Дэніс Габар

Дэніс Габар, таксама Дэнеш Габар (венг.: Gábor Dénes; 5 чэрвеня 1900, Будапешт — 9 лютага 1979, Лондан) — венгерскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1971) «за вынаходніцтва і развіццё галаграфічнага метаду».

Дэніс Габар
венг.: Dennis Gabor
Дата нараджэння	5 чэрвеня 1900(1900-06-05)[1][2][…]
Месца нараджэння	МТК Будапешт, Каралеўства Венгрыя, Аўстра-Венгрыя[2]
Дата смерці	8 лютага 1979(1979-02-08)[3][4][…] (78 гадоў)
Месца смерці	Лондан, графства Вялікі Лондан, Вялікі Лондан[d], Англія, Вялікабрытанія[2]
Месца пахавання	могілкі Патні-Вейл[d][5]
Грамадзянства	Венгрыя  Вялікабрытанія[6]
Жонка	Marjorie Louise Butler[d]
Род дзейнасці	фізік, навуковы работнік, вынаходнік, выкладчык універсітэта, holographer
Навуковая сфера	фізіка
Месца працы	Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт Імперскі каледж Лондана[d]
Альма-матар	HU Berlin (1924) Будапешцкі ўніверсітэт тэхналогіі і эканомікі (1921) Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт (1927)
Вядомыя вучні	Eric Ash[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Венгерская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды	Медаль Альберта Майкельсана[d] (1968) Медаль пашаны IEEE[d] (1970) прэмія Хольвека[d] (1971) медаль Румфорда[d] (1968) Нацыянальная Зала славы вынаходнікаў[d] (2012) Young Medal and Prize[d] (1967)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Габар нарадзіўся ў яўрэйскай сям'і ў Будапешце 5 чэрвеня 1900 г., і меў пры нараджэнні імя Грынсберг Дзяніс (Grünszberg Dénes), і быў першым сынам Берната Грынсберга (Grünszberg Bernát) і Адэлі Жакобавіч (Jakobovits Adél). У 1902 годзе сям'я атрымала дазвол памяняць прозвішча з Грынсберг на Габар. Ужо ў раннія гады ў яго выявілася цікавасць да фізікі — разам са сваім братам Дзьёрдем рабіў у хатняй лабараторыі вопыты, пра якія ён чытаў у навуковых кнігах і часопісах. Габар атрымаў спецыяльнасць інжынера ў 1920 годзе ў тэхнічным універсітэце Будапешта. З 1921 па 1924 працягнуў навучанне ў Тэхнічным універсітэце Берліна. Пасля абароны дысертацыі ў 1927 годзе пачаў працу ў кампаніі Siemens & Halske AG (сёння кампанія Siemens). За час працы ў кампаніі зрабіў сваё першае вынаходства — ртутныя лямпы высокага ціску. У 1933 годзе пакінуў Германію ў сувязі са станаўленнем рэжыму нацыстаў і выехаў на працу ў Вялікабрытанію, у кампанію Thomson-Houston. У 1947 годзе ён вынайшаў галаграфію, за што і атрымаў у 1971 годзе Нобелеўскую прэмію па фізіцы. Гэта адкрыццё не атрымала камерцыйнага развіцця да з'яўлення лазера ў 1960 годзе. Габар таксама цікавіўся тым, як чалавек чуе і размаўляе. Па выніках гэтых даследаванняў ён стварыў тэорыю гранулярнага сінтэзу. У 1948 Габар перайшоў працаваць у Імперскі каледж Лондана і ў 1958 годзе стаў прафесарам прыкладной фізікі і працаваў там да пенсіі ў 1967 годзе. Пасля выхаду на пенсію жыў у асноўным у Італіі.

Зноскі

1. Dennis Gabor // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
2. Národní autority České republiky Праверана 23 лістапада 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
3. Dennis Gabor BRITISH ENGINEER // (unspecified title) Праверана 13 кастрычніка 2018.
4. Dennis Gabor // nobelprize.org — Nobel Foundation. Праверана 13 кастрычніка 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23684016'></a>
5. Find a Grave — 1996. Праверана 22 лютага 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
6. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>