Максіміліян I Іосіф Вітэльсбах

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Максіміліян.

Максіміліян I (ням.: Maximilian I. von Bayern), таксама Максіміліян I Іосіф (27 мая 1756 — 13 кастрычніка 1825) — курфюрст Баварыі з 16 лютага 1799 па 1 студзеня 1806 года (як Максіміліян IV), кароль Баварыі з 1 студзеня 1806 года, з дынастыі Вітэльсбахаў.

Максіміліян I (IV)
ням.: Maximilian I. von Bayern
Партрэт працы Іозефа Карла Штылера, 1820.
курфюрст Баварыі 16 лютага 1799 — 1 студзеня 1806
Папярэднік	Карл II Тэадор
Пераемнік	быў абвешчаны каралём
кароль Баварыі 1 студзеня 1806 — 13 кастрычніка 1825
Папярэднік	тытул заснаваны
Пераемнік	Людвіг I
Нараджэнне	27 мая 1756(1756-05-27)[1][2][…] Шветцынген, Q112897924?, Q1802313?, Вялікае Герцагства Бадэн, Германія
Смерць	13 кастрычніка 1825(1825-10-13)[1][2][…] (69 гадоў) Мюнхен, Ізаркрайс[d], Каралеўства Баварыя
Месца пахавання	Тэатынеркірхэ[3]
Род	Вітэльсбахі
Імя пры нараджэнні	ням.: Maximilian I. Maria Michael Johann Baptist Franz de Paula Joseph Kaspar Ignatius Nepomuk von Bayern
Бацька	Фрыдрых Міхаэль Пфальц-Біркенфельд-Бішвейлер[d]
Маці	Марыя Францыска Даратэя Пфальц-Зульцбахская[d]
Жонка	Аўгуста Вільгельміна Гесэн-Дармштацкая[d][4] і Караліна Бадэнская[4]
Дзеці	Людвіг I, Аўгуста Амалія Баварская[d], Караліна Аўгуста Баварская[d], Карл Тэадор Максіміліян Аўгуст Баварскі[d], Лізавета Людовіка Баварская[d], Амалія Аўгуста Баварская[d], Сафія Баварская[d], Марыя Ганна Баварская[d], Людавіка Баварская[d], Максімільяна Баварская[d], Amalie Marie Auguste Prinzessin von Bayern[d][5], stillborn son von Bayern[d][5] і Maximilian Prinz von Bayern[d][5]
Веравызнанне	каталіцтва
Член у	Баварская акадэмія навук Лонданскае каралеўскае таварыства[6]
Дзейнасць	дзяржаўная служба[d][7], палітыка[7] і кіраванне[7]
Манаграма
Званне	генерал
Узнагароды	Каралеўскі член Каралеўскага таварыства[d] (4 сакавіка 1802)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Сын прынца Фрыдрыха Пфальц-Цвейбрукен-Беркенфельдскага і Марыі Францыскі Зульцбахскай. У 1795 годзе атрымаў у спадчыну Цвейбрукен, а па спыненні са смерцю Карла Тэадора Пфальц-Зульцбахскай лініі ў 1799 годзе стаў курфюрстам Пфальц-Баварыі і герцагам Юліха і Берга.

Мноства кляштароў было пры ім скасавана, універсітэт перанесены з Інгальштата ў Ландсгут, заснавана Акадэмія мастацтваў, палепшана школьная справа, прадпрыняты карэнныя рэформы ў ваенным ведамстве, фінансах, сялянскіх справах, судаводстве і паліцыі.

У памяць пра ўдзел Максіміліяна ў секулярызацыі баварскай адукацыі яго імя (разам з імёнамі заснавальнікаў) носяць два ўніверсітэты Баварыі: Вюрцбургскі ўніверсітэт Юліуса-Максіміліяна і Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна.

Сям'я

У 1785 годзе ён ажаніўся з Аўгустай Вільгельмінай Гесэн-Дармштацкай (1765—1796), у іх было 5 дзяцей:

• Людвіг (1786—1868), кароль Баварыі;
• Аўгуста (1788—1851), у 1806 годзе ажанілася з Яўгенам Багарнэ, прынцам Лейхтэнбергскім;
• Амалія (1790—1794);
• Караліна (1792—1873), у 1808 годзе ажанілася з Вільгельмам I, каралём Вюртэмберга, з якім развялася ў 1814 годзе, у 1816 годзе ажанілася з Францам II, імператарам Свяшчэннай Рымскай імперыі;
• Карл Тэадор (1795—1875).

Стаўшы ўдаўцом ва ўзросце 40 гадоў, Максіміліян I ажаніўся другі раз у 1797 годзе з Каралінай Бадэнскай (1776—1841), дачкой Карла Людвіга Бадэнскага. У гэтым шлюбе нарадзіліся:

Іозеф Карл Штылер. Партрэт дочак Максіміліяна I: Людовікі, Марыі і Сафіі

• сын (1799)
• Максіміліян (1800—1803);
• Елізавета (1801—1873), у 1823 годзе ажанілася з Фрыдрыхам Вільгельмам IV, каралём Прусіі;
• Амалія (1801—1877), у 1822 годзе ажанілася з Іаганам, каралём Саксоніі;
• Марыя (1805—1877), у 1833 годзе ажанілася з Фрыдрыхам Аўгустам II, каралём Саксоніі;
• Сафія (1805—1872), у 1824 годзе ажанілася з Францам Карлам Аўстрыйскім;
• Людавіка (1808—1892), у 1828 годзе ажанілася з герцагам Максіміліянам Вітэльсбахам.
• Максіміліяна (1810—1821).

Зноскі

1. Maximilian I // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Lundy D. R. Maximilian IV (I) Joseph König von Bayern // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>
3. Find a Grave — 1996. Праверана 30 ліпеня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
4. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
5. Lundy D. R. The Peerage

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>
6. List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Лонданскае каралеўскае таварыства. — С. 240.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q111806251'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q123885'></a>
7. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>