Кшыштаф Пендарэцкі

Кшыштаф Пендарэ́цкі (польск.: Krzysztof Penderecki; 25 лістапада 1933, Дэмбіца, Польшча — 29 сакавіка 2020) — польскі кампазітар, дырыжор, педагог. Член Польскай АН у Кракаве (1994).

Кшыштаф Пендарэцкі
польск.: Krzysztof Penderecki
Асноўная інфармацыя
Імя пры нараджэнні	польск.: Krzysztof Eugeniusz Penderecki
Дата нараджэння	23 лістапада 1933(1933-11-23)[1][2][…]
Месца нараджэння	Дэмбіца, Дэмбіцкі павет, Падкарпацкае ваяводства, Польшча[1]
Дата смерці	29 сакавіка 2020(2020-03-29)[3][4][…] (86 гадоў)
Месца смерці	Кракаў, Малапольскае ваяводства, Польшча[5][6]
Месца пахавання	Касцёл Святых Пятра і Паўла[d]
Краіна	Польшча[6]
Жонка	Elżbieta Penderecka[d]
Альма-матар	Кракаўская музычная акадэмія (1958)[7] Ягелонскі ўніверсітэт
Месца працы	Ельскі ўніверсітэт
Музычная дзейнасць
Педагог	Stanisław Wiechowicz[d] і Artur Malawski[d]
Прафесіі	кампазітар, дырыжор, педагог, музыказнавец, музычны педагог, скрыпач
Гады актыўнасці	1953 — 2020
Інструменты	скрыпка і фартэпіяна
Жанры	EMI Classics[d], Philips Records[d], Deutsche Grammophon[d] і Naxos[d]
Грамадская дзейнасць
Член у	Акадэмія мастацтваў ГДР[d] Берлінская акадэмія мастацтваў Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d] Еўрапейская акадэмія навук і мастацтваў[d] Польская акадэмія ведаў[d] Баварская акадэмія прыгожых мастацтваў[d] Саюз польскіх кампазітараў[d]
Узнагароды	Дзяржаўная прэмія зямлі Паўночны Рэйн-Вестфалія[d] (2002) Officer of the Order of Merit of the Italian Republic[d] (2000) Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшую музыку[d] (2008) прэмія Гердэра[d] (1977) Musikpreis der Stadt Duisburg[d] (1999) прэмія апякунскага савета «Грэмі»[d] (1968) Імператарская прэмія (2004) прэмія імя Гравемаера[d] (1992) прэмія Сібеліуса[d] (1983) ганаровы грамадзянін Кракава[d] (2013) прэмія Гравемаера[d] (1992) Пашпарт «Палітыкі»[d] ганаровы доктар Ягелонскага ўніверсітэта[d] Romano Guardini award[d] (2002) honorary doctorate of the Bordeaux Montaigne University[d] (1979) Honorary Member of the International Society for Contemporary Music[d]
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы
krzysztofpenderecki.eu

Біяграфічныя звесткі

Скончыў Акадэмію музыкі ў Кракаве (1957), з 1959 года выкладаў у ёй кампазіцыю, у 1972—1987 гадах рэктар. У 1973—1978 гадах выкладаў у Ельскім універсітэце (ЗША). Дырыжыраваў вядучымі сімфанічнымі аркестрамі (з 1973 года), вёў майстар-класы ў буйнейшых музычных цэнтрах Еўропы і ЗША і інш.

Творчасць

Творам уласцівы глыбокі мастацкі змест, шырокі спектр сродкаў выразнасці, выкарыстанне традыцый каталіцкай музыкі. У творчасці звяртаецца да агульначалавечай тэматыкі («Строфы» для сапрана, дэ-кламатара і 10 інструментаў, 1959; «Плач па ахвярах Хірасімы», 1960; араторыя «Dies irae», 1967, памяці ахвяр Асвенціма; «Касмагонія», 1970), рэлігійнай музыкі («Страсці паводле Лукі», 1965; «Ютрань», 1972; «Магніфікат», 1974; «Te Deum», 1980; «Польскі рэквіем», 1984) і інш. Аўтар опер («Д’яблы з Лудэна», 1969; «Страчаны рай», 1978; «Чорная маска», 1986; «Убу кароль», 1991), аркестравых твораў (3 сімфоніі, у т.л. «II Chrristmas Symphony», 1980; «De natura sonoris I—II», 1966—70; «Пасакалія», 1988; «Адажыо», 1989), інструментальных канцэртаў (2 віяланчэльных, скрыпічны, альтовы), камерна-інструментальнай музыкі.

Арыгінальная экспрэсіўнасць музыкі К. Пендарэцкага грунтуецца на глыбокім адчуванні магчымасцей сучасных гукавых сістэм і выкарыстанні іх ва ўсіх сферах кампазітарскай тэхнікі ад артыкуляцыі да формаўтварэння. Зрабіў адкрыцці ў гукавой каларыстыцы.

Музыку Кшыштафа Пендарэцкага выкарыстоўвалі ў фільмах такіх рэжысёраў, як Ален Рэнэ, Стэнлі Кубрык, Дэвід Лінч, Анджэй Вайда ды іншыя.

Прэміі і ўзнагароды

Дзяржаўная прэмія Польшчы 1968, 1984. Лаўрэат прэстыжных замежных узнагарод. Чатыры разы ён быў лаўрэатам прэміі «Грэмі»^[8].

Кавалер ордэна Белага Арла — найвышэйшага ордэна Польшчы.

Зноскі

1. Пендерецкий Кшиштоф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. Itaú Cultural Krzysztof Penderecki // Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q174'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q10304263'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q41599984'></a>
3. Ostatnie pożegnanie Krzysztofa Pendereckiego - Oficjalny serwis miejski - Magiczny Kraków Праверана 16 чэрвеня 2025.
4. Komponist Krzysztof Penderecki ist tot — 2020. Праверана 16 чэрвеня 2025.
5. Nie żyje Krzysztof Penderecki Праверана 29 сакавіка 2020.
6. Catalog of the German National Library Праверана 16 чэрвеня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686'></a>
7. Komponisten-Porträts: Bilder und Daten — 1 — Reclam-Verlag, 2003. — 400 с. — ISBN 978-3-15-018268-0

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q115179161'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q558781'></a>
8. belsat.eu