Вінцэнты Вітас

Вінцэнты Вітас (польск.: Wincenty Witos; 21 студзеня 1874 — 31 кастрычніка 1945) — польскі палітык, партыйны і дзяржаўны дзеяч. Тройчы Прэм’ер-міністр Польшчы ў 1920—1921, 1923 і 1926 гадах.

Вінцэнты Вітас
польск.: Wincenty Witos
Прэм’ер-міністр Польшчы 24 ліпеня 1920 — 13 верасня 1921
Папярэднік	Уладзіслаў Грабскі
Пераемнік	Антоні Панікоўскі
член Дзяржаўнай рады Аўстра-Венгрыі[d] 1911 — 1918
Прэм’ер-міністр Польшчы 28 мая 1923 — 14 снежня 1923
Папярэднік	Уладзіслаў Сікорскі
Пераемнік	Уладзіслаў Грабскі
Прэм’ер-міністр Польшчы 10 мая 1926 — 14 мая 1926
Папярэднік	Аляксандр Скшыньскі
Пераемнік	Казімеж Барталь
Прэм’ер-міністр Польшчы 10 чэрвеня 1920 — 23 чэрвеня 1920
Папярэднік	Леапольд Скульскі
Пераемнік	Уладзіслаў Грабскі
Прэм’ер-міністр Польшчы 14 ліпеня 1920 — 13 верасня 1921
Папярэднік	Уладзіслаў Грабскі
Пераемнік	Антоні Панікоўскі
Прэм’ер-міністр Польшчы 18 мая 1923 — 14 снежня 1923
Папярэднік	Уладзіслаў Сікорскі
Пераемнік	Уладзіслаў Грабскі
Нараджэнне	22 студзеня 1874(1874-01-22)[1] ці 21 студзеня 1874(1874-01-21)[2] Вежхаславіцы[d], Гміна Вежхаславіцы, Тарноўскі павет, Малапольскае ваяводства, Польшча
Смерць	31 кастрычніка 1945(1945-10-31)[3][4][…] (71 год) Кракаў, Польшча[5]
Партыя	Польская народная партыя "Пяст"[d] Народная партыя Фронт Морж[d]
Член у	Нацыянальная ліга[d]
Дзейнасць	палітыка[6]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Адзін з ключавых і найбольш уплывовых палітыкаў Другой Польскай Рэспублікі. Адзін з бацькоў незалежнай Польшчы.

Біяграфія

З 1895 года ў Польскай народнай партыі Галічыны, у 1908—1914 гадах дэпутат Галіцкага краёвага сейма ў Львове, з 12 красавіка 1908 года па 28 ліпеня 1931 года займаў пасаду войта сваёй роднай вёскі Вежхаславіцы. Член Дзяржаўнага савета Аўстра-Венгрыі (1911—1918), член фінансавага аддзела Часовага камітэта канфедэратыўных партый незалежнасці, з 1914 года. у Польскай народнай партыі «Пяст» (кіраўнік партыі з 26 чэрвеня 1916 года да 1931 года) і ў Вышэйшым нацыянальным камітэце, пазней у Нацыянальнай лізе (1917—1918), прэзідэнт Польскага ліквідацыйнага камітэта. З 1919 года — пасол на Сейм Польшчы.

Тры разы быў прэм’ер-міністрам (з 24 ліпеня 1920 года па 13 верасня 1921 года, з 28 мая 1923 года па 14 снежня 1923 года і з 10 мая 1926 года па 14 мая 1926 года). Яго ўрад быў зрынуты ў выніку Майскага перавароту. У 1929—1930 гадах адзін з кіраўнікоў Цэнтралева. У 1930 годзе арыштаваны санацыйнымі ўладамі, зняволены ў Брэсцкай крэпасці, абвінавачаны па справе аб дзяржаўным перавароце. Быў асуджаны на 1,5 года зняволення і эміграваў у Чэхаславакію. Вярнуўся ў краіну 31 сакавіка 1939 года пасля акупацыі Чэхаславакіі нямецкай арміяй і стварэння пратэктарату Багеміі і Маравіі. Пасля агрэсіі Трэцяга рэйха супраць Польшчы адхіліў прапанову стварыць калабарацыянісцкі ўрад. Пасля стварэння Часовага ўрада нацыянальнага адзінства ў чэрвені 1945 года прызначаны намеснікам старшыні Нацыянальнай рады (не прыступіў да выканання сваіх абавязкаў). У 1945 годзе быў прэзідэнтам легальнай Польскай народнай партыі.

Зноскі

1. Wincenty Witos // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-acc&acc_sequence=000054070&find_code=SYS&local_base=ARS10
3. Витос Винценты // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Wincenty Witos // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
5. Витос Винценты // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
6. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>