Міхаіл Восіпавіч Каяловіч

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Каяловіч.

Міхаіл Восіпавіч Каяловіч (20 верасня (2 кастрычніка) 1828, мяст. Кузня, Гродзенская губерня, Расійская імперыя — 23 жніўня (4 верасня) 1891, Санкт-Пецярбург) — гісторык, славянафіл.

Міхаіл Восіпавіч Каяловіч
Дата нараджэння	20 верасня (2 кастрычніка) 1828 ці 1828[1]
Месца нараджэння	Кузніца, Сакольскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	23 жніўня (4 верасня) 1891[2]
Месца смерці	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[3]
Месца пахавання	Мікольскія могілкі Аляксандра-Неўскай лаўры[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя
Дзеці	Міхаіл Каяловіч[d]
Род дзейнасці	гісторык
Месца працы	Санкт-Пецярбургская духоўная акадэмія
Навуковая ступень	доктар багаслоўя[d]
Альма-матар	Віленская духоўная семінарыя Санкт-Пецярбургская духоўная акадэмія
Вядомыя вучні	Платон Мікалаевіч Жуковіч, Рыгор Якаўлевіч Кіпрыяновіч, Канстанцін Васілевіч Харламповіч[d] і Іаан Антонавіч Катовіч
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Сын святара. Скончыў Супрасльскае духоўнае вучылішча, Літоўскую духоўную семінарыю (1851), Санкт-Пецярбургскую духоўную акадэмію (1855), дзе і стаў выкладчыкам у 1856 годзе: у 1856—1862 гадаха працаваў на кафедры параўнальнага багаслоўя і рускага расколу, у 1862—1868 гадах — на кафедры рускай грамадзянскай і царкоўнай гісторыі, з 1868 года да смерці — на кафедры рускай грамадзянскай гісторыі. З 1865 года — член Камісіі па разбору і апісанню архіва Свяцейшага Сіноду. У 1873 стаў доктарам багаслоўя (дысертацыя «Гісторыя ўз’яднання заходнерускіх уніятаў старых часоў (да 1800)») і ардынарным прафесарам Санкт-Пецярбургскай духоўнай акадэміі.

Друкаваўся ў перыядычных выданнях — газеце «Дзень», часопісе «Грамадзянін», з сынам выдаваў палітыка-літаратурны штотыднёвы часопіс «Праўда» (з 1888).

Навуковыя даследаванні Каяловіча прысвечаныя гісторыі ўніяцтва, царкоўнай і агульнай гісторыі Заходняга края, гісторыі рускай самасвядомасці, гістарыяграфіі гісторыі Расіі. Ён быў прыхільнікам заходнерусізму, адстойваў пункт гледжання, што беларусы з’яўляюцца самабытнай часткай рускага народа, развіваў нацыянальна-манархічныя ідэі, ідэі адзінства рускага народа (куды ўключаліся ўкраінцы і беларусы). Паводле Міхаіла Каяловіча, «беларуская народнасць» узнікла ўжо ў Х—ХІ стст. у выніку аб’яднання генетычна блізкіх крывічоў і дрыгавічоў. На думку Каяловіча, уся гісторыя Паўночна-Заходняга края — гэта руская гісторыя, тут жыве рускі народ, мясцовая беларуская гаворка — гэта «мост» паміж маларускай і велікарускай гаворкамі^[4].

Каяловіч адмаўляў гістарычны аб’ектывізм: «Не давярайце зманлівай аб’ектыўнасці, у гісторыі яе менш усяго; у гісторыі амаль усё суб’ектыўна»^[5]. Лепшым з «суб’ектывізмаў» гісторык лічыў славянафільскі суб’ектывізм: «Ён лепш іншых, — сцвярджаў прафесар, — і ў народным, і ў навуковым сэнсе, і нават у сэнсе магчыма правільнага разумення і засваення агульначалавечай цывілізацыі»^[5].

Ажаніўся з Надзеяй Платонаўнай Менчыц (1858). Меў трох сыноў.

Магіла М. В. Каяловіча на Мікольскіх могілках Аляксандра-Неўскай лаўры

Пахаваны на Мікольскіх могілках Аляксандра-Неўскай лаўры, дзе пастаўлены надмагільны помнік.

Зноскі

1. Identifiants et Référentiels — ABES, 2011. Праверана 13 чэрвеня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q47757534'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2826570'></a>
2. WorldCat Entities — OCLC, Inc., 2022. Праверана 21 студзеня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q112122720'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q190593'></a>
3. Коялович Михаил Осипович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Пророки и лжепророки Западной Руси
5. Коялович М. О. История Русского самосознания. — Минск: Лучи Софии, 1997.