Паланга

Паланга́^[2] (літ.: Palanga) — горад у заходняй Літве, на ўзбярэжжы Балтыйскага мора, утварае гарадское самакіраванне ў складзе Клайпедскага павета. Вядомы літоўскі курорт. Горад адносіцца да этнаграфічнага рэгіёну Жамойць.

Горад Паланга літ.: Palanga Герб Краіна  Літва Статус гарадское самакіраванне Павет Клайпедскі Каардынаты 55°55′00″ пн. ш. 21°04′00″ у. д.HGЯO Першая згадка 1161 Плошча 79 км² Вышыня цэнтра 10 м Насельніцтва ▲18 132 чал. (1 студзеня 2023)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Афіцыйны сайт palanga.lt Паланга на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Археалагічныя знаходкі сцвярджаюць, што чалавечыя паселішчы з’явіліся тут 5000 гадоў таму. У Х стагоддзі гэта тэрыторыя засялялася куршскімі плямёнамі. Упершыню Паланга згадваецца ў тэўтонскіх хроніках у 1253 годзе.

Паселішча мела важнае палітычнае значэнне: тут быў адзіны выхад Вялікага Княства Літоўскага да Балтыйскага мора, акрамя таго, Паланга знаходзілася паміж Тэўтонскім ордэнам з поўдня і Лівонскім ордэнам з поўначы. Згодна з паданнем у Паланзе жыла Бірута, жонка Кейстута, маці Вітаўта. Тэўтонскае войска некалькі разоў разбурала паселішча, але пасля Грунвальдскай бітвы Паланга канчаткова засталася ў складзе Вялікага Княства Літоўскага. З 1773 да 1775 года Паланга была перададзеная віленскаму біскупу Ігнацыю Масальскаму.

Палац Тышкевічаў

Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай Паланга ўвайшла ў 1795 у склад Віленскай губерні, у 1796 — у склад Літоўскай губерні, у 1801 — у склад Літоўска-Віленскай губерні (1801—1840). У 1819 прыморскае мястэчка Паланга з акругай са складу Цельшаўскага павета былі перададзены ў склад Курляндскай губерні, але ў 1827 зноў вернуты ў склад Літоўска-Віленскай губерні, а пасля 23 красавіка 1829 зноў уключана ў склад Курляндскай губерні^[3].

Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай уладарамі паселішча былі Патоцкія, Несялоўскія, а ў 1824 годзе яго набыў Міхал Тышкевіч. Паланга належала Тышкевічам да 1940 года. З 1919 да 1921 года Паланга ўваходзіла ў склад Латвіі. Тэрытарыяльную спрэчку паміж Літоўскай Рэспублікай і Латвіяй разглядаў міжнародны суд Лігі Нацый і з 21 сакавіка 1921 года горад быў перададзены Літве. У 1933 годзе Паланга атрымала статус горада.

У 1897 годзе Тышкевічы пабудавалі тут выдатны палац, у якім пасля рэстаўрацыі ў 1963 годзе размясціўся музей бурштыну.

Насельніцтва

Год Колькасць 2001 17 619 [1] 2002 17 372 [1] 2003 17 324 [1] 2004 17 222 [1] 2005 17 048 [1] 2006 16 704 [1] Год Колькасць 2007 16 518 [1] 2008 16 386 [1] 2009 16 272 [1] 2010 16 212 [1] 2011 15 771 [1] 2012 15 512 [1] Год Колькасць 2013 15 353 [1] 2014 15 358 [1] 2015 15 379 [1] 2016 15 542 [1] 2017 15 449 [4] 2018 15 381 [5] Год Колькасць 2019 15 664 [6] 2020 16 038 [6] 2021 16 746 [1] 2022 16 976 [6] 2023 18 132 [1]

Спорт

• ФК Паланга — футбольны клуб.
• Гарадскі стадыён па футболу.

Гарады-пабрацімы

•  Берген-на-Ругене, Германія
•  Ліепая, Латвія (2001)^[7]
•  Пярну^[d], Эстонія
•  Юрмала, Латвія
•  камуна Сімрысхамн, Швецыя