Кінатэатры Мінска

Кінатэатры ў Мінску існуюць з 1900 года^[1]. На 2019 год у Мінску працуюць 22 кінатэатры, уключаючы 13 кінатэатраў, якія падкантрольныя дзяржаўнай структуры УП «Кінавідэапракат» Мінгарвыканкама^[2]. Усе кінатэатры ў сталіцы з’яўляюцца лічбавымі^[3].

Мультыкомплекс «Беларусь»

Гісторыя

Колькасць
кінатэатраў
у розныя гады:^[1][4]

1935	5
1939	6
1951	4
1955	10
1958	17
1967	22
1979	24
1983	24
1988	25
1993	26
2019	22

У 1900 годзе прадпрымальнік Рыхард Штрэмер адкрыў у доме Ракаўшчыка на Захар’еўскай вуліцы першы ў горадзе кінатэатр. Першапачаткова ў ім паказваліся дыяпазітывы, потым нямыя фільмы^[5]. У 1907—1914 гады з’явілася 5 кінатэатраў: «Гігант», «Ілюзіён», «Люкс», «Мадэрн», «Эдэн». За кароткі перыяд кінематограф стаў самым масавым відовішчам^[6].

У 1918 годзе кінатэатры, прыватныя фільматэкі, кінаметаграфічнае абсталяванне і матэрыялы былі нацыяналізаваныя. У 1922 годзе усе кінематографы горада перайшлі ў вядзенне гарадскога аддзела народнай адукацыі^[7]

У 1930-я гады XX стагоддзя ў кінатэатрах з’явіліся вестыбюлі, касы і ёмістыя залы на некалькі сотняў гледачоў.

У 1942—1943 гадах у захопленым і разбураным горадзе немцы пабудавалі двухпавярховы драўляны кінатэатр «Першы», які перажыў бамбёжку пры вызваленні Мінска. У 1950-я кінатэатр знеслі для пабудовы гасцініцы «Мінск». Астатнія кінатэатры былі разбураныя альбо знесеныя падчас рэканструкцыі горада.

У сярэдзіне 1950-х гадоў адкрыўся кінатэатр «Цэнтральны».

У сярэдзіне 1950-х гадоў у СССР пачалі будаваць тыпавыя цагляныя будынкі па праекце архітэктара Зоі Брод. У Мінску такімі сталі кінатэатры «Спартак» (1956) і «Авангард» (1956)^[8].

У эпоху мінімалізма падчас праўлення Хрушчова па праекце архітэктара І. Зотавай былі пабудаваныя двухзальныя кінатэатры «Беларусь» (1961), «Камсамолец» (1961), «Мір» (1958), «Радзіма»^[8].

У 1966 годзе адкрыўся кінатэатр «Партызан» з незвычайнымі архітэктурнымі формамі таго часу. У тым жа годзе адкрыўся галоўны дзіцячы кінатэатр «Піянер», які вылучаўся мадэрнізмам і зімовым садам з басейнам. Таксама былі папулярныя мабільныя кінатэатры ў аўтобусах ЗІС-155 — «Малютка» і «Вясёлка» (філіял кінатэатра «Перамога»^[9]). З 1963 года ў парку Горкага ў самалёце ЛІ-2 працаваў кінатэатр «Пяты акіян»^[8].

У 1970-80-я гады былі адкрытыя кінатэатры ў розных раёнах горада — «Маяк» (1970), які быў перайменаваны ў «Кіеў» у гонар дзён культуры УССР у БССР , «Сучаснік» (1971), «Дружба» (1974) у Чыжоўцы, «Вільнюс» (1976) у Зялёным Лузе, «Салют» (1978) у Серабранцы, «Электрон» (1981) у Курасоўшчыне^[8].

У 1975 годзе адкрыўся самы вялікі кінатэатр горада — «Кастрычнік» на 1400 месцаў, а ў 1980 годзе — «Масква» з дзвюмя заламі на 1320 месцаў^[8].

У 1980-я гады былі пабудаваныя кінатэатры «Аўрора» (1988) і «Бярэсце» (1989) — апошні кінатэатр, які быў пабудаваны ў савецкі час ^[8]. Напрыканцы 1980-х у горадзе працавала 26 кінатэатраў^[10].

У 1997 годзе ўсе кінатэатры горада былі аб’яднаныя ў арганізацыю УП «Кінавідэапракат»^[11].

У 2008 годзе адкрыўся кінатэатр «Беларусь», які стаў першым мульціплексам у краіне. Кошт праекту пабудовы — каля 12 мільёнаў долараў ЗША^[11].

