Мінскае гета
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Мінскае гета (20 ліпеня[1] 1941 — 21 кастрычніка 1943) — яўрэйскае гета, створанае нацыстамі неўзабаве па ўварванні ў СССР. Найвялікшае гета на акупаванай немцамі тэрыторыі СССР і ва Усходняй Еўропе. У ім знаходзілася каля 100 000 яўрэяў, большасць іх загінула ў Халакосце.
Remove ads
Гісторыя


На пачатак 1941г. у Мінску пражывала 71 000 габрэяў (згодна з іншымі дадзенымі, 75 000). Гета створана 19 ліпеня 1941 года распараджэннем каменданта палявой камендатуры № 812 К. Шлегельхофера. На пяты дзень акупацыі немцы забілі 2000 чалавек яўрэйскай інтэлігенцыі. З гэтага моманту забойствы яўрэяў былі рэгулярнымі. Каля 20 000 яўрэяў забіты ў першыя месяцы нямецкай акупацыі, галоўным чынам гэта здзяйснялася айнзацгрупамі. Агулам у гета жыло каля 80 000 чалавек, з іх 50 000 жылі ў горадзе да вайны, і астатнія 30 000 (ці болей) былі бежанцамі і яўрэямі, якіх немцы прымусова перасялілі.
У лістападзе 1941 года ў Мінску было створана другое гета, у якое перасялялі яўрэяў з Захаду. Большасць тых яўрэяў паходзіла з Германіі і Пратэктарату Багеміі і Маравіі. У ім знаходзілася каля 35 000 чалавек. Паміж двума гета амаль не было кантакту. Як і ў іншых гета, яўрэяў прымушалі працаваць на фабрыках або ў іншых установах, якія падпарадкоўваліся немцам. Жыхары гета жылі ў вельмі цяжкіх умовах, з нястачай харчавання і медыкаментаў. У сакавіку 1942 года забіта каля 5000 яўрэяў, на месцы гэтага забойства цяпер мемарыял Яма. Паводле нямецкім дакументам, у жніўні 1943 года ў гета жыло меней за 9000 яўрэяў. Гета ліквідавалі 21 кастрычніка 1943 года. Шмат мінскіх яўрэяў загінулі ў лагеры смерці Сабібор. Некалькі тысяч забіты ў Малым Трасцянцы. Калі Чырвоная Армія вярнула горад 3 ліпеня 1944 года, у ім заставалася толькі некалькі яўрэяў.
Remove ads
Гл. таксама
Супраціў
У Мінскім гета трываў арганізаваны антынацыскі супраціў, яго арганізатары, у тым ліку Гірш Смоляр і Міхаіл Гебелеў, супрацоўнічалі з савецкімі партызанамі. Каля 10 000 яўрэяў выведзены падпольшчыкамі з гета і далучыліся да партызан у лясах.
У культуры
Лазар Саулавіч Ран стварыў серыю афортаў «Мінскае гета»[2].
Крыніцы
Літаратура
Спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads