Палітрук

Палітру́к (скар. ад руск.: политический руководитель — палітычны кіраўнік) — воінскае званне сярэдняга ваенна-палітычнага саставу Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі з 1935 па 1942 год. Вышэй за званне малодшы палітрук, ніжэй за званне старшы палітрук. Адпавядала воінскаму званню старшы лейтэнант.

Палітрук

Гісторыя

У 1935 годзе з увядзеннем персанальных воінскіх і спецыяльных званняў сярод іншых былі ўведзеныя спецыяльныя званні для палітработнікаў: «малодшы палітрук», «палітрук» і «старшы палітрук», адпавядалі агульным воінскім званням «лейтэнант», «старшы лейтэнант» і «капітан». Старшыя палітработнікі мелі спецыяльныя званні са словам «камісар»: «батальённы камісар» (маёр), «палкавы камісар» (палкоўнік), «дывізіённы камісар» (камдыў) і гэтак далей (у дужках дадзены адпаведныя агульныя воінскія званні).

Рашэннем ДКА ад 9 кастрычніка 1942 года ў арміі і на флоце была ліквідаваная сістэма ваенных камісараў. Усе асобы, якія насілі гэтыя званні, былі пераатэставаныя і атрымалі стандартныя армейскія і флоцкія званні; пры пераатэстацыі званне прысвойвалася на прыступку ніжэй. Так, напрыклад, старшы палітрук, які меў да пераатэстацыі званне, роўнае капітану, пасля пераатэстацыі атрымліваў званне старшы лейтэнант. Рэзка была скарочана колькасць палітычных пасадаў. Частка ўчорашніх палітрукоў і камісараў прызначаліся намеснікамі камандзіраў па палітчастцы (ад роты і вышэй), частка была пераведзеная на камандныя пасады. Калі раней палітрук або камісар карысталіся роўнай з камандзірам уладай у падраздзяленні (часці), то цяпер яны сталі намеснікамі камандзіраў.

малодшае званне: Малодшы палітрук

Палітрук

старшае званне: Старшы палітрук

Эквівалентныя чыны

Род войскаў	Адпаведнае званне / пасада
У камандным складзе
Агульнавайсковае званне	Старшы лейтэнант
Народны камісарыят унутраных спраў СССР	Малодшы лейтэнант дзяржаўнай бяспекі [1], уведзенае пастановай ЦВК і СНК СССР ад 7 кастрычніка 1935 года і па 6 ліпеня 1945 года (ваеннаслужачыя пагранічных і ўнутраных войскаў НКУС мелі воінскія званні, прынятыя ў РСЧА)
Ваенна-Марскі Флот СССР	Старшы лейтэнант
У начальніцкім складзе
у сухапутных і ваенна-паветраных сілах	Ваентэхнік 1-га рангу
у ваенна-марскіх сілах	Ваентэхнік 1-га рангу
у ваенна-гаспадарчым складзе ўсіх родаў войскаў	Тэхнік-інтэндант 1-га рангу
у ваенна-юрыдычным складзе ўсіх родаў войскаў	Ваенны юрыст
у ваенна-медыцынскім складзе ўсіх родаў войскаў	Старшы ваенфельчар
у ваенна-ветэрынарным складзе ўсіх родаў войскаў	Старшы ваенветфельчар

Знакі адрознення

Для звання палітрук быў усталяваны знак адрознення — тры кубікі ў пятліцы, як у старшага лейтэнанта, адрознівалася толькі акантоўка пятліц. Замест камандзірскай залацістай акантоўкі была чорная, як у астатніх палітработнікаў, а таксама малодшага камсаставу і чырвонаармейцаў.

Ваеннаслужачыя палітычнага складу мелі на абодвух рукавах вышэй за абшлаг аднолькавыя для ўсіх званняў чырвоныя суконныя зоркі дыяметрам 55 мм. Зоркі па краі абшывалі чырвонай шаўковай ніткай, а ў цэнтры мелі вышытыя залацістай ніткай серп і молат.

Гл. таксама

• Камісар (у вайсковым падраздзяленні)
• Воінскія званні і знакі адрознення РСЧА 1935—1940
• Воінскія званні і знакі адрознення РСЧА 1940—1943

Зноскі

1. Веремеев Ю. Г. Анатомия армии. Таблицы воинских званий Русской Армии. Рабоче-Крестьянская Красная Армия 1935—1940 гг.