Нобелеўская прэмія па фізіцы

Нобелеўская прэмія па фізіцы — прэстыжная ўзнагарода за навуковыя дасягненні ў галіне фізікі. Прэмія прысуджаецца Нобелеўскім камітэтам штогод, 10 снежня ў Стакгольме, у дзень смерці Альфрэда Нобеля.

Першы лаўрэат — Вільгельм Рэнтген

Патрабаванні да кандыдатаў

Згодна са статутам Нобелеўскага фонду, вылучаць кандыдатаў могуць наступныя асобы ў складзе Нобелеўскага камітэта па фізіцы:

• 1) члены Каралеўскай Шведскай акадэміі навук
• 2) члены Нобелеўскіх камітэтаў па фізіцы і хіміі
• 3) лаўрэаты Нобелеўскіх прэмій у галіне фізікі і хіміі
• 4) прафесары фізікі і хіміі, якія пастаянна і часова працуюць ва ўніверсітэтах і тэхнічных ВНУ Швецыі, Даніі, Фінляндыі, Ісландыі, Нарвегіі, а таксама стакгольмскага Каралінскага інстытута
• 5) загадчыкі адпаведных кафедраў, па меншай меры, у шасці ўніверсітэтах або інстытутах, выбраных Акадэміяй навук
• 6) іншыя навукоўцы, ад якіх Акадэмія палічыць патрэбным прыняць прапановы

Выбар асоб, згаданых у пунктах 5 і 6 для вылучэння кандыдатаў, павінен быць зроблены да канца верасня кожнага года.

Спіс лаўрэатаў

Асноўны артыкул: Спіс лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі па фізіцы

1900-я

• (1901) Вільгельм Конрад Рэнтген
• (1902) Хендрык Антон Лорэнц, Пітэр Зэеман
• (1903) Марыя Кюры, П’ер Кюры, Антуан Анры Бекерэль
• (1904) Джон Уільям Стрэт
• (1905) Філіп Эдуард Антон фон Ленард
• (1906) Джозеф Джон Томсан
• (1907) Альберт Абрахам Майкельсан
• (1908) Габрыэль Ліпман
• (1909) Гульельма Марконі, Карл Фердынанд Браўн
• (1910) Ян Дыдэрык Ван-дэр-Ваальс

1910-я

• (1911) Вільгельм Він
• (1912) Нільс Густаў Дален
• (1913) Хейке Камерлінг-Онес
• (1914) Макс фон Лаўэ, прысуджана ў 1915
• (1915) Уільям Генры Брэг, Уільям Лорэнс Брэг
• (1916) прэмія не прысуджалася
• (1917) Чарлз Гловер Баркла, прысуджана ў 1918
• (1918) Макс Планк, прысуджана ў 1919
• (1919) Іаганес Штарк
• (1920) Шарль Эдуар Гіём

1920-я

• (1921) , Альберт Эйнштэйн прысуджана ў 1922
• (1922) Нільс Бор
• (1923) Роберт Эндрус Мілікен
• (1924) Карл Манэ Георг Сігбан
• (1925) Густаў Людвіг Герц, Джэймс Франк прысуджана ў 1926
• (1926) Жан Батыст Перэн
• (1927) Артур Комптан, Чарлз Томсан Рыз Вільсан
• (1928) Оўэн Уіланс Рычардсан прысуджана ў 1929
• (1929) Луі дэ Бройль
• (1930) Чандрасекхара Венката Раман

1930-я

• (1931) прэмія не прысуджалася
• (1932) Вернер Карл Гейзенберг
• (1933) Поль Дзірак, Эрвін Шродзінгер
• (1934) прэмія не прысуджалася
• (1935) Джэймс Чэдвік
• (1936) Віктар Франц Гес, Карл Дэйвід Андэрсан
• (1937) Джордж Паджэт Томсан, Клінтан Джозеф Дэвісан
• (1938) Энрыка Фермі
• (1939) Эрнест Арланда Лоўрэнс
• (1940) прэмія не прысуджалася

