Магілёўцы

Магілёўцы^[3] (трансліт.: Mahilioŭcy, руск.: Могилёвцы) — вёска ў Пружанскім раёне Брэсцкай вобласці. Уваходзіць у склад Зеляневіцкага сельсавета.

Вёска Магілёўцы Памятны знак Канстытуцыі 3 мая Краіна Беларусь Вобласць Брэсцкая Раён Пружанскі Сельсавет Зеляневіцкі Каардынаты 52°52′28″ пн. ш. 24°40′12″ у. д.HGЯO Вышыня цэнтра 163 м[1] Насельніцтва ▲529 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1632 Паштовы індэкс 225157[2] Аўтамабільны код 1 СААТА 1256825051 СААТА 1256825051 Магілёўцы на карце Беларусі ±

Магілёўцы на Вікісховішчы

Назва

Непадалёк ад вёскі знаходзіцца ўзвышша, на якім выяўленыя вельмі старыя пахаванні. Мясцовыя насельнікі завуць гэтае месца Магільнікам. Паводле адной з версій, ад яго атрымала назву і вёска^[4].

Сярод іншых версій паходжання назвы — у гонар пасяленцаў, што нібыта прыехалі сюды з-пад Магілёва, або паводле назвы родавага герба «Магіла» ўладальнікаў гэтых земляў — Быхаўцаў^[5]. Апошняя версія мае асаблівы сэнс з-за магчымага словаўтваральнага і этымалагічнага падабенства і спалучэння з назвамі дзвюх блізкіх вёсак — гэта Брантоўцы (некалі маёмасьць памешчыка Бранта) і Зельзін (некалі маёмасць памешчыка Зельдзіна).

Гісторыя

Сядзіба закладзена Іосіфам Быхаўцам, камергерам караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага, у XVIII стагоддзі. Унутры барочнага парку знаходзіўся двухпавярховы палац^[5].

За расійскім часам — у Лыскаўскай воласці Ваўкавыскага павета Гродзенскай губерні^[6], уласнасць Быхаўцаў. Па смерці Аляксандра Быхаўца ў 1863 уласнікамі маёнтка сталі яно бяздзетныя сыны Станіслаў і Казімір, абодва былі генерал-маёрамі расійскага войска. Пасля смерці братоў маёнтак дастаўся сыну іх сястры Юліі (1825—1858) ад Яўстафія Дзяконскага (1820—1894), Казіміру Дзяконскаму^[7][8]. Яго жонкай стала Стэфанія Талочка, дачка Эдварда Талочкі — гаспадара маёнтка Вердамічы Ваўкавыскага павета^[7].

Апошнім уласнікам быў Альбін Дзяконскі. Пасля прыходу Саветаў у 1939 годзе Альбін быў арыштаваны і перавезены ў Мінск, пасля чаго яго след губляецца. Меркавана ён загінуў там у 1940 годзе. Родавая капліца Быхаўцаў была знішчана, парк закінуты. Палац у цяперашні час займае псіхіятрычная бальніца^[5].

У 1940—1963 гадах цэнтр Магілявецкага сельсавета.

Транспарт

Аўтамабільныя дарогі Н536 Ярашэвічы — Зіновічы — Магілёўцы^[9] і Н564 Магілёўцы — Лібярполь^[10].

Турыстычная інфармацыя

• Палацава-паркавы комплекс Дзяконскіх (XVIII стагоддзе) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000625шыфр 113Г000625
• Мемарыяльная калона (XVIII—XIX стагоддзі)
• Курганны могільнік перыяду ранняга Сярэднявечча (XI стагоддзе) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113В000624шыфр 113В000624

Вядомыя асобы

• Альбін Міхал Дзяконскі (1892 — пасля 1940) — польскі паэт, апошні ўласнік маёнтка ў Магілёўцах.
• Аляксандр Быхавец (?—1863) — шляхціц, гісторык, адкрывальнік «Хронікі Быхаўца».
• Юрый Мікалаевіч Дзеркач (нар. 1962) — беларускі ўрач і палітык.

Зноскі

1. GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106'></a>
2. Алфавитный список улиц по Могилевцы (руск.). Пружанский район. Белпошта (28 кастрычніка 2011).(недаступная спасылка)
3. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
4. Вера Терехова.. Откуда «есть пошла» моя деревенька (руск.). Гістарычная брама (13 лютага 2012).
5. Могилевцы, Пружанский район, Брестская область — бывший владелец с помощью Наполеона мечтал восстановить ВКЛ, а сейчас во дворце — психушка (руск.)(недаступная спасылка). Новыя падарожжы дылетанта. СТБ (25 красавіка 2012). Архівавана з першакрыніцы 2 красавіка 2015. Праверана 8 снежня 2012.
6. Mohylowce // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 2: Januszpol — Wola Justowska (польск.). — Warszawa, 1902. — S. 347.
7. Папко, В. М.. Маёнтак Магілёўцы памешчыкаў Дзяконскіх у 1880 – 1930-я гады.  (бел.)(недаступная спасылка) (31 ліпеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 12 снежня 2021. Праверана 1 мая 2020.
8. Пясняр зялёных Магілёўцаў // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Пружан. р-на / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.; Маст. А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1992. ISBN 5-85700-094-7. — С. 437.
9. Решение Брестского областного исполнительного комитета от 22 декабря 2007 г. №1094 «Об утверждении перечня местных автомобильных дорог Брестской области» (руск.)(недаступная спасылка). Спецпраект «Зона». Валерый Леванеўскі (27 сакавіка 2012). Архівавана з першакрыніцы 6 сакавіка 2016. Праверана 8 снежня 2012.
10. Решение Брестского областного исполнительного комитета от 22 декабря 2007 г. №1094 «Об утверждении перечня местных автомобильных дорог Брестской области» (руск.)(недаступная спасылка). Спецпраект «Зона». Валерый Леванеўскі (27 сакавіка 2012). Архівавана з першакрыніцы 6 сакавіка 2016. Праверана 8 снежня 2012.