Каныш Імантаевіч Сатпаеў

Каныш Імантаевіч Сатпаеў, каз.: Қаныш Имантайұлы Сәтбаев (31 сакавіка [12 красавіка] 1899, аул Акелінскай воласці^[2], Паўладарскі павет, Расійская імперыя — 31 студзеня 1964, Масква) — савецкі акадэмік геолаг, арганізатар навукі і грамадскі дзеяч^[3]. Адзін з заснавальнікаў савецкай металагенічнай навукі, заснавальнік казахстанскай школы металагеніі^[4].

Каныш Імантаевіч Сатпаеў
каз.: Қаныш Имантайұлы Сәтбаев
Дата нараджэння	31 сакавіка (12 красавіка) 1899
Месца нараджэння	Карашы, Паўладарскі павет[d], Сяміпалацінская вобласць, Сцяпное генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	31 студзеня 1964(1964-01-31) (64 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Central Cemetery (Almaty)[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  Расійская рэспубліка  РСФСР[d]  СССР
Дзеці	Khanisa Satpayeva[d]
Род дзейнасці	геолаг, палітык
Навуковая сфера	геалогія, металагенія
Месца працы	Акадэмія навук Казахскай ССР
Навуковая ступень	доктар геолага-мінералагічных навук
Навуковае званне	прафесар акадэмік АН СССР
Альма-матар	Томскі тэхналагічны інстытут
Навуковы кіраўнік	М. А. Усаў
Вядомыя вучні	Q25530957?
Вядомы як	Першы прэзідэнт Акадэміі навук Казахскай ССР
Партыя	КПСС
Член у	Расійская акадэмія навук[1] Нацыянальная акадэмія навук Казахстана[1]
Прэміі
Узнагароды	заслужаны дзеяч навукі Казахскай ССР[d] (1944)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Доктар геолага-мінералагічных навук (1942), прафесар (1950), акадэмік АН Казахскай ССР (1946), правадзейны член АН СССР (1946), першы прэзідэнт Акадэміі навук Казахскай ССР^[5]. Стаў вядомы як геолаг адкрыццём Улутау-Джэзказганскае радовішча медзі, найбуйнейшага тым часам паводле прагназаваных запасаў^[6].

У 2014 годзе імя Каныша Сатпаева нададзена Казахскаму нацыянальнаму тэхнічнаму ўніверсітэту.^[7]

Бібліяграфія

К. І. Сатпаеву прыналежыць больш 200 навуковых прац па пытаннях геалогіі, вывучэнні і асваенні мінеральных рэсурсаў і развіцця навукі ў Казахстане. За навуковыя працы атрымаў званні лаўрэата Сталінскай і Ленінскай прэмій^[8]. Першыя яго публікацыі з'явіліся ў 1927 годзе, пасля 1952 года публікацый не было.

• Сатпаев К. И. Положение Карсакпайского района // Җаңа мектеп. № 5/6. С. 47-64; Будущее Карсакпайского района // Там же. 1927. № 7/8 С. 39-46. (на казах. яз.).
• Сатпаев К. И. Атбасарское медное дело и его перспективы // Народное хозяйство Казакстана. 1928. № 9/10. С. 212—232.
• Сатпаев К. И. Против оппортунистического планирования Главцветмета // Казахстанская правда. 1937. 20 июля.
• Сатпаев К. И. Выдающееся произведение казахской советской литературы: (К присуждению Гос. премии СССР М. Ауэзову за роман «Абай») // Вестник АН КазССР. 1949. № 5. С. 10-13; То же // Казахстан. 1949. № 15. С. 127—130.
• Сатпаев К. И., Русаков М. П., Сейфуллин С. Ш. и др. К вопросам генезиса руд Джезказгана: Против надуманных и беспочвенных теорий в рудогенетической науке // Известия АН КазССР, Серия геологическая. 1956. Вып. 23. С. 105—145.
• Сатпаев К. И. Геология и минеральные богатства Казахстана Архівавана 13 студзеня 2015. // Вестн. АН СССР. 1957. № 10. С. 60-65.
• Сатпаев К. И. Все силы науки коммунистическому строительству // Наука и молодежь. М.: Изд-во АН СССР, 1960. С. 115—117.
• Сатпаев К. И. Совместно с практиками // Правда. 1961. 12 июня.
• Сатпаев К. И. Составители букваря недр // Советский Казахстан. 1961. 24 июня.
• Сатпаев К. И. Казахстан славит батыров Родины. (О полете в Космос А. Г. Николаева и П. Р. Поповича). Алма-Атинская правда, 1962, 15 августа.
• Сатпаев К. И. Избранные труды. В 5 т. Алма-Ата: Изд-во Наука Казахской ССР: Т. 1. Джезказганский меднорудный район. 1967. 279 с.; Т. 2. Полезные ископаемые Джезказган-Улутауского района. 1968. 222 с.; Т. 3. Проблемы металлогении и минеральные ресурсы Казахстана. 1968. 313 с.; Т. 4. Проблемы развития науки в Казахстане. 1969. 291 с.; Т. 5. Статьи, публицистика и материалы к биобиблиографии. 1970. 326 с.
• Сатпаев К. И. Избранные статьи о науке и культуре. Алма-Ата: Изд-во Наука Казахской ССР, 1989. 438, [10] с.

Зноскі

1. Страницы истории отечественных ИТ. Том 1 // Страницы истории отечественных ИТ — М.: Альпина Паблишер, 2015. — Т. 1. — С. 12. — 265 с. — ISBN 978-5-9614-4853-5

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q136351778'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q136351785'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4063549'></a>
2. Чествование академика К. И. Сатпаева Архівавана 27 снежня 2017. // Вестник АН СССР. 1949. № 8. C. 55-57.
3. Абдулин А. А. Выдающийся ученый, организатор науки, общественный деятель // Вестник РАН. 1999. № 3. С. 258—230.
4. Сарсекеев М. 1980, с. 268-269.
5. Рундквист Д. В. Первый президент Академии наук Казахстана Архівавана 25 сакавіка 2018. // Вестн. РАН. 1999. Т. 69. № 3. С. 230—233.
6. Информация о К. И. Сатпаеве на сайте ЮНЕСКО (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 1 верасня 2011. Праверана 22 снежня 2009.
7. История университета — Satbayev University(нявызн.). Satbayev University. Праверана 3 снежня 2024.
8. Памяти К. И. Сатпаева Архівавана 27 снежня 2017.. Вестник АН СССР. 1964. № 3. C. 98-99.