Кладонія

Кладонія (Cladonia) — род лішайнікаў сямейства Кладоніевыя (Cladoniaceae), шырока распаўсюджаных ва ўсіх раслінна-кліматычных зонах, ад палярных пустыняў да тропікаў.

Кладонія
Cladonia uncialis
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Грыбы Падцарства:  Вышэйшыя грыбы Аддзел:  Аскамікота Пададдзел:  Pezizomycotina Клас:  Lecanoromycetes Падклас:  Lecanoromycetidae Парадак:  Леканаральныя Сямейства:  Кладоніевыя Род:  Кладонія
Міжнародная навуковая назва
Cladonia P. Browne, 1756 nom. cons.
Сінонімы
Cenomyce Ach. Cladina Nyl. Cladona Adans. Helopodium Ach. ex Michx. Phyllocarpos Poir. Schasmaria (Ach.) Gray
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   189842 NCBI   5199 EOL   16420 MB   1078

Біялагічнае апісанне

Гэты род характарызуецца падзелам слаявіны на дзве часткі — першасную і другасную. Першасная слаявіна гарызантальная, складаецца з лускавінак рознай формы і велічыні (ад 1 да 30 мм), якія пакрываюць субстрат, якім можа быць глеба, кара, драўніна і г. д. Часам яны ўтвараюць шчыльнае покрыва ці па меры старэння лішайніку становяцца рэдкімі або зусім знікаюць.

З першаснай слаявіны вырастае другасная вертыкальная слаявіна — падэцыі. Яны бываюць вельмі разнастайнай формы — простыя палачкападобныя, простыя са аднастайнымі пашырэннямі, разрэджаныя або густа галінаваныя і г. д. Унутры яны маюць паражніну, а звонку пакрытыя каравым пластом з густа сплеценых гіфаў, часам каравы пласт адсутнічае. Сценкі падэцыяў утвораны асяродкам і ўтрымліваюць водарасцевы пласт.

Вышыня падэцыяў у большасці відаў 2-8 см, рэдка да 20 см. Падэцыі нярэдка пакрытыя лускавінкамі — філакладыямі, якія павялічваюць іх асіміляцыйную паверхню. На падэцыях (у канцах, па краях сцыф, рэдка на сценках) сустракаюцца пладовыя целы — апатэцыі. Яны без слаявіннага краю, афарбаваныя ў карычневы, светла-буры або чырвоны колер. У сумках па восем аднаклетачных (часам чатырохклетачных) бясколерных спор. Пікнідзіі размешчаныя на лускавінках першаснай слаявіны або на падэцыях. Фікабіёнт звычайна зялёная аднаклетачная водарасць — Trebouxia.

Пашырэнне

У свеце род налічвае каля 400 відаў, шырока распаўсюджаных у абодвух паўшар’ях. Лішайнікі растуць на глебе, радзей на кары дрэў, драўніне, імхах, раслінных рэштках, у хваёвых, яловых, радзей у мяшаных і ліставых лясах. У Беларусі сустракаецца каля 60 відаў.

Некаторыя віды

• Cladonia amaurocraea — Кладонія стройная
• Cladonia arbuscula — Кладзіна лясная
• Cladonia asahinae
• Cladonia cariosa — Кладонія карыёзная
• Cladonia deformis — Кладонія бясформенная
• Cladonia gracilis — Кладонія зграбная
• Cladonia pleurota ^[1] — Лішай каралевы
• Cladonia portentosa
• Cladonia rangiferina — Кладзіна аленевая, ці Лішай аленевы
• Cladonia stellaris
• Cladonia subulata (L.) Weber ex F.H.Wigg. typus^[2]
• Cladonia turgida — Кладонія ўздутая
• Cladonia uncialis
• Cladonia verticillata ^[3] — Лішай кальчаковы
• Cladonia vulcani