Малы арлец

Малы падворлік, малы арлец^[1] (Aquila pomarina) — птушка з атраду сокалападобных (Falconiformes) сямейства ястрабіных (Accipitridae). Занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь^[1].

Малы арлец
Малы арлец, Беларусь
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Птушкі Падклас:  Нованёбныя Атрад:  Сокалападобныя Сямейства:  Ястрабіныя Падсямейства:  Aquilinae Род:  Арлы Від:  Малы арлец
Міжнародная навуковая назва
Aquila pomarina Brehm, 1831
Арэал
гняздоўі     зімоўкі
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 22696022
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   175414 NCBI   52411 EOL   914147

Апісанне

Буйная птушка. Даўжыня цела 60-65 см, маса да 1,8 кг, размах крылаў 134—159 см. Афарбоўка цёмна-бурая, з больш светлымі мантыяй і ніжнімі покрыўнымі пёрамі. Маладыя птушкі цямнейшыя, з рэдкімі вохрыстымі плямамі на верхнім баку цела і рыжай плямай на патыліцы. Самкі некалькі больш буйныя за самцоў.

У палявых умовах з вялікай цяжкасцю адрозніваюць ад падворліка вялікага.

Пашырэнне

Паштовая марка Беларусі

Арэал разарваны: Цэнтральная і Усходняя Еўропа, Балканы, Малая Азія і Каўказ, Індыя. На Беларусі распаўсюджаны на гнездаванні, пералётны і транзітна мігрыруючы від.

Жыве ў старых лісцевых альбо мяшаных дрэвастоях паблізу адкрытых тэрыторый, абалон, пашаў, рачных далін, на ўсходзе — у лесастэпах. У Карпатах, на Балканах і Каўказе — таксама ў сухіх горных лясах да вышыні 1800 м, у выключных выпадках — да 2200 м.

Пералётны (індыйскія папуляцыі аселыя). Месца зімовак заходніх папуляцый — у паўднёва-ўсходняй Афрыцы.

Асаблівасці біялогіі

Аснову корму складаюць земнаводныя і дробныя грызуны, радзей корміцца птушкамі і паўзунамі. Паляўнічы ўчастак складае ў сярэднім 360 га.

Гняздуецца парамі. Тэрыторыі пар звычайна на адлегласці 3-5 км. Можа займаць гнёзды іншых вялікіх птушак, якія перабудоўвае. Свае размяшчае бліжэй да ствала, у кроне (часцей за ўсё на лісцеым дрэве) на вышыні 6-26 м ад зямлі. Аснова — з сухіх галін, высцілка — з галінак (часта з прымессю травяністых раслін альбо дзярніны і лісця), па краях гнязда — свежыя галінкі хвойных дрэў. Новае гняздо дыяметрам 55-90 см, старое 70-170 см.

Яйкі Clanga pomarina

Яйкі 2 (часам 1-3), уздутыя або амаль эліптычныя. Афарбоўка зменлівая; галоўныя тыпы: белыя з іржавымі альбо бурымі мазкамі; белаватыя з глыбокімі светлымі фіялетавымі плямамі і чырвона-ржавымі на паверхні; бела-рыжаватыя з рэдкімі, глыбокімі светла-фіялетавымі мазкамі і густымі, вялікімі, цёмна-бурымі на паверхні. Памеры: 65 × 52 мм.

У месцы гнездавання прылятае ў другой палове сакавіка — першай палове красавіка. Наседжванне доўжыцца каля 43 сутак. Птушаняты вылупліваюцца ў апошнія дні траўня-чэрвені. Пры наяўнасці ў гняздзе 2 птушанят адно з іх гіне на 3-4 дзень жыцця. Злёткі пакідаюць гняздо ў першай палове жніўня. Адлёт да канца верасня.

Падвіды

• A. p. pomarina — цэнтральная, усходняя і паўднёва-ўсходняя Еўропа, праз Малую Азію і Каўказ да паўднёвага Каспія;
• A. p. hastata — Індыя, поўнач Бангладэш і, імаверна, паўночныя Бірма і Пакістан.

Зноскі

1. Красная книга Беларуси. Малый подорлик Архівавана 24 сакавіка 2017. (руск.)