У 2013 годзе 8 кіназалаў перайшлі са стужкавага ў лічбавы фармат, у 2014 гэта зрабіў кінатэатр «Масква». Апошні аналагавы кінатэатр «Перамога» зачыніўся на рэканструкцыю ў 2017 годзе^[12].

21 жніўня 2020 года спыніў працу аўтакінатэатр Silver Screen Open Air, 5 кастрычніка — Silver Screen Drive-in. Кінатэатры былі зачыненыя на зіму, але не аднавілі працу ў будучыні^[13].

25 красавіка 2021 года з-за пераезду ў ГЦ Minsk City Mall, спыніў працу кінатэатр Silver Screen у ГЦ Galileo^[14]. На яго месцы напрыканцы 2022 адкрыўся кінатэатр Skyline Cinema^[15].

У сакавіку 2022 года з-за санкцый на фоне ўварвання Расіі ва Украіну многія сусветныя кінакампаніі, такія як The Walt Disney Company, Warner Bros, Paramount, Sony Pictures, адмовіліся ад супрацоўніцтва з Расіяй. Гэта паўплывала і на беларускія кінатэатры, бо правы на паказ фільмаў набываюцца ў асноўным у расійскіх партнёраў. З-за гэтага ў сакавіку 2022 года кінатэатры Silver Screen страцілі 40-50 % аўдыторыі^[16].

Спіс кінатэатраў Мінска

У спісе прадстаўлены зачыненыя, існуючыя і будучыя кінатэатры Мінска. Яны размешчаныя ў алфавітным парадку.

Табліца:

• Назва — назва кінатэатра;
• Адкрыты — дата адкрыцця кінатэатра;
• Закрыты — дата закрыцця для неіснуючых кінатэатраў;
• Архітэктары — імя і прозвішча архітэктараў;
• Адрас — адрас, дзе знаходзіцца кінатэатр;
• Нататкі — дадатковыя тлумачэнні;
• Спасылкі — крыніцы;

