Расійская рэспубліка

Расійская рэспу́бліка (руск. дарэф. Россійская Республика) — назва Расіі з 1 верасня па 25 кастрычніка 1917 года. Абвешчана пастановай Часовага Урада ад 1 (14) верасня 1917 года^[1]. 5 (18) студзеня 1918 года Усерасійскі Устаноўчы сход у законе пра зямлю зацвердзіў назву «Расійская рэспубліка», а затым абвясціў Расію дэмакратычнай федэратыўнай рэспублікай (аднак гэта не мела практычнага значэння, бо яшчэ да гэтага Усерасійскі цэнтральны выканаўчы камітэт абвясціў федэратыўны лад Расійскай Савецкай рэспублікі. Словазлучэнне «Расійская Рэспубліка» сустракаецца ў Канстытуцыі 1918 года два разы (арт. 10 і арт. 20), адзін раз «Расійская Савецкая Рэспубліка» (арт. 2), а ў астатніх выпадках Расія ў гэтым дакуменце называецца «Расійская Сацыялістычная Федэратыўная Савецкая Рэспубліка».

рэспубліка
Расійская рэспубліка
Россійская Республика
Герб Расійскай рэспублікі Сцяг Расійскай рэспублікі
Гімн: Марсельеза
<  v 1 (14) верасня — 25 кастрычніка (7 лістапада) 1917
Сталіца	Петраград (1917—1918) Самара, Уфа (1918)
Мова(ы)	руская
Афіцыйная мова	руская
Рэлігія	свецкая дзяржава
Грашовая адзінка	рубель[d] і керанкі[d]
Плошча	22 400 000 кв.км
Насельніцтва	181 537 800 чал.(на 1916 год)
Форма кіравання	парламенцкая рэспубліка і Прэзідэнцкая рэспубліка
Найбуйнейшыя гарады	Петраград, Масква, Ніжні Ноўгарад, Адэса, Варшава, Растоў-на-Доне,
Валюта	рубель
Старшыня Часовага ўрада
• 5 (18) мая 1917 — 24 ліпеня (6 жніўня) 1917	Георгій Львоў
• 24 ліпеня (6 жніўня) 1917 — 27 верасня (8 кастрычніка) 1917	Аляксандр Керанскі
Гісторыя
• 1 (14) верасня 1917	Стварэнне Расійскай Рэспублікі
• 25 кастрычніка (7 лістапада) 1917	Кастрычніцкая рэвалюцыя
Папярэднікі і пераемнікі
Расійская Імперыя Расійская Савецкая Рэспубліка Украінская Народная Рэспубліка Беларуская Народная Рэспубліка Фінляндыя Малдаўская дэмакратычная рэспубліка Рэспубліка Іскалата Закаўказская дэмакратычная федэратыўная рэспубліка Горская рэспубліка Эстонія Алашская аўтаномія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя Расіі
Усходнія славяне, русы
Старажытная Кіеўская дзяржава (IX—XII ст.)
Удзельная Русь (XII—XVI ст.)
Наўгародская дзяржава (1136—1478)
Уладзіміра-Суздальскае княства (1157—1389)
Маскоўскае княства (1263—1478)
Маскоўская дзяржава (1478—1721)
Расійская імперыя (1721—1917)
Расійская рэспубліка (1917)
Савецкая Расія (1917—1922)
СССР (1922—1991)
Расійская Федэрацыя (з 1991)
Назвы | Кіраўнікі | Храналогія | Экспансія Партал «Расія»

Дзяржаўны лад

Дзяржаўная структура Расійскай рэспублікі складалася з часовых органаў дзяржаўнай улады.

• Часовы ўрад з'яўлялася найвышэйшым органам выканаўчай і заканадаўчай улады. Узначальваўся міністрам-старшынём і было заклікана кіраваць краінай да склікання Устаноўчага сходу. Міністры-старшыні — князь Георгій Львоў (з 14 сакавіка па 6 жніўня 1917 года н. ст.) і Аляксандр Керанскі (з 6 жніўня 1917). Часовы Урад страціў уладу ў выніку Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 года;
• Часовы савет Расійскай Рэспублікі — часовы парламент (Прадпарламент), спачатку закліканы быць заканадаўчым органам да склікання Устаноўчага сходу, але пазней стаў толькі дарадчым органам пры Часовым Урадзе. Старшыня — М. Д. Аўксенцьеў. Быў распушчаны Саветам Народных Камісараў.

Апроч таго, Часовым Урадам быў утвораны шэраг камісій, у якіх распрацоўваліся праекты будучага дзяржаўнага ладу Расіі, у тым ліку новых асноўных законаў (канстытуцыі). Дзеялі і практычна ўсе ўстановы Расійскай імперыі, у прыватнасці Урадаўнічы Сенат, распушчаны пазней бальшавікамі паводле Дэкрэту пра суд № 1.

Беларускія нацыянальныя арганізацыі

У перыяд 1905—1917 гадоў з пачаткам росту нацыянальных рухаў у Расіі шматлікія палітычныя арганізацыі беларускага кірунку, разам з рухамі іншых не-расійскіх народаў Расіі, выказвалі ідэі пра будучую дэмакратызацыю ў Расіі, у выніку якой у Расіі будзе ўтвораная федэрацыя, а беларускія землі ў ёй атрымаюць статус аўтаноміі. Падобны шлях развіцця Расіі і Беларусі бачыла, напрыклад, Беларуская хрысціянская дэмакратыя, якая, аднак, ужо ў 1918 годзе падтрымала абвяшчэнне незалежнасці Беларусі.

Ужо пасля канца існавання Расійскай рэспублікі і прыходу ёй на змену савецкай улады шэраг беларускіх нацыянальных арганізацый першапачаткова прытрымліваліся думкі пра аднаўленне не-савецкае федэратыўнай Расіі, у якой Беларусь мела б аўтаномію на рэспубліканскай аснове^[2][3]. Падобныя планы таксама падзялялі расійскія эсэры і яўрэйскія сіяністы^[2].

У снежні 1917 года Усебеларускі з'езд сфармуляваў ідэю стварэння Беларускай Народнай Рэспублікі як аўтаноміі ў складзе Расіі^[3]

Зноскі

1. Постановление Временного правительства России «о провозглашении России республикой» от 1 (14) сентября 1917 года
2. Брэсцкі мір. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі. — library.by, 2010.
3. Уладзімір Снапкоўскі. Беларуская дзяржаўнасць і дыпламатыя ў ХХ ст.. — Белорусский журнал международного права и международных отношений 2001. Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2016.