Томас Вудра Вільсан

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Вільсан.

Томас Вудра Вільсан, або Уільсан (англ.: Thomas Woodrow Wilson; 28 снежня 1856(1856-12-28)^[1][2][…], Стантан^[d], Вірджынія^[3] — 3 лютага 1924(1924-02-03)^[1][4][…], Вашынгтон, ЗША^[3]) — дзяржаўны і палітычны дзеяч, 28-ы прэзідэнт ЗША, ініцыятар стварэння Лігі Нацый, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру (1919).

Томас Вудра Вільсан
Thomas Woodrow Wilson
Вудра Вільсан, прэзідэнт Злучаных Штатаў Амерыкі.
28-ы прэзідэнт ЗША 4 сакавіка 1913 — 4 сакавіка 1921
Віцэ-прэзідэнт	Томас Маршал
Папярэднік	Уільям Тафт
Пераемнік	Уорэн Гардзінг
34-ы губернатар Нью-Джэрсі 17 студзеня 1911 — 1 сакавіка 1913
Папярэднік	Джэймс Філдэр[en]
Пераемнік	Джон Форт[en]
Нараджэнне	28 снежня 1856(1856-12-28)[1][2][…] Стантан[d], Вірджынія, ЗША[3]
Смерць	3 лютага 1924(1924-02-03)[1][4][…] (67 гадоў) Вашынгтон, ЗША[3]
Месца пахавання	Вашынгтонскі кафедральны сабор[5]
Імя пры нараджэнні	англ.: Woodrow Wilson
Бацька	Джозеф Руглз Вільсан[d]
Маці	Janet Woodrow[d][6]
Жонка	Эдзіт Вільсан[7] і Элен Вільсан[7][8]
Дзеці	Маргарэт Вудра Вільсан[d], Джэсі Вудра Вільсан[d] і Элеанор Вільсан Макаду[d]
Веравызнанне	прэсвітэрыянства
Партыя	Дэмакратычная партыя ЗША
Член у	Амерыканскае філасофскае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі American Historical Association[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d] Турынская акадэмія навук[d][3]
Адукацыя	Дэвідсан-каледж[d] (1874) Прынстанскі ўніверсітэт (1879) Універсітэт Джонса Хопкінса (1886) Вірджынскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар філасофіі[9]
Месца працы	Прынстанскі ўніверсітэт Уэсліянскі ўніверсітэт[d] Вірджынскі ўніверсітэт Каледж Брын-Мар[d]
Аўтограф
Бітвы	Першая сусветная вайна
Узнагароды	Нобелеўская прэмія міру (1919) Ордэн Белага арла
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Скончыў Прынстанскі ўніверсітэт (1879), прафесар права і палітычнай эканоміі (1890—1902), рэктар (1902—10) у ім.

Губернатар штата Нью-Джэрсі (1910—12). Двойчы перамагаў на прэзідэнцкіх выбарах ад Дэмакратычнай партыі, 28-ы прэзідэнт ЗША (1913—21).

Адміністрацыя Т. Вільсана ў першыя гады яго прэзідэнцтва правяла шэраг прагрэсіўных рэформ (прыняцце закону аб тарыфах і падаходным падатку, антытрэстаўскага закону, увядзенне 8-гадзіннага працоўнага дня на чыгунцы і інш.). У міжнароднай палітыцы дэклараваў імкненне зрабіць ЗША вядучым абаронцам міру, аднак пры Т. Вільсане ЗША ажыццявілі інтэрвенцыю ў Мексіку, акупіравалі Гаіці і Санта-Дамінга. У І сусветную вайну Т. Вільсан, урад якога да 1917 прытрымліваўся нейтралітэту, спрабаваў ініцыіраваць мірныя перагаворы варагуючых бакоў, у пач. 1917 ён прапанаваў кангрэсу ЗША план усталявання міру шляхам стварэння Лігі Нацый. Пры Т. Вільсане ЗША аб'явілі вайну Германіі (красавік 1917), ажыццявілі інтэрвенцыю ў Савецкую Расію. Т. Вільсан — аўтар праграмы міру з 14 пунктаў (уключала і пункт аб стварэнні Лігі Нацый), актыўны ўдзельнік распрацоўкі і прыняцця Версальскага мірнага дагавора (1919).