1940-я

• (1941) прэмія не прысуджалася
• (1942) прэмія не прысуджалася
• (1943) Ота Штэрн прысуджана ў 1944
• (1944) Ісідар Айзек Рабі
• (1945) Вольфганг Паўлі
• (1946) Персі Уільям Брыджмен
• (1947) Эдуард Віктар Эплтан
• (1948) Патрык Мейнард Сцюарт Блэкет
• (1949) Хідэкі Юкава
• (1950) Сесіл Фрэнк Паўэл

1950-я

• (1952) Фелікс Блох, Эдвард Мілс Пёрсел
• (1953) Фрыц Цэрніке
• (1954) Макс Борн
• (1955) Палікарп Куш
• (1958) Ігар Яўгенавіч Там, Павел Аляксеевіч Чаранкоў і Ілля Міхайлавіч Франк
• (1959) Эміліа Джына Сегрэ, Оўэн Чэмберлен
• (1960) Дональд Артур Глазер

1960-я

• (1962) Леў Давідавіч Ландау
• (1963) Марыя Гёперт-Маер, Ганс Енсен, Юджын Вігнер
• (1964) Аляксандр Міхайлавіч Прохараў
• (1965) Рычард Філіпс Фейнман, Сін’ітыра Таманага
• (1966) Альфрэд Кастлер

1970-я

• (1973) Браян Дэйвід Джозефсан
• (1977) Джон Хазбрук Ван Флек, Філіп Уорэн Андэрсан
• (1978) Пётр Леанідавіч Капіца
• (1979) Абдус Салам, Стывен Вайнберг
• (1980) Джэймс Уотсан Кронін,

1980-я

• (1981) Кай Манэ Бёр’е Сігбан
• (1983) Субрахманьян Чандрасекар, Уільям Алфрэд Фаўлер
• (1984) Сімон ван дэр Мер
• (1985) Клаўс фон Клітцынг
• (1988) Мелвін Шварц, Джэк Стэйнбергер
• (1990) Генры Уэй Кендал

1990-я

• (1996) Роберт Колман Рычардсан
• (1997) Стывен Чу
• (1998) Роберт Лафлін
• (2000) Джэк Кілбі, Жарэс Алфёраў

2000-я

• (2003) Віталь Гінзбург
• (2007) Петэр Грунберг
• (2009) Джордж Элвуд Сміт
• (2010) Андрэй Канстанцінавіч Гейм, Канстанцін Сяргеевіч Навасёлаў

2010-я

• (2011) Браян Шміт, Сол Перлмутэр
• (2012) Дэвід Вайнленд, Серж Арош
• (2013) Франсуа Энглер, Пітэр Хігс
• (2014) Ісаму Акасакі, Хіросі Амана, Сюдзі Накамура
• (2015) Артур Мак-Дональд, Такаакі Кадзіта
• (2016) Данкан Холдэйн, Джон Костэрліц, Дэйвід Таўлес
• (2017) Райнер Вайс, Бары Бэрыш, Кіп Торн
• (2018) Артур Эшкін, Жэрар Муру, Дона Стрыкленд
• (2019) Джэймс Піблз, Мішэль Маёр, Дзідзье Кэлё
• (2020) Роджэр Пенроўз, Райнхард Генцэль, Андрэа Гез

2020-я

• (2021) Сюкура Манабэ, Клаус Хасельман, Джорджа Парызі
• (2022) Ален Аспэ, Джон Клаўзер, Антон Цайлінгер
• (2023) Анн Л’Юе, Ферэнц Краус, П’ер Агасціні
• (2024) Джон Хопфілд, Джэфры Хінтан
• (2025) Джон Кларк, Мішэль Дэварэ, Джон Марцініс

Спасылкі

• Афіцыйны сайт (англ.)