Існуючыя

Колерам вылучаныя часова зачыненыя кінатэатры

Назва	Адкрыты	Архітэктары	Адрас	Выява	Нататкі	Спасылкі
3D Кіно ў Карона-сіці	2020		вул. Дзянісаўская, 8/2		Чатыры залы на 241 месца.	[17]
3D Кіно ў Замку	2014		прасп. Пераможцаў, 65		Тры залы на 650 месцаў	[18]
Falcon Club Буцік кіно	2016		прасп. Пераможцаў, 20		Восем залаў на 15, 16, 18, 18, 31, 31, 34, 109 месцаў	[11][19]
mooon у ГЦ Dana Mall	2017		вул. Пятра Мсціслаўца, 11		Семь залаў на 967 месцаў. Раней – velcom cinema (з 2017 па 2019) і VOKA Cinema (з 2019 па 2022). У 2019 годзе адкрыта зала ScreenX з кутом агляду ў 270 градусаў.	[11]
mooon у ГЦ Palazzo	2022		вул. Ціміразева, 74А		Кінатэатр у Palazzo. Першы кінатэатр IMAX у Беларусі.	[20][21]
Silver Screen у ГЦ «Арэна-Сіці»	2015		прасп. Пераможцаў, 84		Шэсць залаў 787 месцаў.	[11]
Skyline Cinema у ГЦ Galileo	2014		вул. Бабруйская, 6		У 2014—2021 — 7-зальны кінатэатр Silver Screen на 800 месцаў. Зачынены з-за змены аператара. Новы Skyline Cinema адкрыўся ў 2022.	[11][22][23][24]
АртКінатэатр у ГЦ «Еўропа»	2019		вул. Сурганава, 57б		Тры залы на 220 месцаў.	[25]
АртКінатэатр у ГЦ «Тытан»	2015		прасп. Дзяржынскага, 104		Дзве залы на 100 і 220 месцаў.	[26]
Аўрора	1988	Барыс Ларчанка Нэлі Цямнова	вул. Прытыцкага, 23		Тры залы 200, 300, 500 месцаў. Пасля рэканструкцыі тры залы на 117, 200, 356 месцаў.	[1][27][28]
Беларусь	1961 2008	І. Зотава	вул. Раманаўская Слабада, 28		Дзве залы па 300 месцаў. У 2006 годзе будынак знесены. У 2008 годзе пабудаваны новы кінатэатр на 5 залаў з 280, 221, 169, 197, 145 месцамі.	[1][8][11][29]
Бярэсце	1989		прасп. Газеты Праўда, 25		Дзве залы на 150 і 300 месцаў. Рэканструяваны ў 2010—2012 гады. Пасля рамонту залы на 150 і 293 месцаў. З 2001 года лічбавы з фарматам 3D.	[1][30][31]
Кастрычнік	1975	Валенцін Малышаў	прасп. Незалежнасці, 73		Пабудаваны на месцы знесенага кінатэатра «Зорка». Самы вялікі экран у краіне памерам 22 на 10 метраў, самая ёмістая зала на 1186 чалавек (першапачатковая ёмістасць на 1340 месцаў).	[1][8][11][32][33]
Кіеў	1970		вул. Кахоўская, 31		З 1970 па 1976 гады — «Маяк» з залай на 560 мест. У 2009—2010 гады зачыняўся на мадэрнізацыю. Першы ў горадзе 3D-кінатэатр. Зала на 280 месцаў.	[1][8][27][34]
Камсамолец	1961	І. Зотава	вул. Жылуновіча, 39		Дзве залы па 400 месцаў. Пасля рабонту залы на 186 і 218 месц.	[1][8][27]
Масква	1980	Віктар Крамарэнка Уладзімір Шчарбін Міхаіл Вінаградаў	прасп. Пераможцаў, 13		Дзве залы на 260 і 1070 месц. Пасля рэканструкцыі 2014 года зала паменшана з 873 месцы да 700. Зачынены на рэканструкцыю ў 2024 годзе	[1][8][11][35][36][37][38]
Мір	1958	І. Зотава	вул. Казлова, 4а		Дзве залы на 406 і 385 месц. У 1978 годзе ў адной з залаў усталяваная сістэма «СТЭРЫО-70». Пасля рамонту 2012 года дзве залы на 188 і 256 месц.	[1][8][32][39][40]
Музей кіно	1980		вул. Свярдлова, 4		У музеі праводзяцца выставы і рэтраспектывы.	[41][42]
Палац Рэспублікі 3D	2010		Кастрычніцкая плошча, 1/1			[1]
Перамога	1950	Іосіф Лангбард	вул. Інтэрнацыянальная, 20		Пры адкрыцці работалі вялікая зала на 606 месцаў, малая зала на 118 месцаў і летняя зала на 610 месцаў, якая працавала з мая па лістапад. З 2001 года будынак ўнесены ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь. У 2017 годзе зачынены на рэканструкцыю. Непасрэдна работы па рэканструкцыі пачаліся ў лютым 2022 года.	[1][8][12][32][43][44][45][46]
Піянер	1966	Георгій Заборскі Леанід Левін	вул. Энгельса, 20		Некалі найбуйнейшы дзіцячы кінатэатр у краіне. Праектаваўся як кінатэатр з дзвюма заламі. У выніку будынак падзяліўся на кінатэатр і тэатр лялек. Стаў лічбавым у 2012 годзе. У 2017 годзе на другім паверсе замест друкарні адкрылася другая зала на 49 месцаў. Асноўная зала на 278 месцаў	[1][47][48][49][50]
Ракета	1958		зав. Рабочы, 3		Зала на 506 месцаў. На другім паверсе дзейнічала выстава мотавелазаводу. Лічбавы з 2013 года. Пасля рамонту дзве залы на 254 і 46 месцаў. У кінатэатры дэманстраваўся праект Cinemascope (2012—2019).	[1][8][51][52][53][54]
Салют	1978		прасп. Ракасоўскага, 150а		Зала на 805 месц. у 2005 годзе зачыняўся на рэканструкцыю. З 2011 года лічбавая зала на 286 месцаў з фарматам 3D. Экран 13,6 на 5,8 метраў.	[1][27][55]
Цэнтральны	1954	Генадзь Баданаў Міхаіл Асмалоўскі	прасп. Незалежнасці, 13		Самы стары існуючы кінатэатр. Зала на 502 месца, пасля рэканструкцыі 2001—2003 гадоў — зала на 250 месцаў. Лічбавы з 2010 года. З 2010 года зала на 166 месцаў, пазней на 200 месцаў. У 2012 першым адкрыў продаж квіткоў праз Інтэрнэт. У залу кінатэатра забаронена праносіць ежу.	[1][11][27][56]
Prizma cinema у ГЦ Prizma	2024		пр. Партызанскі, 77А		3 кіназалы, разлічаных на 267 наведвальнікаў	[57][58]

