Ервандыды

Ервандыды, Аронтыды, Ервандуні ці Ервандаканы ^[1] (арм.: Երվանդունիներ, стар.-грэч.: Ὀρόντης, перс.: اروندی; каля 570 або 520—200 гг. да н. э.) — армянская дынастыя^[2][3][4][5], якая кіравала з 401 г. да н.э. у якасці персідскіх (ахеменідскіх) сатрапаў Арменіі, у 323—200 гг. да н.э. у якасці цароў Айрарацкага царства^[6][7]. Згодна Страбону («Геаграфія», XI,14, 15), паходзіла ад персідскага вяльможы Гідарна Старэйшага, аднаго з сямі забойцаў Ілжэ-Смердыса. Яе адгалінаваннем часам лічыцца дынастыя Арташэсідаў^[8].

Ервандыды
арм.: Երվանդունիներ
Тытулы	Сатрап Арменіі Цар Арменіі Цар Сафены Цар Камагены
Роданачальнік	Ерванд I (сатрап)
Галіны роду	Арцруніды
Падданства	Вялікая Арменія Малая Арменія Kingdom of Sophene[d] Камагенскае царства
Апошні кіраўнік	Ерванд IV (у Айрараце), Ерванд V (у Сафене), Антыёх IV (у Камагене)
Год заснавання	401 год да н.э. як сатрапы, 331 год да н.э. як цары
Зрушэнне	200 год да н.э. (у Вялікай Арменіі), 95 год да н.э. (у Сафене), 72 год (у Камагене)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Адгалінаваннем дынастыі Ервандыдаў з'яўляецца армянскі княскі, царскі і візантыйскі імператарскі род Арцрунідаў^[9].

Зноскі

1. А. Е Тер-Саркисянц / История и культура армянского народа: с древнейших времен до начала ХIХ в / «Восточная литература» РАН, 2005 — стр.-ца 59 (Всего страниц: 685)

   Арыгінальны тэкст (руск.)  

   В дальнейшем род Ервандаканов на некоторое время лишился права наследственной власти над Арменией. До 336 г. до н.э. сатрапом Армении был представитель рода Ахеменидов — Кодоман, который затем занял престол Ирана и принял тронное имя Дарий III (336-330); он стал последним царем государства Ахеменидов. Но, воцарившись, Дарий III вынужден был вернуть управление Арменией очередному представителю рода Ервандакан.
2. Ehsan Yarshater — The Cambridge History of Iran, Volume 3: The Seleucid, Parthian and Sasanid Periods, 1983б ISBN 0-521-20092-X. p. 535.

   Арыгінальны тэкст (англ.)  

   (…)The most striking example of the syncretism of gods in ancient Parthia actually occurs in a former Armenian satellite kingdom, namely Commagene, the modern Malatya district. Here a scion of the Armenian Orontid house, King Antiochus I (69 — 38 B.C.) built himself a funeral hill at Nimrud Dagh.(..) We see the king’s paternal ancestors, traced back to the Achaemenian monarch Darius, son of Hystaspes, while Greek inscriptions record the dead ruler’s connections with the Armenian dynasty of the Orontids.

   Эхсан Яршатер — Кембриджская История Ирана, Том 3: Селевкидский, парфянский и сасанидский периоды, 1983б ISBN 0-521-20092-X. стр. 535.

   Арыгінальны тэкст (руск.)  

   (..)Наиболее ярким примером синкретизма богов в древней Парфии на самом деле происходит в бывшем армянском царстве-сателлите, а именно в Коммагене, современная Малатия. Здесь потомок армянского домa Ервандидов, царь Антиох I (69-38 до н. э.) построил себе погребальный курган на горе Немрут .(..) Мы видим предков царя по отцовской линии, восходящих к монарху Ахеменидов Дарию, сына Гистаспа, в то время как греческие надписи связывают умершего правителя родством с армянской династией Ервандидов»
3. Chahin, Mark, (2001). «The Kingdom of Armenia». Routledge. pp. 190–191. ISBN 0700714529.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: залішняя пунктуацыя (спасылка) Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
4. Christopher J. Walker. Armenia, the survival of a nation. — Croom Helm, 1980. — С. 23. — 446 с. — ISBN 5-9524-0954-7.

   Арыгінальны тэкст (англ.)  

   At about the same time the Armenian Orontid royal dynasty was overthrown by a local ruler named Artaxias (Artashes). His new power was confirmed by the Romans, and he instigated a vigorous period of Armenian history
5. Nina G. Garsoïan. The Epic Histories Attributed to Pʻawstos Buzand: (Buzandaran Patmutʻiwnk). — Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University,, 1989. — С. 456. — 665 с. — ISBN 0674258657, 9780674258655.

   Арыгінальны тэкст (англ.)  

   It had formed a separate kingdom in the third and second centuries B.C., under the Zariadrid branch of the Armenian Eruandid/Orontid dynasty with Karkathiokerta as capital; until it was conquered by Tigran the Great at the beginning of the last century B.C.
6. БСЭ. «Армянская Советская Социалистическая Республика», разд. V. Исторический очерк
7. Всемирная история, М., 1956, т. 2, стр. 418
8. Walter Eder, Johannes Renger, Wouter F M Henkelman, Robert Chenault. Brill’s New Pauly: Chronologies of the Ancient World : Names, Dates and Dynasties. — Brill, 2007 — p.95 — ISBN 978-90-04-15320-2

   Therefore, suggestions of a dynasty of Artaxiads (or even «Tigranids»), which would not have had a connection with the Orontids, should be abandoned. The Artaxiads rather appear to be one of three securely attested Orontid lines.

9. Энциклопедия Ираника, статья: Artsruni

   Арыгінальны тэкст (англ.)  

   ARTSRUNI, one of the most important princely families of Armenia, an offshoot of the Orontids, Achaemenian satraps and subsequently kings of Armenia, but claiming descent from Sennacherib of Assyria.