Васіль Пантэлевіч

Васіль Пантэлевіч (укр. Василь Пантелевич, рус. Василий Пантелевич) (1889, Кодань — 28 сакавіка 1944, Брэст) — кампазітар, юрыст, у час Другой сусветнай вайны кіраўнік брэсцкага Украінскага камітэта дапамогі.

Васіль Пантэлевіч
Василь Пантелевич
Асабістыя звесткі
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	кампазітар, юрыст, кіраўнік брэсцкага Украінскага камітэта дапамогі

Біяграфія

Скончыў Холмскую духоўную семінарыю і юрыдычны факультэт Варшаўскага ўніверсітэта. Падчас Першай сусветнай вайны быў у расійскім войску. Яго жонка Марыя Мішчанка разам з аднагадовым сынам Лявонціем (Лёсікам) выехала з Коданя ў прымусовую эвакуацыю ў Расію, у дарозе захварэла і памерла.

Пасля Першай сусветнай вайны Пантэлевіч вярнуўся з сынам у Брэст, працаваў юрыстам і рэгентам у Свята-Мікалаеўскай (Брацкай) царкве Брэста, вёў курсы для рэгентаў^[1].

«Дзівосна спявае хор, адзін з найлепшых хораў Польшчы, пад кіраваннем незабыўнага Васіля Дзмітрыевіча Пантэлевіча. Рэгент Пантэлевіч, што валодаў рэдкім па прыгажосці і сіле тэнарам, да сваёй трагічнай смерці заставаўся верным сынам Царквы. Строгі, патрабавальны, ён не трываў фальшу ў спевах і карыстаўся любоўю пеўчых. Не крыўдзілася на Пантэлевіча і шаноўная дама-пеўчая, жонка вельмі паважанага ў горадзе лекара, калі рэгент збіваў з яе носа пенснэ: яна пакорліва падымала і ўздзявала яго на свой нос», — успамінаў настаяцель брэсцкай Свята-Мікалаеўскай царквы Мітрафан Зноска^[2].

Меў папулярнасць сярод украінскай і расійскай інтэлігенцыі.

Быў сябрам управы ўкраінскага таварыства «Просвіта» ў Брэсце з моманту яе заснавання. У 1923 годзе абраны намеснікам кіраўніка таварыства і кіраўніком тэатральна-музычнай секцыі.

Ставіў у Брэсце оперы «Галька» Станіслава Манюшкі, «Наталка Палтаўка», «Яўген Анегін». Паклаў на музыку верш Алексы Старажэнкі «Україна» і выконваў разам са сваім хорам. Выступы праходзілі ў брэсцкім тэатры Сарвера і зале расійскай прыватнай гімназіі. У 1925 годзе быў сакратаром Камітэта пабудовы Народнага дома ў Брэсце пры таварыстве «Просвіта на Поліссі»^[3].

Таксама сябра Расійскага таварыства дабрачыннасці, Расійскага нацыянальнага аб’яднання. Сябра бацькоўскай апякунскай рады Прыватнай расійскай гімназіі Брэста.

У 1934 годзе выступіў сузаснавальнікам Юрыдычнага таварыства ў Брэсце.

У 1928 годзе ажаніўся са сваёй харысткай Аленай Дарковіч (нар. 1905), выпускніцай Прыватнай расійскай гімназіі Брэста. Спяваў з ёй дуэтам (тэнар і сапрана)^[4].

З прыходам савецкай улады ў верасні 1939 года ўцёк у Бялу Падляску, кіраваў там царкоўным хорам. З канца 1942 года — кіраўнік Украінскага камітэту дапамогі ў Брэсце (пазней перайменаваны ва Украінскі камітэт). На гэтай пасадзе планаваў стварыць пастаянны гастрольны тэатр, моладзевую і жаночую секцыі. Працягваў быць рэгентам Свята-Мікалаеўскай царквы, кіраваў хорамі брэсцкіх Украінскага тэатра мініяцюр і Клуба ўкраінскай моладзі^[5].

Быў арыштаваны гестапа ў 1944 годзе — ці то як закладнік, ці то па абвінавачванні ў змаганні супраць нацыстаў. Сваякам паведамілі, што ў турме Пантэлевіч павесіўся на дзязе. Пра пахаванне Пантэлевіча паведамілі ў газеце, сабралася шматлюдная працэсія. Пахаваны на Трышынскіх могілках Брэста^[6].

У Брэсце жыў ва ўласным доме па адрасе Касцюшкі, 15 (цяпер Гогаля, 33), гэта сядзіба 1932 года па праекце архітэктара Мікалая Катовіча з’яўляецца выбітным узорам брэсцкага канструктывізму^[2].