Гарох

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Гарох (значэнні).

Гарох^[2] (Pisum) — род адна- і шматгадовых травяністых раслін сямейства бабовых.

Гарох
Гарох пасяўны (Pisum sativum)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Бабовакветныя Сямейства:  Бабовыя Падсямейства:  Матыльковыя Трыба:  Бабовыя Род:  Гарох
Міжнародная навуковая назва
Pisum L.
Тыпавы від
Pisum sativum L. [1] — Гарох пасяўны
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   26866 NCBI   3887 EOL   27825 IPNI   23257-1

Pisum sativum

Няспелае насенне гароху мае зялёны колер, выкарыстоўваецца ў якасці асновы для розных прадуктаў харчавання ці ў дадатак да іншых страў. Традыцыйная беларуская страва з гарохам — гэта гарохавы суп.

Батанічнае апісанне

Гарох, у спрыяльных умовах, вырастае вышынёй да 2 метраў. Плод — боб, які змяшчае насенне (некалькі дробных шарыкаў).

Арэал

Паходзіць з Заходняй Азіі і Каўказа, Усходняй і Паўднёвай Еўропы і Паўночнай Афрыкі^[3]. Расце ў шматлікіх частках свету. Вядома 7 відаў, пашыраных ў Еўропе і Афрыцы.

Віды

Род уключае сем відаў^[4]:

• Pisum abyssinicum A.Braun
• Pisum ensifolium (Lapeyr.) E.H.L.Krause
• Pisum fulvum Sibth. & Sm.
• Pisum heterophyllum (L.) E.H.L.Krause
• Pisum hirsutum (L.) E.H.L.Krause
• Pisum pumilio (Meikle) Greuter
• Pisum sativum L. typus^[1] — Гарох пасяўны

Значэнне і выкарыстанне

Выкарыстоўваецца ў харчовай прамысловасці і сельскай гаспадарцы. Культывуюць пераважна гарох пасяўны (Pisum sativum), як харчовы прадукт, корм для жывёлы і зялёнае ўгнаенне. Вырошчваюць як кармавую расліну таксама гарох палявы, або пялюшку (Pisum sativum arvense).

Гісторыя

З'яўляецца адной з першых раслін, якая гадуюцца чалавекам. Насенне гароху было знойдзена ў археалагічных помніках на Блізкім Усходзе, узрост якіх 10 000 г. Верагодна, ён вырас прыкладна каля 7800 года да нашай эры. Каля 2000 года да нашай эры яго пачалі апрацоўваць ў Еўропе, на Усходзе, Індыі і Кітаі.

Зноскі

1. Звесткі пра род Pisum у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 98. — 160 с. — 2 350 экз.
3. http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxgenform.pl?language=en Архівавана 6 красавіка 2011. Germplasm Resources Information Network (GRIN)
4. Спіс відаў роду Pisum Архівавана 5 верасня 2017. на сайце The Plant List