Верхнесілезскі прамысловы раён

Верхнесілезскі прамысловы раён (польск.: Górnośląski Okręg Przemysłowy, GOP) — гарадская агламерацыя ў верхняй Сілезіі і заходняй Малой Польшчы, сканцэнтраваная вакол горада Катавіцы ў Сілезскім ваяводстве.

Насельніцтва раёна складае 2,8 млн чалавек, разам з Рыбніцкім вугальным басейнам, дзе пражывае 0,7 млн чалавек, абодва рэгіёна адносяцца да верхнесілезскага вугальнага басейна. Разам яны займаюць плошчу 3200 км², з агульнай колькасцю насельніцтва 3&bsp;487&gbsp;000 чалавек.

Геаграфія

Верхнесілезскі прамысловы раён знаходзіцца ў гістарычных абласцях Паўночная Сілезія і Заглеб'е Дамброўске, ў паўднёвай Польшчы, ў міжрэччы Віслы і Одэра.

Cілезскі парламент

Глівіцы

Рыначная плошча ў Бытаме

Клімат

Клімат вобласці — умерана кантынентальны, вільготны. Сярэднегадавая тэмпература раўняецца 8° С (сярэднія тэмпературныя велічыні — 1,7° С у студзені і 17,7° С у ліпені). Сярэднегадавая колькасць асадкаў складае 750 мм, найбольш даждлівы месяц — ліпень).

Асноўныя населеныя пункты

Гарады	Насельніцтва	Плошча ў км²
Катавіцы	314 500	164,6
Сасновец	223 284	91,26
Глівіцы	199 086	134,2
Бытам	188 234	69,32
Забжэ	190 400	80,47
Руда Слёнска	145 470	77,7
Тыхы	132 700	82,63
Дамброва Гурніча	129 560	188
Хожаў	114 686	33,5
Явожна	96 000	152,2
Мыславіцы	78 300	66
Семянавіцы Слёнске	75 700	25,5
Пякары Слёнске	64 600	39,6
Бэндзін	58 600	13,22
Свентахлавіцы	55 527	37,22
Кнураў	42 000	34,2
Чэлядзь	35 200	17
Разам	2 143 000	1304

Транспарт

Грамадскі транспарт

Трамвай Катавіцы — Хожаў — Бытам

Транспартная сістэма рэгіёна прадстаўлена чатырма відамі транспарту — аўтобусы, трамваі, тралейбусы, і электрычкі, зведзена ў Камунальны саюз зносін Верхнесілезскага прамышленага раёна (польск.: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośskiego Okręgu Przemysłowego. KZK GOP). Акрамя гэтага, перавозкамі займаюцца прыватныя кампаніі і дзяржаўныя чыгункі.

Трамваі

Трамвайныя зносіны Верхняй Сілезіі — адна з буйнейшых трамвайных сістэм у свеце, існуе з 1894 года. сістэма працягваецца больш чым на 50 кіламетраў (с усхода на захад) і ахоплівае 13 гарадоў (галоўны горад Катавіцы, Бэндзін, Бытам, Хожаў, Чэлядзь, Дамброва Гурніча, Глівіцы, Мыславіцы, Руда Слёнска, Сасновец, Свентахлавіцы, Забжэ) і іх прадмесці.

Дарогі

• Аўтамагістраль A1 (Чэхія — Катавіцы — Труймяста / Балтыйскае мора)
• Аўтамагістраль A4 (Германія — Катавіцы — Украіна)

• Еўрапейскі маршрут E40 (Францыя — Бельгія — Германія — Катавіцы — Украіна — Расія — Узбекістан — Казахстан)
• Еўрапейскі маршрут E75 (Нарвегія — Фінляндыя — Катовіцы — Славакія — Венгрыя — Сербія — Паўночная Македонія — Харватыя — Кіпр)
• Еўрапейскі маршрут E462 (Чэхія — Катавіцы)

Аэрапорты

Раён абслугоўвае міжнародным аэрапортам Катавіцы-Пыжавіцы, які знаходзіцца ў 30 кіламетрах ад цэнтра Катавіцаў. Штогод выконваецца больш за 20 міжнародных і ўнутраных рэйсаў, штогадовы пасажырапаток пастаянна расце. У 2005 годзе было перавезена 1,1 млн чалавек, у 2006 — 1,4 млн пасажыраў, а ў 2007 гэтая лічба ўзрасла амаль да двух міліёнаў.

З-за вялікай адлегласці ад цэнтра горада існуе прапанова перабудаваць спартыўны аэрадром Катовіцы-Мухавец у аэрапорт арыентаваны на ўнутраныя рэйсы ці на міжнародныя грузавыя перавозкі.

Бытам, Сілезская опера

Катавіцы, Сілезскі тэатр.

Катавіцы, Сілезскі музей.

Чыгуначныя дарогі

Першая чыгуначная дарога ў гэтым рэгіёне была пракладзена 1846 годзе, ёй стала верхнесілезская чыгуначная дарога (польск.: Kolej Górnośląnska ням.: Oberschlesische Eisenbahn). Сёння яна з’яўляецца адным з галоўных чыгуначных вузлоў у Сілезіі і Польшчы.

Акрамя чыгуначных дарог еўрапейскага стандарта шырыні каляі, па тэрыторыі рэгіёна пралягае Польская шырокакалейная металургічная лінія. Пабудаваная ў 1979 годзе, яна выкарыстоўваецца толькі для перавозкі прамысловых грузаў, пераважна жалезнай руды і вугля.

Рачны транспарт

У раёне маецца таксама сетка водных каналаў, якія выкарыстоўваюцца як для перавозкі грузаў, так і для забаўляльных тураў. Грузаабарот порта Глівіцы складае каля 2 млн тон у год. Праз такія транспартныя артэрыі як Глівіцкі канал, Глівіцкі порт злучаецца з Одэрам, сеткай нямецкіх каналаў і Балтыйскім морам. Кладніцкі канал, пабудаваны яшчэ ў канцы XVIII стагоддзя, для транспартыроўкі грузаў не выкарыстоўваецца, але з’яўляецца вельмі папулярным у якасці турыстычнага маршрута.

Адукацыя

Верхнесілезскі прамысловы раён з’яўляецца адным з буйнейшых навуковых цэнтраў у Польшчы. У рэгіёне знаходзіцца каля паўсотні вышэйшых навучальных устаноў, у якіх навчаецца каля 250 тысяч студэнтаў. Найбольш буйнымі ўніверсітэтамі лічацца Сілезскі ўніверсітэт у Катавіцах і Сілезскі тэхнічны ўніверсітэт «Сілезская палітэхніка» ў Глівіцах.

Літаратура

• «Katowice i Górnośląnski Okręg Przemysłowy» — Krystina Szaraniec & Lech Szaraniec & Karol Szarowski. Katowickie towarzystwo Społeczno-kulturalne, Katowice 1980 (польск.)
• «Górnośląski Okręg Przemysłowy^ Lichby. fakty. problemy» Marek Grabania. Wydawnictvo Śląsk. katowice 1964 (польск.)
• «Górnośląski Okręg Przemysłowy w świetle nowyh opracowań zachodnienemeckich» — Marian Frank. Silesian Institute in Katowice. Katowice 1960 (польск.)