Джардана Бруна

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Джардана Бруна (значэнні).

Джардана Бру́на, сапр. імя Філіпа, мянушка Бруна Наланец (італ.: Giordano Bruno; 1548 г., Нола каля Неапаля — 17 лютага 1600, Рым) — італьянскі філосаф і паэт, прадстаўнік пантэізму. З’яўляючыся каталіцкім манахам, Джардана Бруна развіваў неаплатанізм у духу рэнесанснага натуралізму, спрабаваў даць у гэтым ключы філасофскую інтэрпрэтацыю вучэння Каперніка.

Джардана Бруна
італ.: Giordano Bruno лац.: Iordanus Brunus Nolanus
Дата нараджэння	не раней за студзень 1548 і не пазней за люты 1548
Месца нараджэння	Нола[d], Terra di Lavoro[d], Неапалітанскае каралеўства[1][2][…]
Дата смерці	17 лютага 1600(1600-02-17)[1][2][…] (52 гады)
Месца смерці	Рым, Папская вобласць[1][2][…]
Грамадзянства	Неапалітанскае каралеўства
Род дзейнасці	астраном, філосаф, паэт, пісьменнік, выкладчык універсітэта, астролаг, матэматык, ксёндз
Навуковая сфера	філасофія і касмалогія
Месца працы	University of Helmstedt[d][3] Вітэнбергскі ўніверсітэт[d] Оксфардскі ўніверсітэт[4] Парыжскі ўніверсітэт[5][3] Тулузскі ўніверсітэт[d][6] San Domenico Maggiore[d][3] Жэнеўскі ўніверсітэт Марбургскі ўніверсітэт Падуанскі ўніверсітэт
Альма-матар	Неапалітанскі ўніверсітэт імя Фрыдрыха II (1565)[3]
Вядомыя вучні	Jean Hennequin[d][7]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бруна выказваў шэраг здагадак, якія апярэджвалі яго эпоху і былі абгрунтаваны толькі наступнымі астранамічнымі адкрыццямі: аб тым, што зоркі ёсць далёкія сонцы, пра існаванне невядомых у яго час планет у межах нашай Сонечнай сістэмы, пра тое, што ў Сусвеце існуе незлічоная колькасць целаў, якія падобны да нашага Сонца. Бруна не першы задумваўся пра множнасці светаў і бясконцасці Сусвету: да яго такія ідэі належалі антычным атамістам, эпікурэйцам і Мікалаю Кузанскаму.

Бруна быў асуджаны каталіцкай царквой як ератык і прысуджаны свецкімі судовымі ўладамі Рыма да смяротнага пакарання праз спаленне. У 1889 годзе, амаль праз тры стагоддзі, на месцы пакарання смерцю Джардана Бруна быў узведзены помнік у яго гонар.

Сведчанні сучаснікаў

Паводле сведчання Каспара Шопэ, які прысутнічаў на судзе, Дж. Бруна быў абвінавачаны ў тым, што «У сваіх кнігах ён вучыў, што светы незлічоныя, што душа перасяляецца з аднаго целы ў іншае і нават у іншы свет, што адна душа можа нахадзіцца ў двух целах, што магія — гэта рэч добрая і дазволеная, што Святы Дух — гэта нішто іншае, як душа свету, ён гаварыў, што Майсей здзяйсняў свае цуды праз магію; ён гаварыў, што Майсей выдумаў свае законы, а Святое Пісанне ёсць толькі прывід, ён гаварыў, што д’ябла будзе выратаваны; ад Адама і Евы ён выводзіць радавод толькі яўрэяў — астатнія людзі паходзяць ад тых дваіх, якіх Бог стварыў днём раней; Хрыстос, паводле яго меркавання, гэта не Бог. Ён (Хрыстос) быў вядомым чараўніком, і за гэта па заслугах быў павешаны, а не распяты. Прарокі і апосталы былі непрыдатнымі людзьмі — чараўнікамі і шмат хто з іх быў павешаны»^[8].

Зноскі

1. Aquilecchia G. BRUNO, Giordano // Dizionario Biografico degli Italiani — 1972. — Vol. 14.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1128537'></a>
2. Plancy J. C. Bruno // Dictionnaire infernal — 6 — Plon, 1863.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q20961706'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2283832'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3392522'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q29369644'></a>
3. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
4. JSTOR — 1995.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1420342'></a>
5. https://books.google.es/books?id=8hewAgAAQBAJ&pg=PA298
6. Aquilecchia G. Giordano Bruno // Encyclopædia Britannica

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
7. https://archive.org/details/ThePleasureOfTheDispute/page/n3/mode/2up
8. Рожицын В. С. Джордано Бруно и инквизиция. — М.: Изд. АН СССР, 1955. С. 369.