partnerské mestá