Будучыя

Назва	Год адкрыцця	Архітэктары	Адрас	Выява	Нататкі	Спасылкі
mooon у ГЦ Minsk City Mall			вул. Талстога, 1		У кінапрасторы плануецца размясціць кінатэатр на 5 залаў, а таксама гульнявы ​​бар з кінатэматыкай. Адкрыццё запланавана ў 2025 годзе	[59][60]
Кінатэатр у ГЦ Green City			вул. Прытыцкага, 156-1		IMAX-кінатэатр	[61]
Кінатэатр у ГЦ Avia Mall					Кінатэатр у раёне «Мінск-Мір»	[62]
Skyline cinema у ГЦ Mega Park			вул. Казіміраўская, 12		7-зальны кінатэатр	[63]

Закрытыя

Назва	Адкрыты	Закрыты	Архітэктары	Адрас	Нататкі	Спасылкі
Silver Screen Drive-in	2020	2020		вул. Ціміразева, 74А	Аўтакінатэатр на 77 месцаў размешчаны на даху ГЦ Palazzo. Экран памерам 16 на 7 метраў. Зачынены на зіму.	[64]
Silver Screen Open Air	2020	2020		вул. Арлоўская, 20	Аўтакінатэатр на 50 месц. Экран памерам 16 на 7 метраў. Зачынены на зіму.	[65]
Авангард	1956	Н/Д	Зоя Брод	вул. Папаніна, 7	Знесены ў 2018 годзе.	[1][8][66]
АртКінатэатр у БЦ Rubin Plaza	2010	2012		прасп. Дзяржынскага, 5	Цяпер — «Сбер Банк».	[1][67]
Беларусь	1944	1961		вул. Астроўскага, 24	Размяшчаўся ў былой сінагозе Зальцмана. У 1960-70-я гады — Дом піянераў. Будынак захаваўся. Цяпер — дзіцяча-юнацкая школа Алімпійскага рэзерву па шахматах і шашках.	[1][68]
Вільнюс	1976	2004	Э. Левіна І. Сітнікава	вул. Каліноўскага, 55	Быў адчынены як частка комплексу гандлёва-грамадскага цэнтру. Шырокаарматный кінатэатр з залай на 776 месц. Перароблены ў Палац барацьбы імя А. В. Мядзведзя.	[1][69][70][71][72]
Вымпел	кан. 1950-х	пач. 1980-х		вул. Усходняя, 50	Згарэў у пачатку 1980-х. На месцы кінатэатра знаходзіцца сквер.	[1]
Вясёлка	1952	кан 1990-х	Георгій Сысоеў	Парк імя Чалюскінцаў	Знесены падчас рэканструкцыі парка.	[1][8]
Гігант	1909	Н/Д		вул. Захар’еўская, 88	З 1926 года — «Чырвоная зорка» на 700 месцаў. В 1930 годзе стаў першым гукавым кінатэатрам у горадзе (чацвёртым гукавым у СССР). Некалькі разоў мяняў адрас. Разбураны падчас вайны. Зараз — будынак на праспекце Незалежнасці, 22.	[1][7][73]
Дзіцячы	1936	Н/Д		вул. Савецкая, 92	У будынку былой лютэранскай кірхі. З 1938 па 1954 і з 1967 — «Навіны дня». З 1954 па 1967 — «Дзіцячы» на Энгельса, 12. Цяпер — Малая сцэна тэатра імя Янкі Купалы.	[1]
Дом Кіно	1966 2005	2025	Юрый Шпіт	вул. Талбухіна, 18	З 1966 года — «Партызан». З 2005 года пасля рэканструкцыі — «Дом кіно» з залай на 584 месца.	[1][8]
Дружба	1974	2012		вул. Ташкенцкая, 9	Зала на 763 месца. Знесены ў 2017 годзе.	[1][74]
Змена	кан. 1950-х	2002		вул. Даўгабродская, 110		[1]
Знамя	кан. 1950-х	кан. 1990-х		вул. Вялікаморская, 3	Знесены ў канцы 1990-х гадоў. На месцы кінатэатра знаходзіцца сквер.	[1]
Зорка	1954	пач. 1970-х		Ленінскі прасп., 73	Знесены, каб пабудаваць кінатэатр «Кастрычнік».	[1]
