Купальнік горны

Купальнік горны^[1] ці Буквіца^[2] (Arnica montana) — від шматгадовых травяністых раслін сямейства Астравыя.

Купальнік горны
Агульны выгляд квітнеючай расліны.
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Астравыя Трыба:  Madieae Падтрыба:  Arnicinae Род:  Купальнік Від:  Купальнік горны
Міжнародная навуковая назва
Arnica montana L.
Сінонімы
Doronicum arnica Desf. (1804) Doronicum montanum (L.) Lam. (1786) Doronicum montanum (L.) Lam.
Арэал
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 162327
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   505925 NCBI   436207 EOL   584423 GRIN   t:10675 IPNI   291938 TPL   gcc-103364

Arnica montana

Назвы

Купальнік горны, арнік, буквіца, гарнік, касцян^[3], лясны цітун, пералёт, тур, чамярыца^[2][4][5], баравы гваздзік, заячча капуста^[4].

Распаўсюджанне і экалогія

Расце на тэрыторыі Еўропы.

Расце ў хваёвых борах і ў хваёва-бярозавых лясах, на лясных лугах і палянах, узлесках, сярод хмызнякоў, на прасеках і мурожных лугах, часам на забалочаных лугах. У гарах паднімаецца да альпійскага пояса. Аддае перавагу пясчаным кіслым глебам з сярэдняй вільготнасцю.

Уключаны ў Чырвоную кнігу Беларусі.

Батанічнае апісанне

Карэнішча паўзучае, гарызантальна разгалінаванае, даўжынёй да 15 см, дыяметрам каля 1 см, са шматлікімі ніткападобнымі каранямі, звонку карычневае.

Сцябло прамастаячае, уверсе часта разгалінаванае, вышынёй 15-80 см, пакрытае простымі і жалезістым валасінкамі, асабліва густымі ў верхняй частцы.

Прыкаранёвыя лісты разеткі шырокія, авальныя або даўгавата-авальныя, тупаватыя, з выбітнымі бакавымі жылкамі, зверху з валасінкамі, коратка звужаныя ў хвосцік або амаль сядзячыя. Сцябловыя — парныя, супраціўныя, даўжынёй 15-17 см, шырынёй да 4-5 см, даўгаватыя або ланцэтападобныя, рэдка даўгавата-авальныя (ніжняя пара), у верхняй палове сцябла, асабліва на галінах, з адным-некалькімі чарговымі, лінейнымі, завостранымі лістамі.

Цвіце ў чэрвені — жніўні (у высакагор'ях ліпені — верасні). Плады спеюць у ліпені — верасні.

Выкарыстанне

Дэкаратыўная, лекавая, меданосная і харчовая расліна.

Сінонімы

• Doronicum arnica, Desf. (1804)
• Doronicum montanum, (L.) Lam. (1786)
• Doronicum montanum, (L.) Lam.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 19. — 160 с. — 2 350 экз.
2. З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
3. Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
4. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
5. Рытов М. В.  (руск.) Русские лекарственные растения. т. I. Петроград, 1918