Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева (У. В. Мельнікаў)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева.

Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева — партызанская брыгада, створаная ў чэрвені 1942 года. Да восені 1943 года называлася партызанская брыгада «Смерць фашызму». Дзейнічала на акупіраванай тэрыторыі Ушацкага, Полацкага, Лепельскага, Ветрынскага, Бешанковіцкага, Сіроцінскага раёнаў. 29 чэрвеня і 1 ліпеня 1944 года брыгада (1295 партызан, 10 атрадаў) злучылася з Чырвонай Арміяй.

Партызанская брыгада імя В. І. Чапаева
Гады існавання	1942—1944
Краіна	Беларуская ССР
Падпарадкаванне	Беларускі штаб партызанскага руху
Уваходзіць у	Полацка-Лепельская партызанская зона
Тып	партызаны
Функцыя	барацьба з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі
Колькасць	1295 партызан
Дыслакацыя	Ушацкі, Ветрынскі, Бешанковіцкі, Полацкі, Сіроцінскі, Лепельскі раёны
Войны	Вялікая Айчынная вайна
Камандзіры
Вядомыя камандзіры	У. В. Мельнікаў

Склад

Брыгада была створана на базе асобнага партызанскага атрада «Смерць фашызму», арганізаванага ў маі 1942 года. У жніўні 1942 года з брыгады быў вылучаны 9-ы атрад (Чашніцкая партызанская брыгада «Дубава»). У ліпені 1943 года атрады імя Чапаева, імя Кірава, імя Свярдлова, імя Грызадубавай, імя Даватара былі вылучаны з брыгады і на іх базе створана 2-я Ушацкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі. У жніўні 1943 года ў Вілейскую вобласць вылучаны атрад пад камандаваннем К. З. Карабкова (пазней 2-і атрад партызанскай брыгады імя М. І. Калініна). У красавіку 1944 года атрад імя Жалязняка быў расфарміраваны. Дзеянні атрада імя Матросава з сакавіка 1944 года не прасочваюцца. На момант злучэння партызанскай брыгады з Чырвонай Арміяй у яе склад уваходзілі:

• атрад імя Фрунзе;
• атрад імя Суворава;
• атрад імя Лазо;
• атрад імя Шчорса;
• атрад імя Аляксандра Неўскага;
• атрад імя Сільніцкага;
• атрад імя Кутузава;
• атрад імя Катоўскага;
• атрад імя Чкалава;
• атрад імя Багдана Хмяльніцкага.

Камандаванне

Камандзір

• У. В. Мельнікаў

Камісары

• М. І. Ястрабаў;
• І. Ф. Каранеўскі (загінуў)

Начальнікі штаба

• М. В. Уткін;
• М. М. Пучкоў;
• В. М. Нікалаеў (выконваў абавязкі, загінуў)

Гісторыя

Партызаны праводзілі дыверсіі на чыгунках Полацк — Маладзечна, Полацк — Віцебск і шашэйных дарогах. У жніўні — верасні 1942 года разграмілі нямецкі гарнізон у вёсцы Варонічы Ветрынскага раёна, знішчылі льнозавод, падарвалі масты цераз рэкі Ушача, Шоша; у ліпені 1943 года разграмілі гарнізон у вёсцы Фролкавічы, падарвалі мост цераз раку Ула. Удзельнічалі ў Пышнянскіх баях, у Лепельскай аперацыі і яе састаўной частцы Лепельскім баі. На чыгуначным участку Полацк — Зябкі падарвалі больш за 3 тысячы рэек. У лістападзе 1942 і маі 1943 гадоў вялі баі супраць карнікаў каля вёсак Заскаркі, Далецкія, Шчаты, Заазер’е Ветрынскага раёна, разграмілі гарнізоны ў вёсках Шалкова, Шэлегаўка Полацкага раёна, у кастрычніку 1943 года напалі на гарнізон у Ушачах. У красавіку — маі 1944 года, у час нямецкай блакады Полацка-Лепельскай партызанскай зоны вялі баі за ўтрыманне лініі абароны каля возера Чырвонае вёсак Канашы, Гаравыя, Саламір’е, Зыкова, Старынкі Ветрынскага раёна. У маі 1944 года прарвалі нямецкую абарону ў раёне вёсак Паперына — Двор Пліна — Новае Сяло Ушацкага раёна.

Памяць

• Брыгада ўвекавечана ў мемарыяльным комплексе «Прарыў» у ліку 16 партызанскіх брыгад.
• У 1964 годзе ў гарадскім пасёлку Ушачы ў гонар брыгады ўстаноўлена мемарыяльная дошка.
• У 1974 годзе каля вёскі Антунова Ушацкага раёна пастаўлена стэла.

Гл. таксама

• Шалкова-Шэлегаўскі бой
• Полацка-Лепельская бітва
• Шошынская аперацыя

Зноскі