Ілюзіён	1907	Н/Д		вул. Захар’еўская, 87	Першы ў горадзе кінатэатр з вялікім экранам[75]. Размяшчаўся ў доме Паляка, пазней некалькі разоў мяняў адрас. З чэрвеня па ліпень 1924 і з 1934 па 1938 — «Пралетарый» на 300 месцаў, з 1924 па 1928 — «Чырвоны факел», з 1928 па 1934 — першы дзіцячы кінатэатр «Юны піянер» на 250 месцаў, з 1938 — «Радзіма» на 1000 месцаў. Зараз — выхад з метро на Кастрычніцкую плошчу на скрыжаванні прасп. Незалежнасці і вул. Энгельса.	[1][7]
Іскра	кан. 1950-х	1992		вул. Мендзялеева, 10а	Знесены ў 2005 годзе. Зараз будынак на вуліцы Перадавая, 11а.	[1]
Кінатэатр Акруговага дома афіцэраў	Н/Д	Н/Д		вул. Чырвонаармейская, 3	Падчас вайны тут быў «Soldaten-kino». Зараз — Цэнтральны дом афіцэраў без кінатэатра.	[1]
Кінематограф Рыхарда Штрэмера	1900	Н/Д		вул. Губернатарская, 19	Першы ў Мінску кінатэатр[75]. Размяшчаўся ў доме Ракаўшчыкоў. Зараз будынак на праспекце Незалежнасці, 23.	[1]
Культура	1926	Н/Д		вул. Валадарскага, 7	На момант адкрыцця самы буйны кінатэатр у краіне з залай на 1200 месцаў і экранам 8,5 на 7 метраў. Зараз — Рускі драматычны тэатр імя М. Горкага.	[1][76]
Летні	1951	1975	А. Брэгман	Парк імя Горкага	Пабудаваны на месцы цырка. Згарэў у 1975 годзе.	[1][77]
Люкс	1914	Н/Д		вул. Петрапаўлаўская		[1]
Мадэрн	1907— 1908	Н/Д		вул. Губернатарская, 22	Размяшчаўся ў доме Стэфановіча. Зараз — будынак на вуліцы Леніна, 23.	[1]
Нёман	кан. 1950-х	1970-я		вул. Апанскага, 71	Знарэў у сярэдзіне 1970-х.	[1]
Новы тэатр	другая палова 1910-х	Н/Д		вул. Захар’еўская, 61	Размяшчаўся ў доме Машкілейсона. Некалькі разоў мяняў адрас. З 1926 — «Спартак». Зараз — будынак на праспекце Незалежнасці, 19.	[1]
Першы	1942— 1943	кан. 1950-х		вул. Савецкая, 23	Зала на 485 месцаў. Зараз на месцы кінатэатра размешчаны двор гасцініцы «Мінск».	[1][8][78]
Пяты акіян	1963	Н/Д		Парк імя Горкага	Дзіцячы кінатэатр размяшчаўся ў самалёце Лі-2. Знесены.	[1]
Радзіма	1944	кан. 1960-х	І. Зотава	вул. Рэвалюцыйная, 2	Пасля пачатку 1950-х — «Навіны дня». Таксама называўся «Кінатэатр паўторнага фільму». Будынак захаваўся.	[1][8][79][80]
Радзіма	1957	2003		вул. Лізы Чайкінай, 16	Дзве залы на 406 и 409 месцаў. Зараз — Новы драматычны тэатр.	[1][8][81]
Рэспубліканскі дом кіно	1968	пач. 1990-х	Томаш Пайздзерскі	вул. Савецкая, 15	Размяшчаўся ў Касцёле Святога Сымона і Святой Алены.	[82][83]
Спартак	1956	1987	Зоя Брод	вул. Даумана, 2	Пасля рэканструкцыі 1987—1994 гадоў у будынку працаваў Моладзевы тэатр. Пасля рамонту 2009—2018 — канцэртная пляцоўка.	[1][8][84][85]
Сучаснік	1971	2002	М. Бубноў	вул. Харкаўская, 70а	Зала на 760 месцаў. Знесены.	[1][8][86]
Ударнік	кан. 1950-х	1990-е	Георгій Сысоеў	вул. Жукоўскага, 15а	Апошні драўляны кінатэатр горада. Знесены ў 2014 годзе.	[1][8][87]
Усход	1966	Н/Д		вул. Казлова, 50	У будынку Палаца культуры Трактарнага завода.	[1]
Эдэн	1909	Н/Д		вул. Захар’еўская, 83	Адзін з лепшых кінатэатраў свайго часу размяшчаўся ў доме Булгак. Некалькі разоў мяняў адрас. З 1926 — «Інтэрнацыянал». Зараз — будынак на прасп. Незалежнасці, 23.	[1][7]
Электрон	1981	2008		вул. Казінца, 117	У будынку працуе фондасховішча Музея прыроды і экалогіі.	[1][88]