Макоўза

Мако́ўза — рака ў Лагойскім раёне Мінскай вобласці Беларусі, правы прыток ракі Цна (басейн Дняпра).

Макоўза
Рака Макоўза ля вёскі Паграбішча
Характарыстыка
Даўжыня	5,2 км
Вадацёк
Выток
• Месцазнаходжанне	за 1,5 км на паўночны захад ад вёскі Паграбішча
• Каардынаты	54°15′40,50″ пн. ш. 27°59′43,60″ у. д.HGЯO
Вусце	Цна
• Месцазнаходжанне	а 1,2 км на поўнач ад вёскі Масцішча
• Каардынаты	54°16′10,90″ пн. ш. 28°04′14,30″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма	Цна → Гайна → Бярэзіна → Дняпро → Чорнае мора
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Мінская вобласць
Раён	Лагойскі раён
выток вусце
— выток, — вусце

Назва

Корань Mak- у літоўскіх водных назваў Makys (возера), *Makia (рака), Mak-a-raistis (балота), у латышскім Maka. Гэты корань звязаны з літоўскім makoti «брысці (праз гразь)», makynė «балаціна», maknus «топкі», латышскім makņa «балаціна, балоцістае месца»^[1].

Рэдкі пашыральнік -auz- у літоўскім мікратапоніме (назва балаціны) Ramaũzė (< Ramaũza «Рамоўза», ад ramus «спакойны»)^[2].

Значэнне назвы Макоўза можна перадаць як «Балацінная (рака)». Паабапал ракі ў верхнім яе цячэнні, ад вытоку да в. Паграбішча — шматлікія крыніцы, якія i забалочваюць берагі Макоўзы.

Балцкімі таксама з’яўляюцца як назва ракі Цна, у якую Макоўза ўцякае, так і назвы іншых цнянскіх прытокаў рэк Ісга (таго ж паходжання, што і бярэзінская Сха), Пядынь, Лавоша^[3]. На Бярэзіне (як і на Сажы) Ул. Тапаровым адзначалася адмысловая канцэнтрацыя балцкіх гідронімаў.

Водаапісанне

Даўжыня ракі 5,2 км^[4]. Пачынаецца за 1,5 км на паўночны захад ад вёскі Паграбішча, вусце за 1,2 км на поўнач ад вёскі Масцішча.

У верхнім цячэнні ракі, каля вёскі Паграбішча — крыніцы, абвешчаныя гідралагічным помнікам прыроды мясцовага значэння «Паграбішчанскія крыніцы» рашэннем выканаўчага камітэта Лагойскага раёна № 1512 ад 27.10.2008. Плошча ахоўнай зоны крыніцаў — 17,1 га. Згодна з хімічным даследаваннем, вада і з крыніцаў, і ў самой Макоўзе ля вёскі Паграбішча — добрай якасці.

На ўсходняй ускраіне вёскі Паграбішча на рацэ плаціна і сажалка. Адразу за сажалкай уладкаванае рыбная гаспадарка. Рэчышча ракі каналізаванае пачынаючы ад сажалкі і да ўтоку ў раку Цну.

Зноскі

1. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 202.
2. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 272.
3. В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 189—190, 203.
4. Агульная характарыстыка рачной сеткі Мінскай вобласці // Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь» Архівавана 20 кастрычніка 2016. (руск.)