Буракі звычайныя

Буракі́́ звычайныя^[2] (Beta vulgaris) — двухгадовыя травяністыя расліны роду Буракі (Beta) сямейства Аксамітнікавыя (Amaranthaceae).

Буракі звычайныя
Сталовыя буракі
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Гваздзікакветныя Сямейства:  Аксамітнікавыя Падсямейства:  Лебядовыя[1] Трыба:  Beteae Volkens, 1893 Род:  Буракі Від:  Буракі звычайныя
Міжнародная навуковая назва
Beta vulgaris L., Sp. Pl. 1: 222 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   20681 NCBI   161934 EOL   585884 IPNI   164505-1 TPL   kew-2675613

Апісанне

У першы год буракі ўтвараюць сакаўны мясісты караняплод з разеткай лісця, на другі даюць кветаносы і насенне. Сцябло травяністае, прамастойнае, галінастае, паяўляецца на другі год. Лісце буйнае, гладкае або хвалістае, прыкаранёвае на доўгіх чаранках, сцябловае амаль сядзячае. Кветкі двухполыя, зялёныя ці белаватыя. Плады пры выспяванні зрастаюцца, утвараючы суплоддзі — клубочкі.

Сталовыя буракі маюць караняплоды масай 0,4—0,9 кг, цёмна-чырвоныя, бардовыя, чырвона-фіялетавыя, багатыя цукрам (9—16 %), бялком (1,8—3 %), мінеральнымі солямі, арганічнымі кіслотамі, клятчаткай, вітамінамі С, групы В, Р, РР. Спажываюцца караняплоды і лісце вараныя, кансерваваныя, сушаныя.

Кармавыя буракі багатыя вугляводамі, мінеральнымі солямі, вітамінамі. Караняплоды масай да 10—12 кг, жоўтыя, белыя, чырвоныя. Скормліваюцца ўсім відам жывёлы, пераважна малочным. Бацвінне ідзе на корм свежае і сіласаванае.

Ураджай кармавых буракоў, Баранавічы, 2016

Цукровыя буракі — тэхнічная культура, сыравіна для цукровай прамысловасці. Маюць белыя караняплоды масай 400—500 г, багатыя цукрам (19— 20 %, макс. да 23 %). Цепла- і святлолюбівыя, вельмі патрабавальныя да ўмоў жыўлення і вільгаці, асабліва ў перыяд фарміравання лісця і караняплода. Бацвінне, жамерыны, патака ідуць на корм.

Зноскі

1. У многіх класіфікацыях Лебядовыя разглядаюцца як самастойнае сямейства. Сістэмы класіфікацыі APG, заснаваныя на малекулярным аналізе ДНК, уключаюць яго ў склад сямейства Аксамітнікавыя.
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 23. — 160 с. — 2 350 экз.