Ласла Мохай-Надзь

Ла́сла Мо́хай-Надзь (венг.: Moholy-Nagy László, імя пры нараджэнні — Ласла Вайс (венг.: Weisz László); 20 ліпеня 1895, Бачбаршад, Венгрыя — 24 лістапада 1946) — венгерскі скульптар, дызайнер, фотамастак.

Ласла Мохай-Надзь
венг.: Moholy-Nagy László
Імя пры нараджэнні	венг.: Weisz László
Дата нараджэння	20 ліпеня 1895(1895-07-20)[1][2][…]
Месца нараджэння	Бачбаршад[d], Bácsalmás District[d], Бач-Бодраг[d], Каралеўства Венгрыя, Транслейтанія, Аўстра-Венгрыя[3][4]
Дата смерці	24 лістапада 1946(1946-11-24)[3][1][…] (51 год)
Месца смерці	Чыкага, акруга Кук, Ілінойс, ЗША[3][5][…]
Месца пахавання	могілкі Грэйсленд[d][6]
Грамадзянства	Венгрыя[5]  ЗША[7]  ЗША[8]
Жонка	Sibyl Moholy-Nagy[d] і Lucia Moholy[d]
Дзеці	Hattula Moholy-Nagy[d]
Род дзейнасці	мастак, фатограф, скульптар, дызайнер, кінарэжысёр, архітэктар, графічны дызайнер
Месца працы	Баўгауз[9] IIT Institute of Design[d][10] Ілінойскі тэхналагічны інстытут[d]
Жанр	абстракцыянізм
Вучоба	Будапешцкі ўніверсітэт
Мастацкі кірунак	канструктывізм
Уплыў на	Florence Henri[d] і Franciska Clausen[d]
Член у	American Abstract Artists[d][11]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія і творчасць

Пасля таго, як бацька пакінуў сям'ю, выхоўваўся ў сям'і дзядзькі, юрыста па прафесіі. Атрымаў юрыдычную адукацыю. Першыя вершы апублікаваў у 1911. З 1915 ваяваў у аўстра-венгерскай арміі як артылерыйскі афіцэр, быў паранены на Рускім фронце ў 1917, пасля выздараўлення пакінуты ў рэзерве ў Будапешце. Пачаў наведваць мастацкую школу, пазнаёміўся з прадстаўнікамі будапешцкага авангарда (кубізм, экспрэсіянізм), удзельнічаў у некалькіх групавых выстаўках. Падтрымліваў Венгерскую савецкую рэспубліку, хоць ніякіх пасад пры ёй не займаў. У канцы 1919, пасля паражэння Венгерскай рэспублікі, бег у Сегед, адкуль пераехаў у Вену, затым у Берлін.

Працаваў пераважна ў Германіі (1920—1933) і ЗША (з 1937). У 1923—1928 прафесар «Баўгаўза». Сярод яго вучняў быў Іозеф Альберс.

Ласла Мохай-Надзь. Калаж Іштвана Хоркаі

Супрацоўнічаў з берлінскімі эксперыментальнымі тэатрамі (у прыватнасці, палітычным тэатрам Э. Піскатара). У 1934 эміграваў з нацысцкай Германіі ў Амстэрдам, у 1935 — у Лондан, у 1937 — у ЗША. У гітлераўскай Германіі яго творы фігуравалі на вядомай прапагандысцкай выстаўцы Дэгенератыўнае мастацтва ў 1937 годзе. У 1937 заснаваў т.зв. Новы «Баўгаўз» у Чыкага, якім кіраваў з 1939 да канца жыцця.

Памёр ад лейкеміі. Пахаваны на могілках Грэйсленд.

Творчасць

Зазнаў уплывы К. Малевіча і Л. Лісіцкага. У канцы 1910 — пачатку 1920-х гг. ствараў графічныя работы ў духу супрэматызму («На белым фоне», 1923, і інш.) і прасторавыя абстрактныя кампазіцыі («Пластыка ў нікелі», 1922, і інш.) У 1920-я гг. займаўся фотамастацтвам у галіне мантажу («Мілітарызм» і інш.) і партрэта («У. Маякоўскі» і інш.). Пазней даследаваў працэс формастварэння, выразныя магчымасці святла ў празрыстых і паўпразрыстых прасторавых канструкцыях, што знайшло практычнае выкарыстанне ў дызайне і светлавой рэкламе.

Зноскі

1. László Moholy-Nagy

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
2. László Moholy-Nagy // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776'></a>
3. Мохой-Надь Ласло // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. http://arch-pavouk.cz/index.php/architekti/1187-moholy-nagy-laszlo Праверана 7 мая 2023.
5. Nieuwe Instituut Data Platform Праверана 20 мая 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126173923'></a>
6. Find a Grave — 1996. Праверана 27 чэрвеня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
7. https://moholy-nagy.org/chronology/
8. Museum of Modern Art online collection Праверана 4 снежня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q73268604'></a>
9. bauhaus.community Праверана 7 лютага 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q124049752'></a>
10. https://id.iit.edu/about/ Праверана 28 красавіка 2021.
11. http://americanabstractartists.org/current-members/past/ Праверана 20 кастрычніка 2018.